''ਖੂਨਦਾਨ'' ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਉਂ ਆਉਂਦੇ ਨੇ ਚੱਕਰ, ਇਹ ਹਨ ਇਸ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ ਤੇ ਬਚਾਅ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
Tuesday, Jul 08, 2025 - 02:56 PM (IST)

ਹੈਲਥ ਡੈਸਕ- ਦੁਨੀਆ 'ਚ ਹਰ ਇਕ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਖੂਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜ ਹੈ। ਖੂਨਦਾਨ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਬਚ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਇਸਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ, ਹਲਕਾ ਸਿਰ ਦਰਦ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਆਮ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਕੀ ਤਰੀਕੇ ਹਨ।
ਜਾਣੋ ਕੀ ਹਨ ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ:
ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਚਾਨਕ ਡਿੱਗ ਜਾਣਾ
ਬੀਪੀ ਦਾ ਡਿੱਗਣਾ ਆਮ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ ਅੱਧਾ ਲੀਟਰ ਖੂਨ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਕੁੱਲ ਮਾਤਰਾ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਚਾਨਕ ਘੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦਾ ਖੂਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ ਜਾਂ ਹਲਕਾ ਸਿਰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਘਬਰਾਹਟ ਜਾਂ ਤਣਾਅ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ
ਇਹ ਇੱਕ ਆਮ ਸਰੀਰਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜੋ ਤਣਾਅ, ਘਬਰਾਹਟ ਜਾਂ ਦਰਦ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਖੂਨ ਜਾਂ ਸੂਈ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਡਰ ਜਾਂ ਚਿੰਤਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਤੁਹਾਡੀ ਵੈਗਸ ਨਰਵ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਚੌੜਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਤੁਹਾਡਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੋਵੇਂ ਘੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ ਜਾਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਫ਼ੀ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਨਹੀਂ ਪੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਸਰੀਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਡੀਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖੂਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਸਰੀਰ ਡੀਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਡਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੋਰ ਵੀ ਘੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ਲਦਬਾਜ਼ੀ 'ਚ ਉੱਠਣਾ
ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹਿੱਲਣਾ ਵੀ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਚੱਕਰ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੀ ਨਵੀਂ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ?
ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸਧਾਰਨ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ:
ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਪੀਓ: ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ 24 ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੂਸ) ਪੀਓ। ਖੂਨਦਾਨ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਵੀ ਚੰਗੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪੀਓ।
ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ ਖਾਓ: ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਖਾਓ। ਖਾਲੀ ਪੇਟ ਨਾ ਜਾਓ। ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਭੋਜਨ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਰੀਆਂ ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਦਾਲਾਂ, ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ) ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ।
ਸ਼ਾਂਤ ਰਹੋ: ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੂਈਆਂ ਜਾਂ ਖੂਨ ਤੋਂ ਡਰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰੋ,ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲਓ, ਜਾਂ ਖੂਨਦਾਨ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਖੂਨਦਾਨ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਸਟਾਫ ਵੀ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਆਰਾਮ ਜ਼ਰੂਰੀ: ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10-15 ਮਿੰਟ ਲਈ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਲੇਟ ਜਾਓ ਜਾਂ ਬੈਠੋ। ਤੁਰੰਤ ਉੱਠਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਾ ਕਰੋ।
ਹਲਕਾ ਨਾਸ਼ਤਾ ਕਰੋ : ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਜੂਸ ਅਤੇ ਬਿਸਕੁਟ ਜਾਂ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਹਲਕਾ ਸਨੈਕ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਖਾਓ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਤਰਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਆਮ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।
ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉੱਠੋ: ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉੱਠਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉੱਠੋ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਲਈ ਕੁਰਸੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਵੋ, ਫਿਰ ਤੁਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ।