ਨੈਲਸਨ ਮੰਡੇਲਾ ਦੇ 2 ਮਲਿਆਲੀ ਸਾਥੀ ; ਬਿਲੀ ਨਾਇਰ ਤੇ ਪਾੱਲ ਜੋਸੇਫ਼
Saturday, Aug 23, 2025 - 10:58 AM (IST)

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ- ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਅਪਾਰਥਾਈਡ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਚੱਲੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨੈਲਸਨ ਮੰਡੇਲਾ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ ਅਜਿਹੇ ਯੋਧੇ ਵੀ ਮੋਹਰੀ ਰਹੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੇਰਲ ਸੂਬੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਸਨ ਬਿਲੀ ਨਾਇਰ ਅਤੇ ਪੌਲ ਜੋਸਫ਼। ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਜੰਮੇ-ਪਲੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕੇਰਲ ਦੇ ਪਲੱਕਡ ਅਤੇ ਇਡੁੱਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜੀ. ਸ਼ਹੀਦ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘Mandelayodoppam Poradiya Randu Malayalikal’ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੱਚਾਈ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।
ਬਿਲੀ ਨਾਇਰ ਅਪਾਰਥਾਈਡ ਵਿਰੋਧੀ ਹਲਚਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੋਹਰੀ ਸਰਗਰਮ ਕਰਿੰਦਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਉਹ ਅਫਰੀਕਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ (ANC), ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਇੰਡਿਅਨ ਕਾਂਗਰਸ (SAIC) ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (SACP) ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਨਾਇਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ 20 ਸਾਲ ਮੰਡੇਲਾ ਦੇ ਨਾਲ ਰੋਬਨ ਆਇਲੈਂਡ ਦੀ ਕੈਦ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਾਰੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਨਾਤਾ ਇੰਨਾ ਡੂੰਘਾ ਬਣਿਆ ਕਿ ਮੰਡੇਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ “ਥੰਪੀ” ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਜਦਕਿ ਨਾਇਰ ਮੰਡੇਲਾ ਨੂੰ “ਅੰਨਾ” ਆਖਦੇ ਸਨ।
ਪੌਲ ਜੋਸਫ਼ ਵੀ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਅਪਾਰਥਾਈਡ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਲੜਾਈ ਦੇ ਅਹਿਮ ਸੂਰਮੇ ਸਨ। ਪੁਲਸ ਦੇ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੰਡਨ ਜਾਣਾ ਪਿਆ, ਪਰ ਉਥੇ ਵੀ ਉਹ ANC ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲਈ ਪੈਸੇ, ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ।
ਦੋਵੇਂ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਮੰਡੇਲਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਰਾਹ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰਿਆ ਅਤੇ uMkhonto we Sizwe (MK), ਜਿਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਮੰਡੇਲਾ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਲਿਦਾਨ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਮਲਿਆਲੀ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅਟੱਲ ਯੋਧਿਆਂ ਵਜੋਂ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਤਾਜ਼ਾ ਤੇ ਵੱਡੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜੁਆਇਨ ਕਰੋ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਦਾ ਵਟਸਐਪ ਚੈਨਲ
👇Join us on Whatsapp channel👇
https://whatsapp.com/channel/0029Va94hsaHAdNVur4L170e