ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਨਰਕ ਹੈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ

ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ— ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਖਤਰਾ ਬਣਿਆ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਿਰਫ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਪਣਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨਰਕ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਔਰਤ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੂਚੀ 'ਚ ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਜਾਰੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਰਹਿਣ ਲਈ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਡਾਨ ਦੇ ਜਾਰਜ ਟਾਊਨ ਇੰਸੀਟਿਊਟ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ, ਪੀਸ ਐਂਡ ਸਿਕਿਊਰਿਟੀ ਅਤੇ ਪੀਸ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸੀਟਿਊਟ ਆਫ ਓਸਲੋ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ 153 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਰਵੇਖਣ 'ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ 150 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਚਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। 
ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ 'ਚ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਔਰਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੇਦਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ 'ਚ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਸਿਰਫ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤਕ ਪੜਾਈ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਬਲੂਚ ਔਰਤ ਆਸੀ (26 ਸਾਲ) ਦੇ ਮੌਤ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਚਰਚਾ 'ਚ ਹੈ । ਆਸੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹਾਲਤ 'ਚ ਬਲੂਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਿਮੋਟ ਏਰੀਆ ਤੋਂ ਕਰਾਚੀ  ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚੀ ਸੀ । ਗਰਭਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਠੀਕ ਹੇਲਥਕੇਅਰ ਫੈਸਿਲਿਟੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣ ਦੇ ਚਲਦੇ ਉਸਨੇ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ । ਰਿਮੋਟ ਏਰੀਆ ਤੋਂ ਆਉਣ ਦੇ ਚਲਦੇ ਉਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੈਡੀਕਲ ਸਹੂਲਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ।

ਕਰਾਚੀ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਪੁੱਜਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਲਈ ਡਾਕਟਰ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸਨ । ਲਿਹਾਜਾ ਖ਼ਰਾਬ ਹਾਲਤ 'ਚ ਔਰਤ ਨੇ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ । ਇਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਆਸੀ ਦੀ ਹੀ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ । ਤਕਰੀਬਨ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ 'ਚੋਂ ਬਲੂਚਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਗੁਜਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਖ਼ਰਾਬ ਮੈਡੀਕਲ ਫੈਸਿਲਿਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਆਪਣੇ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਪਾਕਿ ਫੌਜ ਦੇ ਵੀ ਅਤਿਆਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੂਝ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਏ ਦਿਨ ਰੇਪ ਅਤੇ ਕਿਡਨੈਪਿੰਗ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਅਸੀ ਇੱਥੇ ਹਰ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬਲੂਚਿਸਤਾਨ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦਾ ਜਾਇਜਾ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ।
ਪਾਕ ਫੌਜ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਬਣਾ ਰੱਖੀ ਹੈ ਰੇਪ ਸੇਲ
ਬਲੂਚਿਸਤਾਨ 'ਚ ਲੋਕ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੋਰਸ ਖਿਲਾਫ ਹਿਊਮਨ ਰਾਇਟ ਵਾਇਲੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਚੁੱਕਦੇ ਰਹੇ ਹਨ । ਖਾਸਕਰ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹਨ ।  ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਮਲੋਚ ਔਰਤ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ 'ਤੇ ਮੀਡੀਆ 'ਚ ਇ ਸਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਖੁਲਾਸੇ ਕੀਤੇ ਸਨ । ਔਰਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੋਰਸ ਨੇ ਰੇਪ ਸੇਲ ਬਣਾ ਰੱਖੀ ਹਨ । ਇੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੈਕਸ਼ੁਅਲੀ ਅਸਾਲਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਔਰਤ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਸਿਤੰਬਰ 'ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੋਰਸ ਨੇ ਡੇਰਿਆ ਬੁਗਤੀ ਇਲਾਕੇ ਤੋਂ 50 ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਬਲੂਚ ਔਰਤ ਮੁਤਾਬਕ ਇੱਥੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵਕੀਲਾਂ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਟੀਚਰਾਂ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲਾਸ਼ਾਂ ਹੀ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਡਨੈਪਿੰਗ, ਟਾਰਚਰ ਅਤੇ ਕਤਲ ਹੈ ਇੱਥੇ ਆਮ ਗੱਲ
ਬਲੂਚਿਸਤਾਨ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਮਾਰ ਕੁੱਟ, ਟਾਰਚਰ, ਕਿਡਨੈਪਿੰਗ ਅਤੇ ਕਤਲ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਏਕਟਿਵਿਸਟ ਨੈਲਾ ਕਾਦਰੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮੀਡਿਆ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਨੈਲਾ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੋਰਸ ਨੇ ਕਿਡਨੈਪ ਅਤੇ ਟਾਰਚਰ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਹ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਬਲੂਚ ਸਕੂਲ ਟੀਚਰ ਜਰੀਨਾ ਮਾਰੀ ਨਾਲ ਹੋਏ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਵੀ ਰਹੇ । ਜਰੀਨਾ ਨੂੰ ਰੇਪ ਸੇਲ 'ਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ । ਨੈਲਾ ਨੇ ਰਿਹਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਏਸ਼ੀਅਨ ਹਿਊਮਨ ਰਾਇਟਸ ਵਾਟ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ । ਇੱਥੇ ਏਕਟਿਵਿਸਟ ਬਾਨੁਕ ਕਰੀਮਾ ਬਲੋਚ ਅਤੇ ਬਾਨੁਕ ਫਰਜਾਨਾ ਮਾਜਿਦ ਲਗਾਤਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਲੜ ਰਹੀ ਹੈ । ਫਰਜਾਨਾ ਨੇ ਦੋ ਹਜਾਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਅਗਵਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਿਹਾਈ ਲਈ ਮਾਰਚ ਵੀ ਕੱਢਿਆ ਸੀ । ਫਰਜਾਨਾ ਮੁਤਾਬਕ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਵੀ ਪਾਕ ਇੰਟੇਲਿਜੇਂਸ ਏਜੰਟ ਨੇ ਅਗਵਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ।
ਪਹਿਲਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਡਰ, ਫਿਰ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਟੀਚਰਸ ਦੀ ਕਮੀ
ਇੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪੱਖਪਾਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੈ । ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਆਏ ਦਿਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਚਲਦੇ ਲੋਕ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਪੜ੍ਹਣ ਭੇਜਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਜੁਟਿਆ ਪਾਉਂਦੇ । ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਜੋ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਵੀ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਐਜੁਕੇਸ਼ਨ ਲੇਵਲ ਸੁਧਰ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ । ਕਵੇਟਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬਲੂਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਬਾਕੀ 29 'ਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਿਲ੍ਹੇ 'ਚ ਇੱਕ ਵੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਗਰਲਸ ਕਾਲਜ 'ਚ ਔਰਤ ਟੀਚਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ । ਮੇਲ ਟੀਚਰ ਦਿਨ ਭਰ ਬਵਾਏਜ ਕਾਲਜ 'ਚ ਪੜਾਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਵਕਤ ਗਰਲਸ ਕਾਲਜ 'ਚ ਆਪਣੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਅਜਿਹੇ ਵਕਤ 'ਚ ਲੜਕੀਆਂ ਦਾ ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਪੁੱਜਣਾ ਹੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵੀ ਸਹੂਲਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਲਜ ਛੱਡਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਉਹ ਪੜ੍ਹੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੀਆਂ । ਇੱਕ ਸਰਵੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਇੱਥੇ ਔਰਤ ਦਾ ਲਿਟਰੇਸੀ ਰੇਟ ਸਿਰਫ 27 ਫੀਸਦੀ ਹੈ । ਇਸ 'ਚ ਵੀ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ 2 ਫੀਸਦੀ ਹੈ।
ਹਸਪਤਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ 
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੇਲਥ ਡੇਮੋਗਰਾਫਿਕ ਸਰਵੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਜੱਚਾ ਮੌਤ-ਦਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਬਲੂਚਿਸਤਾਨ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੂਰੀ, ਖ਼ਰਾਬ ਕੰਮਿਉਨਿਕੈਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਹੇਲਥ ਫੈਲਿਸਿਟੀ ਦੀ ਕਮੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਅਜਿਹੀ ਰਹੀ, ਜੋ ਠੀਕ ਹੇਲਥ ਕੇਅਰ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਚਲਦੇ ਗਰਭਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਜੰਗ ਹਾਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।