ਕੀ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕਰਿਆਨਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦੇਵੇਗਾ?

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦਾ ਇਕ ਸਿਰਾ ਤੁਹਾਡੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ’ਤੇ ਕੁਝ ਕਲਿੱਕਾਂ ਨਾਲ, ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਰਾਹੀਂ ਪੂਰਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਏਅਰਲਾਈਨ ਟਿਕਟਾਂ, ਫਿਲਮਾਂ ਦੀਆਂ ਟਿਕਟਾਂ ਜਾਂ ਹੋਟਲ ਦੇ ਕਮਰਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਇਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਫਿਰ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਤਪਾਦ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ, ਓਲਾ ਈ-ਬਾਈਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਵੇਚੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਆਰਡਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਬਾਈਕ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਓਲਾ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕ ਸੰਪਰਕ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ)।

ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਜਿਹੇ ਉਤਪਾਦ ਹਨ ਜੋ ਆਨਲਾਈਨ ਅਤੇ ਆਫਲਾਈਨ ਦੋਵੇਂ ਵੇਚੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਦਲਾਅ ਹਨ। ਨਾਈਕੀ ਵਰਗੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਆਪਣੇ ਸਟੋਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਜੁੱਤੇ ਵੇਚਦੇ ਹਨ।

ਛੋਟੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਵੀ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੁਆਰਾ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਉਤਪਾਦ ਵੇਚਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਨਾਈਕੀ ਦੀ ਬ੍ਰਾਂਡ ਅਪੀਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਛੋਟੇ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਇਕ ਝਲਕ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਮੇਰੇ ਕਈ ਜਾਣੂ ਲੋਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਇਕ ਵੱਡਾ ਵਰਦਾਨ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਾਹਕ ਡਾਟਾ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ (ਕਿਉਂਕਿ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਕੋਲ ਡਾਟਾ ਹੈ), ਤਾਂ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵੱਡੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਪਰ ਕੁੜਤੀ ਜਾਂ ਅਗਰਬੱਤੀ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਇਕ ਛੋਟੀ ਕੰਪਨੀ ਗਾਹਕ ਡਾਟਾ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਘੱਟ ਚਿੰਤਿਤ ਹੈ।

ਫਿਰ ਕਰਿਆਨਾ ਵਪਾਰੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਈ ਖਤਰਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਹ ਆਧੁਨਿਕ ਵਪਾਰ ਆਊਟਲੈੱਟ ਸਨ। ਭਾਰਤੀ ਕਰਿਆਨਾ ਹੋਂਦ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਮਾਹਿਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਡਿਜੀਟਲ ਤਕਨੀਕ, ਯੂ. ਪੀ. ਆਈ., ਭੁਗਤਾਨ ਇੰਟਰਫੇਸ, ਤੁਰੰਤ ਡਲਿਵਰੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ।

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਕ ਮਾਹਿਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ਸਥਾਨਕ ਕਰਿਆਨਾ ਆਪਣੀ ਸਥਾਨਕ ਸਹੂਲਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਆਧੁਨਿਕ ਵਪਾਰ ਤੋਂ ਬਚ ਗਿਆ। ਕਰਿਆਨੇ ਤਕ ਚੱਲ ਕੇ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਲੋੜ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਣਾ ਆਸਾਨ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਸ਼ਟ ਕਰ ਕੇ ਸੁਪਰਮਾਰਕੀਟ ਤਕ ਜਾਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਪੈਸਾ ਖਰਚ ਕਰਨਾ, ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਛੋਟ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਉਂਦਾ। ਅਮਰੀਕੀ ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਜੋ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਕੋਸਟਕੋ/ਵਾਲਮਾਰਟ ਤੋਂ ਛੋਟ ਵਾਲੀਆਂ ਕਰਿਆਨੇ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਘਰਾਂ/ਗੈਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਸ਼ਹਿਰੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਘਰ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਫਿਰ ਲਗਭਗ 10 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਈ-ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟਪਲੇਸ ਆਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀਮਾ ਸੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਕਿ ਡਲਿਵਰੀ ਕਦੋਂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਅਗਲੀ ਬਿਲਡਿੰਗ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਦੋਸਤ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਰਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਡਲਿਵਰੀ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਜਾਓਗੇ। ਇਸ ਆਖਰੀ ਮੀਲ ਜਾਂ ਆਖਰੀ ਮਿੰਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਕਵਿੱਕ ਕਾਮਰਸ (ਕਿਊ-ਕਾਮ) ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੇ ਹੱਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੀਮਤ ਰੇਂਜ ’ਚ ਸਾਮਾਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਛੋਟਾਂ ਕੋਸਟਕੋ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ 10 ਜਾਂ 15 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਡਲਿਵਰੀ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਡਲ ਸੰਘਣੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਲਈ ਇਕ ਜੇਤੂ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਰੇ ਕਿਊ-ਕਾਮ ਵਪਾਰੀ ਅਜੇ ਵੀ ਪੈਸੇ ਗੁਆ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਉਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਣਾਉਂਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੇਤਰ ਦੇ ਇਕ ਮਾਹਿਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ਕਰਿਆਨਾ ਵਪਾਰੀ ਸੁਭਾਵਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਕੁਸ਼ਲ ਹਨ। ਉਹ ਬਚਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਕਸਰ ਅਚੱਲ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (ਜਾਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਦਰਾਂ ’ਤੇ ਕਿਰਾਇਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ) ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਕਾਨ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਜਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਨਖਾਹ ਲਾਗਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਕੁਸ਼ਲਤਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਘੱਟ ਮਾਰਜਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਕ ਕਰਿਆਨੇ ਤੋਂ ਤਰਲ ਡਿਟਰਜੈਂਟ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਪੈਕ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਸੁਣ ਸਕਦੇ ਹੋ, ‘‘ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਅਜੇ ਤਕ ਨਹੀਂ ਆਇਆ’’ ਜਾਂ ‘‘ਆਖਰੀ ਪੈਕ ਕੱਲ੍ਹ ਵਿਕ ਗਿਆ ਸੀ।’’

ਅਜਿਹਾ ਕਹਿਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿ ਨਿਮਰ ਭਾਰਤੀ ਕਰਿਆਨਾ ਵਪਾਰੀ ਬਿਨਾਂ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਣਗੇ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਮਝਦਾਰ ਕਰਿਆਨਾ ਵਪਾਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭੋਜਨ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ, ਮਿੰਨੀ-ਸੁਪਰਮਾਰਕੀਟਾਂ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਕੁਸ਼ਲ ਡਲਿਵਰੀ ਸਿਸਟਮ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਈ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ‘ਖਾਤਾ’ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਕ ਸਖ਼ਤ ਲੜਾਈ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਹੈ।

ਅੰਬੀ ਪਰਮੇਸ਼ਵਰਨ