ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਫੈਕਟਰੀ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ

ਸ਼ੁਜਾਅਤ ਅਲੀ ਕਾਦਰੀ
ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਿੰਨੇ ਗਿਣੇ-ਮਿੱਥੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਫੈਕਟਰੀ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਸੂਚਨਾ ਜੰਗ ਛੇੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਅਧੀਨ ਉਹ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੂਰੇ ਕਾਂਡ ’ਚ ਉਸ ਨੇ ਆਈ. ਐੱਸ. ਆਈ. ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ’ਚ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਇਸ ਸੂਚਨਾ ਜੰਗ ’ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਪਣੇ ਘਰ ’ਚੋਂ ਫੇਕ ਆਈ. ਡੀ. ਦੀ ਪੂਰੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਸੂਤਰਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਸ ਲਈ ਟਵਿਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ’ਚ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਇਨਸਾਫ ਅਤੇ ਆਈ. ਐੱਸ. ਆਈ. ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਇਕਾਈ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇਮਰਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਈ ਮੰਤਰੀ ਹੀ ਇਸ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਡੇ ’ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰਨਾਂ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਖਰਾਬ ਕਰਨਾ ਵੀ ਹੈ।

ਟਵਿਟਰ ਨੇ ਯੂਜ਼ਰ ਨੂੰ ਇਕ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਆਪਣਾ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇਮ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਵੀ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖੁਫੀਆ ਸੂਚਨਾ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਇਸ ਸਹੂਲਤ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾ ਕੇ ਕਦੇ ਓਮਾਨੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਦੀ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ, ਕਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬਲਾਗਰ ਅਤੇ ਕਦੇ ਚੀਨ ਦੀ ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਟਵੀਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੁੱਧ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸੋਸ਼ਲ ਫਰੰਟ ਭਾਵ SAUSMF ਵੈੱਬਸਾਈਟ SAUSMF.ORG ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਇਕ ਝੂਠਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੰਤਰ ਵੀ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਵੀ ਮਾਲਵੇਅਰ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਵਿਜ਼ਿਟਰ ਦੀਆਂ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੁਰਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇੰਸਟਾਲ ਵੀ ਪਰਮਿਸ਼ਨ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਡੀ. ਐੱਨ. ਐੱਸ. ਇਨਫੋ ਭਾਵ ਸਰਵਰ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇਕ ਮੰਤਰੀ ਜਹਾਂਗੀਰ ਤਰੀਨ ਦੇ ਸਰਵਰ ’ਤੇ ਸਪੇਸ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਦੱਸਣ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ SAUSMF ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਏਜੰਡਾ ਚਲਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਜੋੜਨ ਦਾ ਝੂਠਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇਸ ਝੂਠ ਤੰਤਰ ’ਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਚੀਨ, ਨੇਪਾਲ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਖੌਤੀ ਸੰਗਠਨ SAUSMF ਦੇ ਸਭ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਆਈ. ਐੱਸ. ਆਈ. ਅਤੇ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਨੇਪਾਲ , ਚੀਨ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਚਿਹਰੇ ਅਤੇ ਆਈ. ਡੀ. ਦਿਖਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਭ ਝੂਠ ਹੈ ਜਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੈਂਡਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇਕ ਟਵਿਟਰ ਆਈ. ਡੀ. ਦਾ ਇਕ ਦਿਲਚਸਪ ਕਿੱਸਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਝੂਠ ਦੀ ਫੈਕਟਰੀ SAUSMF ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਰੀਥ ਬਿਲਾਨੀ ਨਾਂ ਦੇ ਇਕ ਟਵਿਟਰ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ 3 ਵਾਰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਵਜੋਂ ਨਾਂ ਬਦਲੇ। ਫਿਰ ਖੁਦ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਦੱਸਿਆ। ਅੰਤ ’ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਿਹਾ। ਟਵਿਟਰ ਨੇ ਤੰਗ ਆ ਕੇ ਇਸ ਆਈ. ਡੀ. ਨੂੰ ਬਲਾਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਮਕਸਦ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ’ਚ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਉਸਾਰੂ ਅਕਸ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਓ. ਐੱਸ. ਆਈ. ਐੱਨ. ਟੀ. ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਆਫਤਾਬ ਅਫਰੀਦੀ, ਅਵੈਸ ਜਾਵੇਦ ਸੱਤੀ ਅਤੇ ਆਸਿਮ ਖਾਨ ਨਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਭਾਰਤ ਵਿਰੋਧੀ ਇਸ ਫੈਕਟਰੀ ਦੇ ਸੰਚਾਲਕ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਜਹਾਂਗੀਰ ਤਰੀਨ ਨਾਲ ਗੂੜ੍ਹੇ ਸੰਬੰਧ ਹਨ।

ਮੈਸਾਚੁਸੈਟਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ (ਐੱਮ. ਆਈ. ਟੀ.) ’ਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਕ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਕਲੀ ਖ਼ਬਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਅਸਲ ਖ਼ਬਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 6 ਗੁੁਣਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਝੂਠੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਭ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ’ਚ ਸੱਚਾਈ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵੱਧ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ, ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਫੈਲੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ’ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਖੀਰ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਭੂ-ਰਣਨੀਤਕ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਸੂਚਨਾ ਜੰਗ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਰਾਸ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਇਕ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦਿ ਡਿਸਇਨਫੋਲੈਬ.ਓ. ਆਰ. ਜੀ. ਨੇ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਡੀਕੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ’ਚ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਇਕ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦਾ ਵੀ ਪਤਾ ਲਾਇਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਮੰਤਵ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ’ਚ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਗਲਤ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਸੀ।

ਇਸ ਡਿਸ-ਇਨਫੋ ਦੇ ਮੁੱਖ ਟੂਲਾਂ ’ਚੋਂ ਇਕ ਟਵਿਟਰ ਲੂਫੋਲ ਹੈ। ਇਹ ਉਪਕਰਨ ਇੰਨਾ ਲਾਹੇਵੰਦ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੀਆਂ ਖਾਮੀਆਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਕਲੀ ਸੰਗਠਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ- ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਫਰੰਟ ਭਾਵ SAUSMF.

ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ’ਚ ਈਸਟਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ’ਤੇ 2019 ’ਚ ਹੋਏ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਧਮਾਕਿਆਂ ਪਿੱਛੇ ਹੱਥ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਗੱਲ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਖਰਾਬ ਕਰਨ ਲਈ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਟਵਿਟਰ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਹੈਂਡਲ ਬਦਲਣ ਦੀ ਨੀਤੀ ਨੇ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਕਈ ਪੈਰੋਡੀ ਅਕਾਊਂਟਸ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਜ਼ਹਿਰ ਉਗਲੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਮਾਸ਼ਾ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਹੈ।

(ਲੇਖਕ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ’ਚ ਪੀ. ਐੱਚ. ਡੀ. ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਜੰਗ ਨੀਤੀ ਦੇ ਜਾਣਕਾਰ ਹਨ)