ਲੋਕਤੰਤਰ ''ਚ ਬਿਹਾਰ ਦੀ ''ਅੱਧੀ ਆਬਾਦੀ'' ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਉੱਚਿਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ, 34 ਔਰਤਾਂ ਹੀ ਬਣੀਆਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ

ਪਟਨਾ- ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਨਾਲ ਭਰੀ ਮਾਤਾ ਜਾਨਕੀ ਦੀ ਧਰਤੀ ਮਿਥਿਲਾ 'ਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅੱਧੀ ਆਬਾਦੀ ਕਲਾ-ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਗਿਆਨ-ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਪਛਾਣ ਸਿੱਧ ਕਰਦੀ ਆਈ ਹੈ ਪਰ ਲੋਕਤੰਤਰ ਵਿਚ ਬਿਹਾਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕੀ। ਬਿਹਾਰ 'ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 17 ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿਰਫ 34 ਔਰਤਾਂ ਹੀ ਸਦਨ 'ਚ ਪਹੁੰਚਣ 'ਚ ਸਫਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਔਰਤਾਂ ਲਈ 33 ਫੀਸਦੀ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਵਕਾਲਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਵਾਰ ਔਰਤਾਂ ਵੱਲ ਕੋਈ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਟਿਕਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਦੌਰਾਨ ਚੁੱਪ ਹੀ ਰਹੀ। ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅੱਧੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਟਿਕਟਾਂ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀਆਂ। ਕਈ ਵਾਰ ਪਾਰਟੀਆਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਜਾਂ ਵਿਧਾਇਕ ਦੀ ਟਿਕਟ ਰੱਦ ਕਰਵਾ ਕੇ ਮਰਦ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

1952 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣੀਆਂ। ਤਾਰਕੇਸ਼ਵਰੀ ਦੇਵੀ ਪਟਨਾ ਪੂਰਬੀ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸੇਨ ਭਾਗਲਪੁਰ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਾਲ 1957 'ਚ ਪੰਜ ਔਰਤਾਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਬਾਂਕਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇਵੀ, ਨਵਾਦਾ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸੱਤਿਆਭਾਮਾ ਦੇਵੀ, ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬਸੰਤ ਨਰਾਇਣ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਵਿਜੇ ਰਾਜੇ, ਛਤਰਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਛੋਟਾਨਾਗਪੁਰ ਸੰਤਾਲ ਪਰਗਨਾ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ  ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਅਤੇ ਵਿਜੇ ਰਾਜੇ ਦੀ ਪਤਨੀ ਡਾ. ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬਸੰਤ ਨਰਾਇਣ ਸਿੰਘ, ਹਜ਼ਾਰੀਬਾਗ ਸੀਟ ਤੋਂ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਦੇ ਰਾਜਾ ਕਾਮਾਖਿਆ ਨਰਾਇਣ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਲਲਿਤਾ ਰਾਜੇ, ਬਾਰਹ ਸੰਸਦੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤਾਰਕੇਸ਼ਵਰੀ ਦੇਵੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣੀ।

ਬਿਹਾਰ ਵਿਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ 4 ਔਰਤਾਂ ਤਾਰਕੇਸ਼ਵਰੀ ਦੇਵੀ, ਰਮਾ ਦੇਵੀ, ਰੀਤਾ ਵਰਮਾ ਅਤੇ ਕਮਲਾ ਕੁਮਾਰੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 4 ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣੀਆਂ। ਤਾਰਕੇਸ਼ਵਰੀ ਸਿਨਹਾ ਨੂੰ ਗਲੈਮਰਸ ਗਰਲ ਆਫ਼ ਪਾਰਲੀਆਮੈਂਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ 1958-64 ਤੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਉਪ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਸੀ। 5 ਔਰਤਾਂ- ਵਿਜੇ ਰਾਜੇ, ਲਲਿਤਾ ਰਾਜੇ, ਰਾਮ ਦੁਲਾਰੀ ਦੇਵੀ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਸਾਹੀ ਅਤੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਸਿੰਘ 3-3 ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣੀਆਂ।