ਵਿਆਹ ਦਾ ਝਾਂਸਾ ਦੇ ਕੇ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ''ਤੇ ਹੁਣ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਪਰ ਜ਼ੁਰਮ ਸਾਬਿਤ ਕਰਨਾ ਔਖਾ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਬਣੇ ਸੰਬੰਧਾਂ 'ਚ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਔਰਤ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਰਿਲੇਸ਼ਨਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਦਬਾਅ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਹੁਣ ਇਹ ਅਪਰਾਧ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਪਾਸ ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਸੰਹਿਤਾ ਦੀ ਧਾਰਾ 69 ਦੇ ਤਹਿਤ ਦੋਸ਼ੀ ਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ 'ਰੇਪ ਲਾਅਜ਼ ਐਂਡ ਡੈਥ ਪੈਨਲਟੀ' ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਲੇਖਕ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਵਿਰਾਗ ਗੁਪਤਾ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।

ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀ ਹਨ?

ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂਇਕ ਸੰਹਿਤਾ ਦੇ ਅਧਿਆਏ-5 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਅਤੇ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹਨ। ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ 69 ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਆਹ ਦਾ ਝਾਂਸਾ ਦੇ ਕੇ ਜਾਂ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਲੁਕਾ ਕੇ ਔਰਤ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣਾ ਅਪਰਾਧ ਹੈ। 10 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਅਤੇ ਜੁਰਮਾਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੌਕਰੀ ਜਾਂ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਅਪਰਾਧ ਹੈ। 

ਧੋਖਾ ਦੇ ਕੇ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਕਾਨੂੰਨ ਕੀ ਸੀ? 

ਆਈਪੀਸੀ ਦੀ ਧਾਰਾ 375 ਬਲਾਤਕਾਰ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਧਾਰਾ 376 'ਚ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੀ। ਵਿਆਹ ਦਾ ਝਾਂਸਾ ਦੇ ਕੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਧਾਰਾ 375 ਅਤੇ 90 ਤਹਿਤ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਅਤੇ ਕਈ ਹਾਈ ਕੋਰਟਾਂ ਨੇ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਬਲਾਤਕਾਰ ਮੰਨਣ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕਈ ਫ਼ੈਸਲੇ ਸੁਣਾਏ ਹਨ। ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਉਮਰ ਕੈਦ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫਾਂਸੀ ਤੱਕ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ। ਧਾਰਾ 69 ਤਹਿਤ ਦਰਜ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਜ਼ਾ 10 ਸਾਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। 

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : 11 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੇ ਯੂ-ਟਿਊਬ 'ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਮੌਤ ਦਾ ਸੌਖਾ ਤਰੀਕਾ, ਫਿਰ ਰੀਲ ਦੇਖ ਲੈ ਲਿਆ ਫਾਹਾ

ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਆਧਾਰ ਕੀ ਹੈ? 

ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਅਤੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਿਵ-ਇਨ ਰਿਲੇਸ਼ਨਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਧਾਰਾ 69 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਹਿਮਤੀ ਵਾਲੇ ਬਣੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿਚ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਹੈ। ਬ੍ਰੇਕਅੱਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਕੁੜੀ
ਆਪਣੇ ਸਾਬਕਾ ਬੁਆਏਫ੍ਰੈਂਡ 'ਤੇ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਹਰ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਿਉਂ?

ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਸ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਅਨੁਸਾਰ 2016 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੀਆਂ ਐੱਫ.ਆਈ.ਆਰਜ਼. ਦਾ ਇੱਕ ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸਾ ਵਿਆਹ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸੀ। ਐੱਨਸੀਆਰਬੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਅਪਰਾਧਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ 74 ਫ਼ੀਸਦੀ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ 38 ਫ਼ੀਸਦੀ ਮਾਮਲੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਨ। ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਫਿਰੌਤੀ ਦੀ ਵੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। 

ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਵੇਗਾ?

ਇਹ ਸਾਬਿਤ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਹੈ ਕਿ ਧੋਖਾ ਦੇ ਕੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਸਲੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਕੋਈ ਉਪਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜੱਜ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਚ ਮੈਰਿਟਲ ਰੇਪ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : 52 ਸਾਲਾ ਸ਼ਖ਼ਸ ਨੇ 9 ਸਾਲਾ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰ ਕੀਤਾ ਰੇਪ, ਫਿਰ ਕਤਲ ਕਰ ਨਹਿਰ 'ਚ ਸੁੱਟੀ ਲਾਸ਼

ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ 'ਚ ਕੋਈ ਸੇਫਗਾਰਡ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ? ਹਾਂ ਤਾਂ ਕਿਹੜਾ?

ਫਰਮਾਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ ਰਹਿ ਰਹੀ ਪਤਨੀ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਅਪਰਾਧ 'ਚ ਧਾਰਾ 67 ਦੇ ਅਧੀਨ 2 ਸਾਲ ਤੋਂ 7 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਹਿਮਤੀ ਵਾਲੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਕਿਉਂ? ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ 'ਚ ਇਕ ਔਰਤ ਨੇ 10 ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਧੋਖਾ ਦੇ ਕੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ। ਲਿਵ-ਇਨ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਸਖ਼ਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਿਵਸਥਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪੀੜਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੋਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਜਗਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ 

For Android:-  https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en 

For IOS:-  https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8