ਅਚਾਨਕ ਵਧੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ, ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਕੜੇ ਆਏ ਸਾਹਮਣੇ
Thursday, Jul 31, 2025 - 12:43 PM (IST)

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਕੜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਊਰਜਾ ਏਜੰਸੀ (IEA) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਲ ਦੇ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਠੰਡੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੇ ਖ਼ਪਤ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੀਕ ਲੋਡ ਨੂੰ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ 2025 ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਾਧੇ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਬਿਜਲੀ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਮੱਧ ਸਾਲ ਦੇ ਅਪਡੇਟ ਵਿੱਚ IEA ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ 2025-2026 ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ 2024 ਵਿੱਚ ਵੇਖੇ ਗਏ ਤੇਜ਼ ਵਾਧੇ ਨਾਲੋਂ 2025 ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਮੱਧਮ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਸਰਕਾਰੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਵੇਂ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ
ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 2024 ਵਿੱਚ 6 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਾਧੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਇਸ ਸਾਲ 4 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਧਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। 2025 ਲਈ ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਪੈਰਿਸ ਆਧਾਰਿਤ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੀਕ ਲੋਡ 270 ਗੀਗਾਵਾਟ (ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ 8% ਵਾਧਾ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧਦੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪੀਕ ਲੋਡ ਵਾਧੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਏਸੀ ਮਿਆਰਾਂ 'ਤੇ ਇਕ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਤਾਪਮਾਨ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਨੂੰ 20 ਅਤੇ 28 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀਮਤ ਕਰੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ 2035 ਵਿੱਚ ਪੀਕ ਲੋਡ ਨੂੰ 60 ਗੀਗਾਵਾਟ (GW) ਤੱਕ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਜਲੰਧਰ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ’ਚ 3 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ’ਤੇ ਹਾਈਕੋਰਟ ਨੇ ਮੰਗਿਆ ਜਵਾਬ
ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ IEA ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 2025 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜੀ PV ਅਤੇ ਹਵਾ ਤੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਉਤਪਾਦਨ 20 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵੱਧ ਸੀ, ਜੋਕਿ ਮਿਸ਼ਰਣ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 14% ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜੋਕਿ 2024 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ 11 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਸੋਲਰ ਪੀਵੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 25 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਵਿੱਚ 30 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। 2024 ਦੇ ਮੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਜਨਵਰੀ ਅਤੇ ਜੂਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 16 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ 700 ਮੈਗਾਵਾਟ ਯੂਨਿਟ-7 ਸਮੇਤ ਵਾਧੂ ਸਮਰੱਥਾ, ਜੋ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਗਰਿੱਡ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸੀ, ਨੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 14 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਐਲਾਨੇ ਗਏ 2047 ਤੱਕ 100 GW ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਮਰੱਥਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਇੱਕ ਜੁੜਵਾਂ ਯੂਨਿਟ, RAPP-8, 2025-26 ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਵਿਗੜੇਗਾ ਮੌਸਮ! 3 ਤਾਰੀਖ਼ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਹੋਈ ਚਿਤਾਵਨੀ, Alert ਰਹਿਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕ
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਘੱਟ ਨਿਕਾਸ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਮੱਧਮ ਮੰਗ ਵਾਧੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਲੇ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ 3 ਫ਼ੀਸਦੀ ਘੱਟ ਗਈ ਜੋਕਿ 2020 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਗਿਰਾਵਟ ਹੈ। ਗੈਸ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਉਤਪਾਦਨ 2025 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 30% ਘੱਟ ਗਈ, ਜੋ ਕਿ 2023 ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ। IEA ਨੇ 2025 ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਕੋਲੇ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਦੋਬਾਰਾ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਲਈ ਲਗਭਗ 0.5% ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2026 ਵਿੱਚ 1.6 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। 2025 ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 3 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਉਣ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਹੈ, 2026 ਵਿੱਚ 7 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਲਈ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਇਸ ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਸਾਲ 15 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅਤੇ 2026 ਵਿੱਚ 19 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਧ ਜਾਵੇਗਾ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਉਤਪਾਦਨ 2025 ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਵਧਦਾ ਰਹੇਗਾ, 2025 ਵਿੱਚ ਸੋਲਰ ਪੀਵੀ 40 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਅਤੇ 2026 ਵਿੱਚ 28 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਧੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਵਾ ਵਿੱਚ 2025 ਅਤੇ 2026 ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 10 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੀ ਮੱਧਮ ਵਾਧਾ ਦਰ ਦਰਜ ਕਰਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। 2025 ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 2026 ਵਿੱਚ 10 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਸਾਲ 7 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਿਕਾਸ ਤੀਬਰਤਾ ਸਲਾਨਾ 3.8% ਘਟਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਰੂਹ ਕੰਬਾਊ ਘਟਨਾ! ਨਹਿਰ 'ਚ ਰੁੜੇ ਆਉਂਦੇ ਮਾਸੂਮ ਨੂੰ ਵੇਖ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਉੱਡੇ ਹੋਸ਼
IEA ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮੁੰਦਰੀ ਥਰਮਲ ਕੋਲੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਗਿਰਾਵਟ ਨਾਲ ਕੋਲੇ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਇਨਪੁੱਟ ਲਾਗਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਸਪਲਾਈ ਪੱਖੋਂ ਥਰਮਲ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਸਮਰੱਥਾ ਜੋੜਾਂ ਤੋਂ ਵਧੀ ਹੋਈ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀ ਤਰਲਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ। IEA ਨੇ 2025 ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਖ਼ਪਤ 5% ਵਧਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 7% ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਕੱਲੇ ਚੀਨ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਬਿਜਲੀ ਮੰਗ ਵਾਧੇ ਦਾ 50% ਹਿੱਸਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸਨੇ 2024 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਆਰਥਿਕ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ 2024 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਠੰਡੇ ਤਾਪਮਾਨ ਕਾਰਨ 2025 ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਛਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ 1.4% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। ਸਾਲ ਦੇ ਬਾਕੀ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਦਰ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 4% ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੇਗਾ। IEA ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 2026 ਵਿੱਚ 6.6 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ, ਜੋਕਿ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਤੇ AC ਸਟਾਕ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹੈ।
ਤਾਜ਼ਾ ਤੇ ਵੱਡੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜੁਆਇਨ ਕਰੋ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਦਾ ਵਟਸਐਪ ਚੈਨਲ
👇Join us on Whatsapp channel👇
https://whatsapp.com/channel/0029Va94hsaHAdNVur4L170e