ਚੀਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਅਸਲੀਅਤ ਜਾਣਨ ਲਈ ਚੀਨ ਦੀ ਸੈਰ
Saturday, Oct 11, 2025 - 05:03 PM (IST)

ਜਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਸੋਚਦੇ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚੀਨ ਸਾਡਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾ ਤਾਂ ਚੀਨ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਮਹੱਤਵ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ 40-50 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਚੀਨ ਇੰਨਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਵੀ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿਚ ਅੰਤਰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਕੋਈ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਚੀਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ: ਮੈਂ ਚੀਨ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਚੀਨ ਜਾਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਜੋ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਗੱਲ ਕੀਤੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੀਨ ਬਾਰੇ ਮੇਰੇ ਵਿਚਾਰ ਬਦਲਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਮ ਹਨ, ਖਾਸ ਨਹੀਂ। ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਉਦੋਂ ਤਰੱਕੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਮੈਂ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਸ਼ੰਘਾਈ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਮੈਨੂੰ ਤਬਦੀਲੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। ਸੜਕਾਂ ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ, ਸਾਡੇ ਲੱਗਭਗ ਦੋ ਲੱਖ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇੱਥੇ ਦਸ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੁਲਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ, ਸਫਾਈ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਘਰ, ਆਧੁਨਿਕ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਾਲੇ ਬਹੁ-ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਫਲੈਟ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਮੈਟਰੋ ਅਤੇ ਬੁਲੇਟਿਨ ਟਰੇਨ ਨੇ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਿੱਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਮੁੰਬਈ ਸਮੇਤ ਕਈ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੰਘਾਈ ਦੀ ਤਰਜ਼ ’ਤੇ ਬਣਾਉਣ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਫਲਤਾ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ। ਇੱਥੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੰਨੀ ਆਸਾਨ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇਖਣ ਯੋਗ ਹਨ।
ਕੰਮ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਸੱਤ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸਾਰੇ ਦਫ਼ਤਰ 1 ਤੋਂ 8 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਬੰਦ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸੜਕਾਂ ਖਾਲੀ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹੀ ਭੀੜ-ਭੜੱਕਾ ਅਤੇ ਭੀੜ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਆਈ ਮਹਿਲਾ ਗਾਈਡ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਜੋ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਸਨ।
ਚੀਨ ਅੱਗੇ ਕਿਉਂ ਹੈ? : ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਇਕ ਮੈਟਰੋ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇਕ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਹ ਕੰਮ ਅਸੰਭਵ ਜਾਪ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸਾਲ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਅਠਤਾਲੀ ਘੰਟੇ ਅਤੇ ਪੰਦਰਾਂ ਸੌ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਂਗ ਕਿਓਂਗ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਇਕ ਮੈਟਰੋ ਰੇਲਗੱਡੀ ਇਕ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਾਈ ਜਾਣੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਕ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ’ਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਟਰੇਨ ਲੰਘਣ ਨਾਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਲਈ ਇਕ ਨਵੀਂ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਘਰ ਲਗਾਤਾਰ ਹਿੱਲਦੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਇਸ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਥੰਮ੍ਹ ਬਣਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਰੇਲਗੱਡੀ ਲਈ ਇਕ ਵੱਖਰਾ ਥੰਮ੍ਹ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਟਰੇਨ ਬੜੇ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸੈਂਕੜੇ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਆਉਂਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਮ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੀਹ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਬੇਘਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਘਰ ਹਨ, ਜੋ ਸਥਾਈ ਹਨ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ। ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਦੀ ਬਹੁਤਾਤ ਕਾਰਨ ਅਹੁਦੇ ਖਾਲੀ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਅਤੇ ਆਈ.ਟੀ. ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਨੌਜਵਾਨ ਇੱਥੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਕਾਰਜਬਲ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਕ-ਬੱਚਾ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣਾ ਪਿਆ। ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਫੈਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇਕੱਠੇ ਅਤੇ ਵੱਖਰੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਭਿਖਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਕੰਮ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਸਾਰੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਨੌਕਰੀ ਲੱਭ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਤਨਖਾਹ ਤੁਹਾਡੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ।
ਕੋਈ ਵੀ ਮਰਦ ਜਾਂ ਔਰਤ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਝਿਜਕ ਜਾਂ ਚੋਰੀ ਦੇ ਡਰ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਸਾਮਾਨ ਕਿਤੇ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪੁਲਸ ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਦੇਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਕਾਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਪੁਲਸ ਤਿੰਨ ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਦੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੁਲਸ ’ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਯਕੀਨੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਸੀ. ਸੀ. ਟੀ. ਵੀ. ਕੈਮਰੇ ਲਗਾਏ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੁਝ ਬੋਲਣਾ ਜਾਂ ਚਰਚਾ ਕਰਨਾ ਇਕ ਮੁਸੀਬਤ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਕਿਤੇ ਵੀ ਕੁਝ ਵੀ ਬਣਾ ਦੇਣਾ ਅਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਟੀਚਾ ਦੁਨੀਆ ’ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਕੋ ਚੀਜ਼ ਸਸਤੀ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦਾ ਉਤਪਾਦ ਚੁਣ ਕੇ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕੁਝ ਵੀ ਲੁਕਾ ਕੇ ਵੇਚਣਾ ਵਿਕਰੇਤਾ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਿਲਾਵਟ ਲਈ ਸਖਤ ਕਾਨੂੰਨ ਹੈ।
ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਸ਼ੋਅ : 2016 ਤੋਂ ਰੋਮਾਂਸ ਆਫ਼ ਦ ਕਿੰਗਡਮ ਸ਼ੋਅ ਝੋਂਗਸ਼ੀਆਨ ਵਿਚ ਸਾਲਾਨਾ ਛੁੱਟੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ 3 ਡੀ ਹੋਲੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਲੇਜ਼ਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਕਮਾਲ ਹੈ। 1200 ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ 50 ਘੋੜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਐਕਰੋਬੈਟਿਕਸ ਡਾਂਸ, ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿਲੱਖਣ ਹਨ। ਇਸ ਸ਼ੋਅ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅੱਠ ਸਾਲ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਿਆਰਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਾਂਗ ਜਦੋਂ ਸੱਠ ਜਾਂ ਸੱਤਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅੱਜ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵੀਹ ਜਾਂ ਤੀਹ ਸਾਲ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਫ਼ਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵੀ ਉੱਭਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਭਾਗ ’ਚ ਕੰਮ ਨਾ ਹੋਣਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਚੀਨ ਨਾਲੋਂ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਜਾਣਾ ਬਹੁਤ ਸੰਭਵ ਹੈ।
ਪੂਰਨ ਚੰਦ ਸਰੀਨ