ਸਰੀਰ ’ਚ ਦਿਸ ਰਹੇ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਲੱਛਣ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਇਸ Vitamin ਦੀ ਕਮੀ, ਜਾਣੋ ਕਾਰਨ
Sunday, Mar 02, 2025 - 03:17 PM (IST)
ਹੈਲਥ ਡੈਸਕ - ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਸਰੀਰ ਲਈ ਇਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ’ਚ ਇਕ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ’ਚ ਡੀਐਨਏ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਵਧਾਉਣ ’ਚ ਵੀ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ’ਚ ਇਸਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਹ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸਰੀਰ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸਦੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਹੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲੇਖ ’ਚ, ਅਸੀਂ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ, ਇਸਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ’ਚ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ :-
ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ
- ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਸ, ਆਂਡੇ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ’ਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪਾਚਨ ਸਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
- ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਪੇਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੈਸਟਰਾਈਟਿਸ, ਕਰੋਹਨ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਸੇਲੀਏਕ ਬਿਮਾਰੀ), ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਸਰੀਰ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਨੂੰ ਸੋਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ।
ਵਧਦੀ ਉਮਰ
- ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਰੀਰ ਦਾ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦਾ ਸੋਖਣ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਸਿਗਰੇਟ
- ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਮਾੜਾ ਪੋਸ਼ਣ
- ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਖੁਰਾਕ ਨਹੀਂ ਲਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਸਦੀ ਕਮੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਸੇਵਨ
- ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੇ ਸਮਾਈ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ :-
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ’ਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੁਝ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਣਗੌਲਿਆ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਰੀਰਕ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਵੀ ਦਿਨ ਭਰ ਬਹੁਤ ਥਕਾਵਟ ਜਾਂ ਸੁਸਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬਾਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ’ਚ ਝਰਨਾਹਟ ਅਤੇ ਸੁੰਨ ਹੋਣਾ
- ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਨਾੜੀਆਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਹੱਥਾਂ-ਪੈਰਾਂ ’ਚ ਝਰਨਾਹਟ, ਸੁੰਨ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਜਲਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਭੁੱਲਣ ’ਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਚੱਕਰ ਆਉਣਾ
- ਸਰੀਰ ’ਚ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣ ’ਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਚਮੜੀ ਦਾ ਪੀਲਾ ਹੋਣਾ
- ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਖੂਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਚਮੜੀ ਪੀਲੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਸੰਕੇਤ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਜੀਭ ’ਚ ਜ਼ਖਮ ਜਾਂ ਸੋਜ
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਜੀਭ ਲਾਲ, ਸੁੱਜੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਦਰਦਨਾਕ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਕਸਰ ਮੂੰਹ ’ਚ ਛਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਮੂਡ ਸਵਿੰਗ
- ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਕਮੀ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਮੂਡ ਸਵਿੰਗ ਅਤੇ ਚਿੜਚਿੜੇਪਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਵੱਡਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ।
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ :-
ਅਨੀਮੀਆ
- ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਮੇਗਾਲੋਬਲਾਸਟਿਕ ਅਨੀਮੀਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਅਸਾਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਡੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ’ਚ ਆਕਸੀਜਨ ਸੰਚਾਰ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਿਊਰੋਲੋਜੀਕਲ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
- ਜੇਕਰ ਇਹ ਕਮੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸਥਾਈ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੀ ਕਮੀ, ਉਲਝਣ ਅਤੇ ਤੁਰਨ ’ਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
- ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਆਪਟਿਕ ਨਿਊਰੋਪੈਥੀ ਨਾਮਕ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਰੀਰ ’ਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਹਾਰਟ ਡਿਜ਼ੀਜ਼
- ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਹੋਮੋਸਿਸਟੀਨ ਨਾਮਕ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਮੱਰਥਾ ’ਤੇ ਅਸਰ
- ਇਹ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਰੀਰ ’ਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
