ਨਵੰਬਰ ''ਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਤੋਂ ਪਾਰ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਨਵੰਬਰ 2024 ਵਿੱਚ 20,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅੰਕੜੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ, ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਨਿਰਯਾਤ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਧਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 92 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਨਵੰਬਰ 2023 'ਚ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਐਕਸਪੋਰਟ ਦਾ ਅੰਕੜਾ ਸਿਰਫ 10,634 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਇਸ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਐਪਲ ਅਤੇ ਸੈਮਸੰਗ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਸੀ।

ਐਪਲ ਅਤੇ ਸੈਮਸੰਗ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ
ਨਵੰਬਰ 2024 ਵਿੱਚ, ਐਪਲ ਨੇ 14,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਆਈਫੋਨ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰਿਕਾਰਡ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ 80% ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਈਫੋਨ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੇ। ਐਪਲ ਦਾ ਇਹ ਕਦਮ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸੈਂਬਲ ਕੀਤੇ ਆਈਫੋਨ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਐਪਲ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਸੈਂਬਲ ਕੀਤੇ ਆਈਫੋਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਮੁੱਲ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਗਲੋਬਲ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਸੈਮਸੰਗ ਵੀ ਦੂਜੀ ਵੱਡੀ ਕੰਪਨੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਨਿਰਯਾਤ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਐਪਲ ਨੇ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਪਰ ਸੈਮਸੰਗ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ।

ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ PLI ਸਕੀਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਲਿੰਕਡ ਇਨਸੈਂਟਿਵ ਸਕੀਮ (ਪੀ.ਐਲ.ਆਈ.) ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। 2019 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਨਿਰਯਾਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਟਫੋਨ 23ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅੱਜ ਇਹ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਮਾਰਟਫੋਨ PLI ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ 2021 ਤੋਂ 2024 ਤੱਕ ਲਗਭਗ 5,800 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਵੰਡੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਨੇ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ 3 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿੱਧੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਅਤੇ 6 ਲੱਖ ਅਸਿੱਧੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੌਜਵਾਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਮਿਆਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਅਸੈਂਬਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਫੌਕਸਕਾਨ ਦੀ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਫੈਕਟਰੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਟਾਟਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਦੀ ਕਰਨਾਟਕ ਸਥਿਤ ਫੈਕਟਰੀ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੀ। ਐਪਲ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਗਾਟ੍ਰਾਨ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਥਾਨਕ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਵੀ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਬਰਾਮਦ ਦੇ ਕੁੱਲ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। 2019 ਵਿੱਚ ਇਹ 7ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।

PLI ਸਕੀਮ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਉਦਯੋਗ ਸੰਸਥਾ ਇੰਡੀਆ ਸੈਲੂਲਰ ਐਂਡ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ICEA) ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਵਿੱਚ PLI ਸਕੀਮ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਬਾਰੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਟੈਕਸ (ਜੀਐਸਟੀ) ਅਤੇ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ 1.1 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੇ ਮੋਬਾਈਲ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗਲੋਬਲ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਹੋਈ ਹੈ।