ਚੀਨ ਵੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਤਿਆਰ, 30 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਡਾਲਰ ਦੀ ਹੈ ਅਫਗਾਨ ਖਣਿਜ ਸੰਪਦਾ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ)- ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੇ ਇਸਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ’ਤੇ ਮਾਲਕਾਨਾ ਹੱਕ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਵੀ ਹੁਣ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਜਾਇਦਾਦ ਵਿਚ ਖਰਬਾਂ ਡਾਲਰ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਨੀਂਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਤਾਲਿਬਾਨਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਇਕ ਵੱਡੀ ਖਣਿਜ ਸੰਪਦਾ ਹੱਥ ਲੱਗ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਕੀਮਤ ਦਸ ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਡਾਲਰ (1 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ) ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। 2017 ਵਿਚ ਅਫਗਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਕਾਬੁਲ ਦਾ ਨਵੀਂ ਖਣਿਜ ਸੰਪਦਾ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਇੰਧਣ ਸਮੇਤ 3 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਯਾਨੀ 30 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਾਨ ਅਤੇ ਪੈਟ੍ਰੋਲੀਅਮ ਮੰਤਰਾਲਾ ਨੇ 2019 ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਜਮ੍ਹਾ ਭੰਡਾਰ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਭਗ 30 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਅਤੇ ਹੋਰ 28.5 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਅਪ੍ਰਯੁਕੱਤ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਸੋਮੇ ਇਕੱਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਅਰਬਾਂ ਡਾਲਰ ਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਤੱਕ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੂੰ ਅਫੀਮ ਅਤੇ ਹੈਰੋਇਨ ਦੇ ਵਪਾਰ ਵਿਚ ਲਾਭ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹ ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ ’ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਰੂਪ ਨਾਲ ਰਾਦਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਕੋਲ ਕੀਮਤੀ ਸੋਮੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੀਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋੜ ਹੈ।

ਖਣਿਜ ਸੰਪਦਾ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਵਰਤੋਂ

ਤਾਲਿਬਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਸਨੇ 20 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸੱਤਾ ਹਥਿਆਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਦਦਗਾਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਆਪਣੀ ਮਦਦ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਖਰਾਬ ਬੁਨੀਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਜੰਗਾਂ ਕਾਰਨ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਹੁਣ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਇਸ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਕੱਢ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸੰਪਦਾ ਉਸਦੀ ਆਰਥਿਕ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਸਵਾਰ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਅਮਰੀਕੀ ਜੀਓਲਾਜੀਕਲ ਸਰਵਲੇ (ਯੂ. ਐੱਸ. ਜੀ. ਐੱਸ.) ਦੀ ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਕੁਦਰਤੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਵਿਚ ਬਾਕਸਾਈਟ, ਤਾਂਬਾ, ਕੱਚਾ ਲੋਹਾ, ਲਿਥੀਅਮ ਅਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਵਸਤੂਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

500 ਮਿਲੀਅਨ ਬੈਰਲ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ

2017-18 ਵਿਚ ਇਕ ਅਮਰੀਕੀ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਰਵੇਖਣ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਲਿਥੀਅਮ ਯੁਕਤ ਖਣਿਜ ਸਪੋਡਯੂਮਿਨ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 1.6 ਬਿਲੀਅਨ ਬੈਰਲ ਕੱਚੇ ਤੇਲ, 16 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਕਿਊਬਿਕ ਫੁੱਟ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਅਤੇ ਹੋਰ 500 ਮਿਲੀਅਨ ਬੈਰਲ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਹਨਹ। 2019 ਦੀ ਅਫਗਾਨ ਮੰਤਰਾਲਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਸੰਯੁਕਤ ਯੂ. ਐੱਸ.-ਅਫਗਾਨ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਮੌਜੂਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਕੀਮਤਾਂ ’ਤੇ ਲਗਭਗ 107 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੋਰ ਧਾਤਾਂ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਬਿਖਰੇ ਹੋਏ ਟੀਨ, ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਅਤੇ ਜਸਤਾ ਆਧਾਰ ਧਾਤਾਂ ਨਾਲ ਅਨੁਮਾਨਿਤ 2,700 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਮੁੱਲ ਦਾ 170 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਾ ਸੋਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਤਾਂਬੇ ਅਤੇ ਲਿਥੀਅਮ ਦੀ ਹੈ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਮੰਗ

ਕਾਪਰ ਜਾਂ ਤਾਂਬੇ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਲਈ ਇਹ ਅਹਿਮ ਚੀਜ਼ ਹੈ।ਇਸ ਸਾਲ ਤਾਂਬੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਉੱਚੇ ਅਸਮਾਨ ’ਤੇ ਹਨ। ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ 10,000 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਟਨ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਕਾਰ ਬੈਟਰੀ, ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਅਤੇ ਵਿੰਡ ਫਾਰਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲਿਥੀਅਮ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੱਤ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਨਰਜੀ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ 2040 ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਲਿਥੀਅਮ ਦੀ ਮੰਗ 40 ਗੁਣਾ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ‘ਦਿ ਰੇਅਰ ਮੈਟਲਸ ਵਾਰ’ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਲੇਖਕ ਗਿਲਾਉਮ ਪਿਟ੍ਰੋਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਲਿਥੀਅਮ ਦੇ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭੰਡਾਰ ’ਤੇ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕੱਢਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਹੈ।

ਪੰਨਾ ਅਤੇ ਮਾਣਿਕ ਪੱਥਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਖੀਰਾ

ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦੁਰਲੱਭ ਵਸਤੂਆਂ ਵੀ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਾਫ ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਨਿਯੋਡੀਮੀਅਮ, ਪ੍ਰੈਸੀਡੀਅਮ ਅਤੇ ਡਿਸਪ੍ਰੋਸੀਅਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ. ਯੂ. ਐੱਸ. ਜੀ. ਐੱਸ. ਵਲੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬਿਨਾਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਖਣਿਜ ਸੰਪਦਾ 10 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਡਾਲਰ ਕੀਮਤ ਦੇ ਹੋਣ ਦੀ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਫਗਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ 3 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਪੰਨਾ ਅਤੇ ਮਾਣਿਕ ਵਰਗੇ ਕੀਮਤੀ ਪੱਥਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਘੱਟ ਕੀਮਤੀ ਟੂਮਲਾਈਨ ਅਤੇ ਲੈਪਿਸ ਲਾਜੁਲੀ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਖੋਦਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸਦਾ ਵਪਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਤਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਤਾਲਕ, ਸੰਗਮਰਮਰ, ਕੋਲਾ ਅਤੇ ਲੋਹੇ ਲਈ ਵੀ ਖਦਾਨਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪੜ੍ਹੋ ਇਹ ਅਹਿਮ ਖਬਰ -ਅਫਗਾਨ ਪੌਪ ਸਟਾਰ ਨੇ ਪਾਕਿ 'ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੂੰ ਫੰਡਿੰਗ ਦਾ ਦੋਸ਼, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਿਹਾ- ਧੰਨਵਾਦ

11.5 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਖਣਿਜ ਕੱਢ ਸਕਦੈ ਚੀਨ

ਚੀਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਉਕਤ ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰ ਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਚੀਨ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਕੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਆਰਥਿਕਤਾਵਾਂ ਵਿਚ ਗਿਣੇ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਚੀਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਕਾਬੁਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗਾਤਮਕ ਸਬੰਧ ਰੱਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।  ਚੀਨ ਦੀ ਚਾਈਨਾ ਮੈਟਲਰਜੀਕਲ ਗਰੁੱਪ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਨੇ 2007 ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੇਸ ਅਯਨਾਕ ਕੱਚਾ ਤਾਂਬਾ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ ਲਈ 30 ਸਾਲ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਪੱਟੇ ’ਤੇ ਦੇਣ ਅਤੇ 11.5 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਉਪਯੋਗੀ ਵਸਤੂਆਂ ਕੱਢਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਚੀਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪੱਤਰ

ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪੱਤਰ ਗਲੋਬਲ ਟਾਈਮਸ ਮੁਤਾਬਕ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬਿਨਾਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁੱਦਿਆਂ ਕਾਰਨ ਸੰਚਾਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਗਲੋਬਲ ਟਾਈਮਸ ਦੇ ਇਕ ਸੂਤਰ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਸਥਿਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਤੋਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੇਗਾ।