ਟਰੰਪ ਦਾ ਅਸਥਿਰ ਸੁਭਾਅ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ

ਭਾਰਤ ਵਿਚ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਤਸ਼ਾਹ, ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਟਰੰਪ ਦਾ ਖੁਸ਼ ਮਿਜਾਜ਼ ਸੁਭਾਅ ਸਭ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਪਰ ਤਜਰਬੇ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਸੇਵਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ। ਕੁਝ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬਰ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੀਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਟੱਲ ਜਨੂੰਨ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਕ ਵਿਰੋਧੀ ਸੰਤੁਲਨ ਵਜੋਂ ਇਕ ਰਣਨੀਤਕ ‘ਧੁਰੀ’ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ, ਰੂਸ ਜਾਂ ਈਰਾਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਸਮੀਕਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਅਤੇ ਕੁੜੱਤਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਬਹੁਤ ਕੁਝ ‘ਟੀਮ ਟਰੰਪ’ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗਾ ਜੋ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਚੋਣ ਵਾਅਦਿਆਂ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇਗੀ! ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਹਿਲੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਉਲਟ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਅਹੁਦਿਆਂ ਲਈ ਮਾਪਦੰਡ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰਤਾ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ‘ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ’ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਪਾਲਿਆ), ਇਸ ਵਾਰ ਮਾਪਦੰਡ ਸਿਰਫ਼ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਟਰੰਪ ਪ੍ਰਤੀ ‘ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ’ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।

ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਕਈ ਨਿਯੁਕਤੀਆਂ ਵਿਚ ਇਕ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਤਰਕ ਹੈ ਜੋ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਟਰੰਪ ਲਈ ‘ਆਮ ਵਾਂਗ ਕਾਰੋਬਾਰ’ ਹੋਵੇਗਾ? ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਜਿਸ ਦੀ ਦਿੱਲੀ ਆਦੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀ.ਸੀ. ’ਚ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਵਸਥਾ ਹੋਵੇ। ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਟਰੰਪ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ, ‘ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਬਾਲਗਾਂ’ ਦੀ ਉਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਜੂਦਗੀ, ਜੋ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਜੀਬੋ-ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਅਸਥਿਰ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ, ਹੁਣ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੇ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ‘ਵਫ਼ਾਦਾਰਾਂ’ (ਭਾਵ ਚਾਪਲੂਸ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ) ਨਾਲ ਭਰੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਟਰੰਪ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਸੰਕੇਤ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ।

ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਕਥਿਤ ‘ਗੈਰ-ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ’ ਤਰਜੀਹਾਂ ਭਾਰਤ, ਜਾਪਾਨ ਜਾਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ (ਕਵਾਡ ਦੇ ਬਾਕੀ ਤਿੰਨ) ਵਰਗੇ ਚੀਨ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਬੈਠਣਗੀਆਂ, ਜੋ ਕਿ ਚੀਨੀ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਰਵਾਦ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਲਾਈਨ ਵਿਚ ਹਨ? ਕੀ ਟਰੰਪ ਦੀ ‘ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ’ ਲੜੀ ਬੀਜਿੰਗ ਨੂੰ ਤਾਇਵਾਨ ’ਤੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਅਤੇ ਉਸ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੇਗੀ, ਇਹ ਜਾਣਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਬਕਵਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀ.ਸੀ. ਫੌਜੀ ਦਖਲ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ?

ਸੰਕਟਗ੍ਰਸਤ (ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ) ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਤੋਂ ਉੱਭਰ ਰਹੀ ਤਸਵੀਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਭਰੋਸਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵਲੋਂ ਆਪਣੇ ‘ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ’ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਧੱਕਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ 2020 ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਉਹ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਵੀ ਤਾਜ਼ਾ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਚੀਨੀ ਹਮਲੇ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਟਰੰਪ ਨੇ ਵਧੇਰੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਰੁਖ਼ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ‘‘ਸਮਝੌਤਾ’’ ਕਰਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਇਹ ਵਿਚਾਰਨ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਟਰੰਪ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਿੰਨੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਅਤੇ ਅਟੱਲ ਹੋਵੇਗੀ। ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿਚ ਵੀ, ਟਰੰਪ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵਿਚ ਬੇਲਗਾਮ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਨਵਾਂ ਸਮੂਹ ਹੈ। ਉਹ ਕੂਟਨੀਤੀ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਲਈ ਅਣਸੁਖਾਵੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ’ਤੇ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ’ਚ ਸੰਜਮ ਵਰਤਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਦਬਾਅ ਹੋਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਆਪਣੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ਬੇਕਾਬੂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦੇਣਗੀਆਂ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਣ।

ਇਸ ਗੁੰਝਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲਾ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਵੀਂ ਟਰੰਪ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਮਾਰਕੋ ਰੂਬੀਓ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਰਾਜਦੂਤ ਐਲਿਸ ਸਟੈਫਨਿਕ ਆਦਿ), ਜੋ ਨਵ-ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬਕਵਾਸ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਕਿਵੇਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਵੇਗਾ?

ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ, ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਰਤਾਂ ਜਾਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਬੰਧੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਵਰਗੇ ਗੈਰ-ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁੱਦੇ ਵੀ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਤੀ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਟਰੰਪ ਦੀ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ’ਚ ਹੰਕਾਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਹੈ ਗਿਆ ਹੈ ‘‘ਅਸੀਂ ਡ੍ਰਿਲ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਬੇਬੀ, ਡ੍ਰਿਲ’’ ਅਤੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ‘‘ਮੈਂ ਗ੍ਰੀਨ ਨਿਊ ਸਕੈਮ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਾਂਗਾ’’।

ਅਮਰੀਕਾ ਖੁਦ ਵੀ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੇ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ (ਨਾ ਕਿ ਦਿਨਾਂ) ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਮੈਕਸੀਕੋ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਸਰਹੱਦ ਬੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲੇ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੀ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵੱਢਣ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭੌਂਕਣ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭੜਕਾਊ ਗੱਲਾਂ ਅਤੇ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਇਕ ਹੱਦ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ ਸਹਿਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

-ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ