ਟਰੰਪ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਅਸਰ ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਆਸਤ ’ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਵਿਸ਼ਵ ਮਾਮਲਿਆਂ ’ਤੇ ਵੀ ਹੋਵੇਗਾ

ਚਿਰਾਂ ਤੋਂ ਉਡੀਕੀ ਜਾ ਰਹੀ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ 5 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ 78 ਸਾਲਾ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਜਿੱਤ ਕੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੂਜੀ ਪਾਰੀ ਅਤੇ ਇਕ ਅਸਾਧਾਰਨ ਵਾਪਸੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ 47ਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹੋਣਗੇ। ਅਮਰੀਕਾ ’ਚ ਅੰਤਿਮ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਟਰੰਪ ਦੇ ਚੋਣ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ’ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਵਾਂ ਆਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਬਹੁ-ਮੁਖੀ ਯੁੱਧ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦਿਖਾਇਆ। ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੇਲੈਂਸਕੀ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ।

ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਕੁਝ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਯੂਰਪੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੇ ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ’ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਨਹੁੰ ਚੱਬਣ ਵਾਲੀ ਉਡੀਕ ਸੀ। ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕਮਲਾ ਹੈਰਿਸ ਅਤੇ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਲਗਭਗ ਬਰਾਬਰੀ ’ਤੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਸਪੈਂਸ ਵਧ ਗਿਆ। ਅਜਿਹੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਦੌੜ ਟੈਕਸਾਸ ਦੇ ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਰਹੇਗੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ।

ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਮਲਾ ਹੈਰਿਸ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਸ ਨੂੰ ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ। ਕਮਲਾ ਟਰੰਪ ਤੋਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰ ਗਈ, ਜਿਵੇਂ ਹਿਲੇਰੀ ਕਲਿੰਟਨ 2016 ਵਿਚ ਹਾਰ ਗਈ ਸੀ। ਕਲਿੰਟਨ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਵਲੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਿਪਬਲੀਕਨ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨਾਲੋਂ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਇਕ ਵਧੇਰੇ ਵਿਭਿੰਨ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਖਿੱਚਿਆ, ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਨਸਲੀ ਦੋਸ਼ ਲਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਟਰੰਪ ਦੀ ਚੋਣ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ, ਬਲਕਿ ਇਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ, ਸਗੋਂ ਸੰਸਾਰਕ ਮਾਮਲਿਆਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਯੂਕ੍ਰੇਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਚੋਣਾਂ ਨੇ ਇਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਜੇਡੀ ਵਾਂਸ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸਬੰਧ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਊਸ਼ਾ ਭਾਰਤੀ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ, 2004 ਵਿਚ ਜਾਰਜ ਡਬਲਯੂ. ਬੁਸ਼ ਦੇਸ਼ਵਿਆਪੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵੋਟ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹਾਲੀਆ ਰਿਪਬਲੀਕਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸਨ। ਇਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਦਰਭ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਅਮਰੀਕੀ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। 2000 ਵਿਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦਾ ਜਿੱਤਿਆ ਪਰ ਅਲ ਗੋਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵੋਟ ਹਾਰ ਗਏ। ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ 2016 ਵਿਚ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਕਾਲਜ ਵਿਚ 270 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰ ਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣੇ ਸਨ।

ਇਹ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਇਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਵੋਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਿਲੇਰੀ ਕਲਿੰਟਨ ਤੋਂ 2.8 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵੋਟ ਗੁਆਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮੁੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਕਾਲਜ ਵੋਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। 2020 ਵਿਚ, ਟਰੰਪ ਜੋਅ ਬਾਈਡੇਨ ਤੋਂ 7 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਏ।

2020 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਨਤੀਜੇ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਸਵਿੰਗ ਰਾਜਾਂ—ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ, ਨੇਵਾਡਾ, ਪੈਨਸਿਲਵੇਨੀਆ ਅਤੇ ਵਿਸਕਾਨਸਿਨ ਵਿਚ ਗੈਰ-ਹਾਜ਼ਰ ਬੈਲਟ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਵਿਚ ਕਈ ਦਿਨ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਨਤੀਜੇ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਨੂੰ ਫੜੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਜਾਇਜ਼ਤਾ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੜਾਈ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਾਲੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੈਰ-ਹਾਜ਼ਰ ਬੈਲਟ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਟਰੰਪ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।

ਟਰੰਪ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨਾਲ ਸੰਭਾਵਿਤ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਡਰ ਦੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ 2021 ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਾਈਡੇਨ ਦੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ਸਮੇਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਗੜਬੜੀ ਵਰਗੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਸੱਤਾ ਦਾ ਤਬਾਦਲਾ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਭਰੋਸੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਆਵੇਗੀ। ਟਰੰਪ 2021 ਵਿਚ ਸੱਤਾ ਦੇ ਨਿਰਵਿਘਨ ਤਬਾਦਲੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਨਤੀਜੇ ਨਿਰਪੱਖ ਨਹੀਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਟਰੰਪ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਭਿੰਨ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ। ਇਸ ਚੋਣ ਵਿਚ, ਟਰੰਪ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗੋਰੇ ਵੋਟ, ਸਗੋਂ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਇਕ ਵਿਭਿੰਨ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਵੀ ਜਿੱਤਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਗੁੰਝਲ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ। ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਟਰੰਪ ਦੇ ਲਗਭਗ 20 ਫੀਸਦੀ ਵੋਟਰ ‘ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੰਗਾਂ’ ਦੇ ਲੋਕ ਸਨ। 2016 ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਚੋਣ ਵਿਚ, ਉਸ ਦੇ ਸਿਰਫ 13 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੋਟਰ ‘ਰੰਗਦਾਰ’ ਲੋਕ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੱਛਮੀ ਵਰਜੀਨੀਆ ਅਤੇ ਓਹਾਇਓ ਵਿਚ ਜਿੱਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਰਿਪਬਲੀਕਨਾਂ ਨੇ ਸੈਨੇਟ ’ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਸੈਨੇਟ ਵਿਚ ਮਾਮੂਲੀ ਬਹੁਮਤ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਟਰੰਪ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।

-ਕਲਿਆਣੀ ਸ਼ੰਕਰ