ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਯੁੱਧ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੀ ਦੁਨੀਆ, 32 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਖੋਲ੍ਹੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੀਖਣ ਸਾਈਟ
Thursday, Feb 23, 2023 - 10:35 PM (IST)
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਾਲ ਰੂਸ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ 'ਨਿਊ ਸਟਾਰਟ' ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਖਤਰਨਾਕ ਇਰਾਦਿਆਂ ਨੇ ਦੁਨੀਆ 'ਚ ਹਲਚਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਨੀਆ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਯੁੱਧ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਆ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਧੀ ਰੂਸ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀ ਸੀ। 24 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਰੂਸ-ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਯੁੱਧ ਦਾ ਇਕ ਸਾਲ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਹ ਜੰਗ ਕਿਸੇ ਨਤੀਜੇ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕੀ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੋਅ ਬਾਈਡੇਨ ਦੇ ਅਚਾਨਕ ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਦੌਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਸਮੇਤ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਦੀ ਮਦਦ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜੰਗ ਹੁਣ ਰੂਸ ਬਨਾਮ ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਰੂਸ ਬਨਾਮ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਰੂਸ ਇਸ ਜੰਗ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਜਿੱਤਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਹੁਣ ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਕਦਮ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਘਟਦੀ ਆਬਾਦੀ ਕਾਰਨ ਤਣਾਅ 'ਚ ਚੀਨ ਸਰਕਾਰ, ਜਨਮ ਦਰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੁਣ ਇਹ ਸਕੀਮ
'ਨਿਊ ਸਟਾਰਟ' ਪਾਲਿਸੀ ਦਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਰੂਸ 'ਤੇ ਅਸਰ?
ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ 'ਨਿਊ ਸਟਾਰਟ' ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਸੰਧੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਵਾਂ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਰੱਖਿਆ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਵੇਗੀ। ਨਿਵਾਰਣ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀ ਕਦੇ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਡਰਨ ਵਾਲੇ ਇਸ ਫ਼ੈਸਲੇ ਤੋਂ ਘਬਰਾ ਜਾਣਗੇ, ਕੁਝ ਇਸ ਨੂੰ ਪੱਛਮ ਲਈ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਣਗੇ। ਦੂਸਰੇ ਇਹ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਨਾਟੋ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਦਬਦਬਾ ਹੈ ਕਿ ਪੁਤਿਨ ਕੰਟਰੋਲ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਭਾਰਤ ਵਾਂਗ ਹੁਣ ਲੰਡਨ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਮਿਡ-ਡੇ ਮੀਲ ਸਕੀਮ, ਜਾਣੋ ਕਿਉਂ ਬਣੇ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ
ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਰੂਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਜਾਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਭਿਆਨਕ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਲਈ ਅਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਛੱਡਣਾ ਬਚਾਅ ਯੋਜਨਾਕਾਰਾਂ ਲਈ ਇਕ ਡਰਾਉਣਾ ਸੁਪਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਨਵੀਂ ਰਣਨੀਤਕ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਕਟੌਤੀ ਸੰਧੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਰੂਸ (ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯੂਐੱਸਐੱਸਆਰ) ਵਿਚਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਬਾਰੇ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਲੰਬੀ ਲੜੀ ਦੇ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਮ ਸੀ। ਸੰਧੀ ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਕੁਲ 700 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ 'ਤੇ 1,550 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਨਹੀਂ ਲਗਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਬਾਈਡੇਨ ਨੇ ਪੁਤਿਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਧਮਕੀ, ਕਿਹਾ- ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ 'ਆਰਮ ਸੰਧੀ' ਤੋੜ ਕੇ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ
2002 ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਇਕ ਸਮਝੌਤਾ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਐਂਟੀ-ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ 'ਤੇ ਕੋਈ ਸੀਮਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਕਾਰਕ ਹੈ, ਜੋ ਪੁਤਿਨ ਨੂੰ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਛੱਡਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਰਵਾਇਤੀ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕੀ ਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। 'ਨਿਊ ਸਟਾਰਟ' ਵਿੱਚ ਇਹ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿ ਸਮਝੌਤਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰੇਕ ਪੱਖ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰੂਸ ਇਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਉਲੰਘਣਾ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਿਊ ਸਟਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਨਾਲੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੋਰ ਹਥਿਆਰ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਅਜਬ-ਗਜ਼ਬ : ਬੇਟੀ ਨੂੰ ਕੱਟਿਆ ਤਾਂ ਗੁੱਸੇ ’ਚ ਪਿਓ ਨੇ ਕੇਕੜੇ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਨਿਗਲ ਲਿਆ ਤੇ ਫਿਰ...
1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ 'ਚ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਵਿਆਸ ਅਕਸਰ 10 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੱਕ ਛੋਟਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਇਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਯੋਗ ਪੁਨਰ-ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਅਸੀਮਤ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਕ ਸੀਮਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਕ ਸਮੂਹਿਕ ਹਿੱਤ ਸੀ। ਰੂਸੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਨਿਊ ਸਟਾਰਟ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਡਿਫੈਂਸ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਹਥਿਆਰਾਂ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿਣ ਦਾ ਇਕ ਕੁਦਰਤੀ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਹਥਿਆਰ ਸੰਧੀ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਨੋਟ:- ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ।