ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਸਮੇਂ ਮਾਂ ਵਰਤੇ ਇਹ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹੋ ਸਕਦੈ ਖ਼ਤਰਾ

ਜਲੰਧਰ (ਬਿਊਰੋ) : 12 ਮਹੀਨੇ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਯਾਨੀਕਿ 1 ਤਾਰੀਖ਼ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 7 ਅਗਸਤ ਤੱਕ 'World Breastfeeding Week' ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਫ਼ਿਰ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਗ਼ਲਤੀ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਭ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦਾ ਜਨਮ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉਸ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਸੌਖੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਾਂ ਬਣਨ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। 

ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ  : -
ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਕੁਝ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਿੱਪਲ ਦਾ ਦਰਦ, ਫਟਣਾ, ਉਲਟਾ ਨਿੱਪਲ, ਛਾਲੇ, ਸੋਜ, ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਛਾਤੀ ਦਾ ਭਾਰਾ ਹੋਣਾ, ਦੁੱਧ ਦੀਆਂ ਗੰਢਾਂ, ਦੁੱਧ ਦਾ ਘੱਟ ਜਾਂ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ, ਦੁੱਧ ਦਾ ਲੀਕ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਦੀ ਲਾਗ ਆਦਿ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਮਾਸਟਾਈਟਸ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਛਾਤੀ 'ਚ ਦੁੱਧ ਦੀ ਲਾਗ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ 'ਚ ਬੁਖਾਰ ਜਾਂ ਫਲੂ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਛਾਤੀ 'ਚ ਦਰਦ, ਸੋਜ ਜਾਂ ਗਰਮੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦਿਵਸ : ਅੱਜ ਵੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ 'ਕਾਲਾ ਪੀਲੀਆ' ਤੋਂ ਨੇ ਪੀੜਤ, ਜਾਣੋ ਬਚਾਅ ਤੇ ਜਾਂਚ ਦੇ ਢੰਗ

ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਪੈ ਸਕਦੈ ਗ਼ਲਤ ਅਸਰ  : -
ਕਈ ਵਾਰ ਮਾਂ 'ਚ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਬੱਚੇ ਲਈ ਦੁੱਧ ਦੀ ਸਹੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਔਰਤ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਦੁੱਧ ਨਹੀਂ ਪਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਛਾਤੀ 'ਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵੇਲੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ?
ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਔਰਤ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਲਈ ਸਹੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ....

1. ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਬੈਠ ਕੇ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਦੁੱਧ ਪੀ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਨੱਕ ਨਹੀਂ ਦਬਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ 'ਚ ਦੋ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਨਿੱਪਲ ਰੱਖ ਕੇ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

2. ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਧੇ ਬੈਠਣ ਅਤੇ ਝੁਕਣ 'ਚ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਸਿਰਹਾਣਾ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਰਹਾਣੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜਾਂ ਉਸ 'ਤੇ ਲੇਟ ਕੇ ਵੀ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਮਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਮਾਂ ਨੂੰ ਬੈਠਣ 'ਚ ਵੀ ਆਰਾਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਡੇਂਗੂ 'ਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ 'ਚ ਵੀ ਹੈ ਬਹੁਤ ਫ਼ਾਇਦੇਮੰਦ, ਜਾਣੋ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਫ਼ਾਇਦੇ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖੋ ਖ਼ਾਸ ਖਿਆਲ : -

1. ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ 'ਚ ਨਿੱਪਲ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ।
2. ਨਿੱਪਲ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਸੁੱਕਾ ਰੱਖੋ।
3. ਨਿੱਪਲ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਠੋਰ ਸਾਬਣ ਅਤੇ ਕਰੀਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।
4. ਫਟੇ ਹੋਏ ਨਿੱਪਲ 'ਤੇ ਲੈਨੋਲਿਨ ਵਾਲੀ ਕਰੀਮ ਜਾਂ ਜੈਤੂਨ ਦਾ ਤੇਲ ਲਗਾਓ ਜਾਂ ਛਾਤੀ ਦੇ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਨਿਪਲ 'ਤੇ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁੱਕਣ ਦਿਓ। ਇਸ 'ਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਐਂਟੀ-ਇੰਫਲੇਮੇਟਰੀ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
5. ਛਾਤੀ 'ਚ ਹਲਕੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਠੰਡੇ ਜਾਂ ਗਰਮ ਕੰਪਰੈੱਸ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਦੀ ਮਾਲਿਸ਼ ਨਾਲ ਰਾਹਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਦਰਦ ਵਧਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਦਰਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੁਖਾਰ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਛਾਤੀ 'ਚ ਗੰਢ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲਓ।
6. ਜਣੇਪਾ ਜਾਂ ਨਵੀਂ ਮਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਯਮਤ ਭੋਜਨ 'ਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਆਹਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਗਰਮੀਆਂ ’ਚ ਸੁਸਤੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਲੋਕ ਜ਼ਰੂਰ ਅਪਣਾਉਣ ਇਹ ਦੇਸੀ ਨੁਸਖ਼ੇ, ਮਿੰਟਾਂ ’ਚ ਮਿਲੇਗੀ ਚੁਸਤੀ

ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਸੁਝਾਅ : -
ਕੰਮਕਾਜੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣਾ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਦਫ਼ਤਰਾਂ 'ਚ ਜਣੇਪਾ ਛੁੱਟੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਬ੍ਰੈਸਟ ਪੰਪ ਤੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਜਾਂ ਛਾਤੀ ਤੋਂ ਦਬਾ ਕੇ ਵੀ ਸੀਮਤ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ 'ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਾ ਪਵੇ। ਇਸ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਫਰਿੱਜ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਾਫ-ਸੁਥਰੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਇਸ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਗੈਸ ਜਾਂ ਮਾਈਕ੍ਰੋਵੇਵ 'ਚ ਸਿੱਧਾ ਗਰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੁੱਧ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬ੍ਰੈਸਟ ਮਿਲਕ ਸਟੋਰੇਜ ਬੈਗ ਵੀ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

ਮਾਵਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਥੈਲਿਆਂ 'ਚ ਆਪਣਾ ਦੁੱਧ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇਸ ਬੈਗ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਤੋਂ ਦੁੱਧ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਲੀਕ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਈ ਵਾਰ ਦਫਤਰ ਜਾਂ ਬਾਹਰ ਮੁਸੀਬਤ ਜਾਂ ਸ਼ਰਮ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਬ੍ਰੈਸਟ ਪੈਡ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੈਡਸ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾ ਦੇ ਕੱਪ 'ਚ ਰੱਖਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੰਦੇ।

ਜੇਕਰ ਬ੍ਰੈਸਟ ਪੰਪ ਜਾਂ ਬ੍ਰੈਸਟ ਪੈਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰੈਸਟ ਪੰਪ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ 'ਚ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8