ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ 38 ਸਾਲ ਦੇ ਅਰਬਪਤੀ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਸੁਣਾਈ ਸਾਢੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ

ਨਿਊਯਾਰਕ (ਰਾਜ ਗੋਗਨਾ) - ਬੀਤੇਂ ਦਿਨ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਦੀ ਇਕ ਅਦਾਲਤ ਨੇ 31 ਸਾਲਾ  ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਰਿਸ਼ੀ ਪਟੇਲ, ਨੂੰ ਇਕ ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਧੌਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਹੇਠ ਸਾਢੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ਜਾ ਸੁਣਾਈ ਹੈ। ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ, ਜੋ ਕਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸੂਬੇ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਆਊਟਕਮ ਹੈਲਥ  ਨਾਮੀਂ ਦੇ 38 ਸਾਲਾ ਸੀ.ਈ.ਓ. ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫਰਮ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼ਾਰਧਾ ਅਗਰਵਾਲ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਵਿੱਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬ੍ਰੈਡ ਪਰਡੀ ਨੂੰ ਵੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ 'ਚ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਹੋਣੀ ਤੈਅ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। 

ਫੋਰਬਸ ਦੀ ਅਮਰੀਕੀ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ 400ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੀ। ਉਸ ਕੋਲ  ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਉਹ ਜਿਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਉਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ 80 ਲੱਖ ਡਾਲਰ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕੰਪਨੀ, ਆਉਟਕਮ ਹੈਲਥ, 2011 ਵਿੱਚ 11 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਤੋਂ 2017 ਵਿੱਚ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ, ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਵਧ ਗਈ ਸੀ। ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਚਰਚਿਤ ਤਕਨੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਸਾਮਰਾਜ ਝੂਠ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ, ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਅਸਮਾਨ 'ਤੇ ਉੱਡ ਰਹੇ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਡਿੱਗ ਕੇ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਆ ਗਿਆ। 

80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਆਉਟਕਮ ਹੈਲਥ ਦੇ ਮਾਲਕ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਜਦੋਂ ਨਾਰਥਵੈਸਟਰਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਬਣਾਈ, ਜਿਸ ਦਾ ਕੰਮ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਦਫਤਰਾਂ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਜਾਂ ਕਲੀਨਿਕ ਵੇਟਿੰਗ ਰੂਮ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਗਏ ਟੀਵੀ ਜਾਂ ਟੈਬਲੇਟਾਂ 'ਤੇ ਫਾਰਮਾ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦਿਖਾਉਣਾ ਸੀ। ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ 'ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਗੱਲ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਉਸਦਾ ਵਿਗਿਆਪਨ ਟੀਚੇ ਵਾਲੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਵੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਵਿਲੱਖਣ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਕਲੀਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਫਾਰਮਾ ਵਿਗਿਆਪਨ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਵਿਗਿਆਪਨ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਵਾਲੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਅਤੇ ਫਾਰਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਇਸ ਲਈ ਰਿਸ਼ੀ ਨੂੰ ਮੋਟੀ ਫੀਸ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ।

ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕੇਸ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ, ਸਰਕਾਰੀ ਵਕੀਲ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੱਡੇ ਖੁਲਾਸੇ ਕੀਤੇ ਕਿ ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਘਪਲਾ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਫਾਰਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਝੂਠੇ ਅੰਕੜੇ ਦੇ ਕੇ ਮੋਟੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਸੂਲ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉੱਥੇ ਕਿੰਨੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਟੀਵੀ ਅਤੇ ਟੈਬਲੇਟ ਲਗਾਏ ਹੋਏ ਹਨ। 

ਸੌਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਅਸਲ ਅੰਕੜੇ ਛੁਪਾਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਟੀਵੀ ਅਤੇ ਟੈਬਲੇਟ ਉਥੇ ਲਗਾਏ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਝੂਠੇ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਅੰਕੜੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਵਾਅਦੇ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਹੋਰ ਡਾਲਰਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਖਸੁੱਟ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਗੇ।

ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਫੰਡ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਜ਼ੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਮਾਲੀਏ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਰਿਣਦਾਤਿਆਂ ਅਤੇ ਉੱਚ-ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ 1 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਆਉਟਕਮ ਹੈਲਥ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਅਖਬਾਰ ਵਾਲ ਸਟਰੀਟ ਜਰਨਲ ਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਬਾਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ 'ਤੇ ਅਖਬਾਰ ਨੇ 2017 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵੀ  ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਕੰਪਨੀ ਤੇ, ਵਾਲ ਸਟਰੀਟ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਹੈਲਥ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਉਲਟਾਅ ਦਿੱਤਾ। ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਅਗਰਵਾਲ 'ਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਰਜ  ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੰਪਨੀ ਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਰਿਣਦਾਤਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਸੰਘੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਜਾਂਚਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਫਾਰਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ 70 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ।

ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਪਰਾਧਿਕ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਮੁਕੱਦਮਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਸ਼ਜਾ ਸੁਣਾਉਦੇ ਹੋਏ ਯੂ.ਐਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜੱਜ ਥਾਮਸ ਡਰਕਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੋਸ਼ੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਾਲਚ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਆਦਮੀ ਬਨਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਘੁਟਾਲੇ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਸਰਕਾਰੀ ਵਕੀਲ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ 1 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਘੁਟਾਲੇ ਦਾ ਮਾਸਟਰ ਮਾਈਡ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 15 ਸਾਲ ਕੈਦ ਦੀ ਸ਼ਜਾ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਆਖਰਕਾਰ ਦੋਹਾਂ ਪੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੱਜ ਨੇ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ  ਸਾਢੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ਜਾ ਸੁਣਾਈ।  ਪਰ ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਹੇਠਲੀ ਅਦਾਲਤ ਵੱਲੋਂ ਸੁਣਾਈ ਸ਼ਜਾ ਖਿਲਾਫ ਅਪੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਰਿਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹ 'ਤੇ ਕੁਲ 22 ਦੋਸ਼ ਆਇਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਜਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਦਾਲਤ ਨੇ 19 ਦੋਸ਼ਾਂ ਚ’ ਉਸ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ।