ਮੋਦੀ, ਪੁਤਿਨ ਅਤੇ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨਾਲ ਨਵੀਂ ਕਰੰਸੀ ''ਤੇ ਚਰਚਾ, ਕੀ ਖਤਮ ਹੋਵੇਗਾ ਡਾਲਰ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹਤ?

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਰੂਸ ਦੇ ਕਜ਼ਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 22 ਤੋਂ 24 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ 16ਵਾਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਆਯੋਜਿਤ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਸਮੇਤ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨੇਤਾ ਇਸ ਸੰਮੇਲਨ 'ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਗੇ। ਇਸ ਵਾਰ ਦੇ ਸੰਮੇਲਨ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਰਿਜ਼ਰਵ ਕਰੰਸੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਲਈ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਡਾਲਰ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ।

ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਲੋੜ 

ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ਾਂ (ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਰੂਸ, ਭਾਰਤ, ਚੀਨ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ) ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਲੋੜ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਗਲੋਬਲ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਹੈ, ਲਗਭਗ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2022 ਵਿੱਚ 14ਵੇਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਨਵੀਂ ਕਰੰਸੀ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਗਲੋਬਲ ਰਿਜ਼ਰਵ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲੁਈਜ਼ ਇਨਾਸੀਓ ਲੂਲਾ ਡਾ ਸਿਲਵਾ ਨੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਵੀਂ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਬੈਂਕ ਵਰਗੀ ਸੰਸਥਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਸੰਮੇਲਨ 'ਚ ਮੁੱਖ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ 

ਇਸ ਸੰਮੇਲਨ 'ਚ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਵੀਂ ਕਰੰਸੀ ਬਣਾਉਣ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਗੋਲਡ-ਬੈਕਡ ਬ੍ਰਿਕਸ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਵਿਕਲਪ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਨਵੀਂ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 'ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਗਲੋਬਲ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ 'ਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵ

ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦਾ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਗਲੋਬਲ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਤੇ ਦਬਦਬਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ, ਜੇਕਰ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਧਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਉਣ ਦੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਡਾਲਰ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਘਟੇਗਾ।

ਬ੍ਰਿਕਸ ਮੁਦਰਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਖੇਤਰ

1. ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ: ਇਸ ਸਮੇਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤੇਲ ਦਾ ਵਪਾਰ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬ੍ਰਿਕਸ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਊਰਜਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
2. ਬੈਂਕਿੰਗ ਅਤੇ ਵਿੱਤ: ਨਵੀਂ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਵੇਗੀ।
3. ਵਸਤੂਆਂ: ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਗਲੋਬਲ ਵਪਾਰ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ।
4. ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ: ਨਵੀਂ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣਗੇ।
5. ਤਕਨਾਲੋਜੀ: ਤਕਨੀਕੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਧਨਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
6. ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾ: ਨਵੀਂ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਵੀ ਫਾਇਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਸਸਤਾ ਅਤੇ ਸਰਲ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
7. ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਬਾਜ਼ਾਰ: ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਕਸ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਐਂਟਰੀ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਵਿਕਲਪ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰੇਗੀ, ਜੋ ਡਾਲਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ 'ਚ ਨਵੀਂ ਕਰੰਸੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ 'ਚ ਅਹਿਮ ਮੋੜ ਲਿਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ , ਸਗੋਂ ਗਲੋਬਲ ਆਰਥਿਕ ਸੰਤੁਲਨ ਲਈ ਵੀ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਇਸ ਸਮਿਟ ਵੱਲ ਹੋਣਗੀਆਂ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਆਰਥਿਕ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।