ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ''ਤੇ ਮਿਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੰਕੇਤ: ਅਧਿਐਨ

ਜਲੰਧਰ- ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੰਗਲ ਦੇ ਭੂ-ਮੱਧ ਰੇਖਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਘਾਟੀ ''ਚ ਜ਼ਮੀਨ ਵਰਗੇ ਧੱਬਿਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ''ਚ ਕਦੀ ਪਾਣੀ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ  ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲਾਲ ਗ੍ਰਹਿ ''ਤੇ ਅਤੀਤ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਵ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਖੋਜ ''ਜਿਓਫਿਜ਼ੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਲੈਟਰਸ'' ਨਾਂ ਦੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ''ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਟ੍ਰਿਨਿਟੀ ਕਾਲਜ ਡੁਬਲਿਨ ਦੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ''ਚੋਂ ਇਕ ਮੈਰੀ ਬਾਰਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ''ਤੇ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ''ਚ ਬਾਲੂ ਦੇ ਟੀਲੇ ਕਦੀ ਨਾ ਕਦੀ ਅਸਥਿਰ ਭੂ ਜਲ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਝੀਲਾਂ ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਤੱਟ ਕੋਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਕਈ ਵਾਰ ਆਇਆ ਹੜ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਇਕ ਢਾਂਚਾ ਛੱਡ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

ਬਾਰਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਮੰਗਲ ਦੇ ਇਕ ਭਾਗ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਸਕੈਨ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਉਸ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਇੱਥੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ''ਚ ਮੌਜੂਦ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਨਾਮੀਬ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ''ਚ ਇਕ ਦੂਰ ਸੰਵੇਦੀ ਅਧਿਐਨ  ''ਚ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ''ਚ ਪਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧਨੁਸ਼ਾਕਾਰ ਸੀਮਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਰੇਤ ਦੇ ਟੀਲਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ਾਂਤਰ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ। ਬਾਅਦ ਚ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭੂ ਜਲ ਦੇ ਵਾਸ਼ਪਨ ਤੋਂ ਲਵਣਾਂ ਦੇ ਬਚੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਲੂ ਦੇ ਤਲਛਟਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਧਨੁਸ਼ਾਕਾਰ ਆਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਬਣੀਆਂ।