ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਰਹੀ ਹੈ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ

ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਇਕੋ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼, ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ ਬਣਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਆਗੂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਗੁੱਸੇ ’ਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ’ਤੇ ਕਾਮੇਡੀ ਸ਼ੋਅ ਜਾਂ ਵਿਅੰਗ ਵੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।

ਭਾਵੇਂ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲੈਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬੇਮਿਸਾਲ ਉਚਾਈ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨਾਲ ਕਰੋ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁਦ ਇਕ ‘ਰੋਸਟ ਸ਼ੋਅ’ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖੁਦ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ!

ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਏਕਨਾਥ ਸ਼ਿੰਦੇ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਕਲਾਬਾਜ਼ੀ ’ਤੇ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਕੁਨਾਲ ਕਾਮਰਾ ਦੇ ਵਿਅੰਗ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਤਾਜ਼ਾ ਵਿਵਾਦ ਹਾਸੋਹੀਣਾ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀਆਂ ਵਲੋਂ ਕਾਨੂੰਨ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਲੈਣਾ ਇਕ ਗੰਭੀਰ ਮੁੱਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੀ ਗੀਤ ਦੀ ਪੈਰੋਡੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਬਕਾ ਬੌਸ ਊਧਵ ਠਾਕਰੇ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ।

ਤੱਥ ਸੱਚ ਸਨ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਬਗਾਵਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਗੁਹਾਟੀ ਵਿਚ ਉਭਰਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਬਕਾ ਸਿਆਸੀ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ‘ਅਸਲੀ’ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦਾ ਮੁਖੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਭੰਨ-ਤੋੜ ਕੀਤੀ ਜਿੱਥੇ ਕਈ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੋਅ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਿਰਫ਼ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੀ ਜਾਇਜ਼ਤਾ ਹੈ? ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਹ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਗੂ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਉਣਾ ਬਰਦਾਸ਼ਤਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਭੀੜ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇਵੇਂਦਰ ਫੜਨਵੀਸ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਿੰਦੇ ਦੀ ਬਗਾਵਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਸਨ, ਨੇ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ਲਈ ਕਿਹਾ! ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਮਰਾ ਦੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ‘ਨਿੱਜੀ ਲਾਭ’ ਲਈ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਉਸ ਨੇ ਕਾਮਰਾ ਨੂੰ ‘ਨਿੱਜੀ ਫਾਇਦੇ’ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ।

ਸ਼ਿੰਦੇ ਨੇ ਖੁਦ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਾਮਰਾ ਇਕ ਖਾਸ ਏਜੰਡੇ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲੋਂ ਬੋਲ ਰਹੇ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਾਰਟੀ ਵਰਕਰਾਂ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਭੰਨ-ਤੋੜ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ। ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਕਾਮਰਾ ਨੇ ਸ਼ਿੰਦੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਤੋਂ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਕੇ ਨੈਤਿਕ ਹਿੰਮਤ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਸ਼ਿੰਦੇ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤਰਕਹੀਣ ਪਰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਕੋਈ ਛੋਟੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਕਾਮਰਾ ਨੇ ਇਕ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਬਾਰੇ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਜੀਤ ਪਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇਕ ਸਮੇਂ ਸ਼ਿੰਦੇ ਬਾਰੇ ਕਹੀ ਗਈ ਗੱਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ। ਇਹ ਵੀ ਇਕ ਸੱਚਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਚ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜਨਤਕ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਬਾਲ ਠਾਕਰੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ’ਤੇ ਸ਼ਿੰਦੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਖੁਦ ਇਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਾਰਟੂਨਿਸਟ ਸੀ ਜੋ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਕਾਰਟੂਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਉਂਦੇ ਸਨ।

ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਪੁਲਸ ਨੇ ਦੋ ਐੱਫ.ਆਈ.ਆਰਜ਼. ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕਾਮਰਾ ਵਿਰੁੱਧ ‘ਜਨਤਕ ਸ਼ਰਾਰਤ’ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਬਿਆਨ ਦੇਣ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਇਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਵੀ ਐੱਫ. ਆਈ. ਆਰ. ਦਰਜ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਭੰਨਤੋੜ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਕਈ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੋਅ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 11 ਦੰਗਾਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸੇ ਦਿਨ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਢਾਹ ਕੇ ਆਪਣੇ ਇਰਾਦੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ੋਅ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹਦਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਕਥਿਤ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਢੁੱਕਵਾਂ ਨੋਟਿਸ ਦਿੱਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਭੰਨ-ਤੋੜ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਮੁੰਬਈ ਵਿਚ ਇਹ ਭੰਨ-ਤੋੜ ਉਸੇ ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਉੱਤੇ ਇਕ ਹੋਰ ਮੂਰਖਤਾਪੂਰਨ ਵਿਵਾਦ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੀ 300 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਕਬਰ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਦੇ ਇਕ ਹਿੱਸੇ ਨੇ, ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਉਕਸਾਉਣ ’ਤੇ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਲੋਚਨਾ ਪ੍ਰਤੀ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸਾਖ ਬਣਾ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੋਰ ਵੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਸਿਰਫ਼ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਕ ਹੋਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਵੀਰ ਦਾਸ ’ਤੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਦੇ ਕੈਨੇਡੀ ਸੈਂਟਰ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ‘ਦੋ ਭਾਰਤ’ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਮਾੜੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਹੋਰ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਮੁਨੱਵਰ ਫਾਰੂਕੀ ਨੂੰ ਇਸ ਡਰ ’ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਕ ਵਰਗ ਨੂੰ ਕੁਝ ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਗੱਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਭਾਵੇਂ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਕਾਮੇਡੀਅਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਲਈ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿਚ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਦੂਜੇ ਸੂਬੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੀ ਇਸ ਬੁਰੀ ਪ੍ਰਥਾ ਤੋਂ ਅਛੂਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਿਅਕਤੀ, ਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹਨ।

ਅਜਿਹੀ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਕ ਦੇਸ਼ ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਲੋਕਤੰਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਕ ਵਿਕਸਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਨ ਦਾ ਹੈ, ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਬੇਕਾਬੂ ਤੱਤਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ।

ਵਿਪਿਨ ਪੱਬੀ