Baba Sodal Mela : ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਬਾਬਾ ਸੋਢਲ ਮੇਲਾ, ਜਾਣੋ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪੂਜਾ
Monday, Sep 16, 2024 - 12:55 PM (IST)
ਜਲੰਧਰ: ਹਰ ਸਾਲ ਭਾਦੋਂ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ 14 ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਸੋਢਲ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੇਲਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਬਾਬਾ ਸੋਢਲ ਦੀ ਮਹਾਨ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਂਟ ਕਰਨ ਲਈ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਤੋਂ ਲੱਖਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸੋਢਲ ਬਾਬਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਸੋਢਲ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੋਢਲ ਸਰੋਵਰ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸੋਢਲ ਬਾਬਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਚਰਨਾਮ੍ਰਿਤ ਵਾਂਗ ਪੀਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਲੱਖਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬਾਬਾ ਸੋਢਲ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੇਲੇ ਤੋਂ 2-3 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਭੀੜ ਮੇਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ 2-3 ਦਿਨ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਪੂਜਾ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਬਾਬਾ ਸੋਢਲ ਦਾ ਜਨਮ ਜਲੰਧਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਚੱਢਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਸੋਢਲ ਬਾਬਾ ਨਾਲ ਕਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸੋਢਲ ਬਾਬਾ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਛੱਪੜ 'ਤੇ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਕੱਪੜੇ ਧੋਣ ਵਿਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਬਾਬਾ ਜੀ ਖੇਡ ਰਹੇ ਸਨ। ਮਾਤਾ ਨੇ ਬਾਬੇ ਨੂੰ ਛੱਪੜ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਉਣ ਲਈ ਕਈ ਵਾਰ ਰੋਕਿਆ ਅਤੇ ਗੁੱਸਾ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨਾ ਮੰਨੇ ਤਾਂ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਸਿਆ ਤੇ ਤੇ ਕਿਹਾ ਗਰਕ ਜਾ। ਇਸ ਗੁੱਸੇ ਪਿੱਛੇ ਮਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਛੁਪਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਸੋਢਲ ਨੇ ਮਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਨੁਸਾਰ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਪੁੱਤ ਦੇ ਛੱਪੜ 'ਚ ਛਾਲ ਮਾਰਨ 'ਤੇ ਮਾਂ ਨੇ ਸੋਗ ਮਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਜੀ ਪਵਿੱਤਰ ਸੱਪ ਦੇਵਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ।
ਉਸਨੇ ਚੱਢਾ ਅਤੇ ਆਨੰਦ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਵਿੱਚ ਮੱਠੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਟੋਪਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭੇਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਇਹ ਟੋਪੇ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸਿਰਫ਼ ਚੱਢਾ ਅਤੇ ਆਨੰਦ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦਾ ਸੇਵਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਧੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜਵਾਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਵਰਜਿਤ ਹੈ।
ਸੋਢਲ ਮੇਲੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂ 14 ਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿੱਟੀ ਕੱਢਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਖੇਤੜੀ ਬੀਜਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਹਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਉਹ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਦੇ ਹਨ।
