ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਬਲੋਚਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਗ੍ਰੇ ਵਾਰਫੇਅਰ ਕੀਤਾ ਸ਼ੁਰੂ

ਪੇਸ਼ਾਵਰ— ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ 'ਚ ਸੱਤਾ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਸਿਆਸੀ ਬਾਗੀਆਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਲੈਂਦਿਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਲਾਪਤਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਬਲੋਚ ਲੋਕਾਂ ਖਿਲਾਫ ਗ੍ਰੇ ਵਾਰਫੇਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਬਲੋਚ, ਡਾਕਟਰ ਮਹਿਰੰਗ ਬਲੋਚ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੋਸ ਮਾਰਚ ਦੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਫੌਜੀ ਜਰਨੈਲ ਨਾਰਾਜ਼ ਹਨ। ਬੋਲਾਨ ਅਤੇ ਹਰਨਾਲ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਬਲੋਚ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਕਸਬਿਆਂ 'ਤੇ ਬੰਦੂਕਧਾਰੀ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੰਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਆਸਰੇ ਤਬਾਹ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰੀ ਬੰਬਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ। ਬੰਬਾਰੀ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਕਾਰਨ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਭਾਰੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕਾਰਨ ਕੁਦਰਤੀ ਭੰਡਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਬਲੋਚ ਪਿੰਡਾਂ ਸਾਂਗਨ, ਜੰਬਾਡੋ, ਮੀਆਂ ਕੌਰ, ਬੁਜ਼ਗਰ ਅਤੇ ਲੱਕੜ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਥਿਆਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਤੈਨਾਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਲੋਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੇ ਬੋਲਾਨ 'ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ 'ਤੇ ਫੌਜੀ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਪੁਸ਼ਟ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਬਲੋਚ ਅਤੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਲੋਚਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੀਪੀਪੀ ਅਤੇ ਪੀਐੱਮਐੱਲਐੱਨ ਦੇ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਵਧ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਬਲੋਚ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਹੋਏ ਹਮਲਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਦਾਸੀਨ ਜਾਂ ਪੱਖਪਾਤੀ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 70 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੀਪੀਪੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਜ਼ੁਲਫ਼ਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਕੋਹਿਸਤਾਨ ਮਰੀ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਚਾਮਲਿੰਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੰਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਫੌਜ ਨੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਛਿਟਪੁੱਟ ਫੌਜੀ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਬਲੋਚਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਆਖਰੀ ਵੱਡਾ ਹਮਲਾ ਮੁਸ਼ੱਰਫ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਬਲੋਚ ਨੇਤਾ, ਨਵਾਬ ਅਕਬਰ ਖਾਨ ਬੁਗਤੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੂੰ ਬੰਬ ਨਾਲ ਉਡਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਲੋਚ ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਬਲੋਚ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਇੱਕ ਜੂਨੀਅਰ ਫੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਕਥਿਤ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਬਲੋਚ ਵਿਦਰੋਹ ਨੇ ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ, ਰਣਨੀਤਕ ਹਮਲਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਫੌਜ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ।
ਜਨਰਲ ਅਸੀਮ ਮੁਨੀਰ ਦੇ ਆਰਮੀ ਚੀਫ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਕੁਝ ਬਲੋਚ ਸਮੂਹਾਂ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਤਾਲਿਬਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਟੀਟੀਪੀ) ਨਾਲ ਵੀ ਹੱਥ ਮਿਲਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਮੁਨੀਰ ਦੇ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਨਵੰਬਰ 2022 ਤੋਂ ਫੌਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵਿਆਪਕ ਹਮਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਟੀਟੀਪੀ ਦੁਆਰਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ, ਮੁਨੀਰ ਨੇ ਬਲੋਚਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 'ਨੀਵੇਂ ਪੱਧਰ' ਦੀ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਅਪਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਘੱਟ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਉਚਿਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਧਿਆਨ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਅਜਿਹੇ ਗਣਿਤ ਹਮਲੇ ਬਲੋਚ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਕਾਰਜਕਾਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਮਹਿਰੰਗ ਬਲੋਚ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੇ ਫੌਜ ਦੇ ਅਕਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਸੀ।