ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋਵੇ ਆਤਮ-ਰੱਖਿਆ ਸਿਖਲਾਈ

ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿਚ ਇਕ ਨੌਜਵਾਨ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਜਬਰ-ਜ਼ਨਾਹ ਅਤੇ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਉੱਬਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਿਆਨਕਤਾ ਦਾ ਗਵਾਹ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਆਖਰੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜਿਕ, ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਪੱਧਰਾਂ ’ਤੇ ਕੁਝ ਸਖਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਨਿਰਭਯਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਭਿਆਨਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਨਿਰਭਯਾ ਕੇਸ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ (ਜਾਂ ਇਸਦੀ ਘਾਟ) ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣੇ। ਸਖ਼ਤ ਉਪਾਅ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਅਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਬਾਹਰੀ ਤਾਕਤ ਇਸ ਸੜ੍ਹਾਂਦ ਨੂੰ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਲੈਣ। ਉਪਰੋਕਤ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਮੈਂ ਸੋਚ ਰਹੀ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਸਵੈ-ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਨਾ ਵਧੇਰੇ ਸਮਝਦਾਰੀ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਅਪਰਾਧ ਇੰਨੇ ਆਮ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਹੁਣ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਰੱਖ ਸਕਣ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਲੰਘਣਾਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਪੁਰਖੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਔਰਤਾਂ (ਸਿਰਫ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੀ ਨਹੀਂ) ਲਈ ਸਰਾਪ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਅਸੀਂ ਸਮਾਜ ਜਾਂ ਇਸ ਦੀਆਂ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾ ਕੇ ਅਜਿਹੇ ਗੰਭੀਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨਾਲ ਲੜ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਮਾੜਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਹੋਏ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਮਾਜ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਔਰਤਾਂ ’ਤੇ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹਥਿਆਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕੋਈ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਸਰਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਸਕੂਲੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿਚ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਵੈ-ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਪਾਠਾਂ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ? ਜੇਕਰ ਖੇਡਾਂ ਜਾਂ ਪੀ.ਟੀ. ਦਾ ਪੀਰੀਅਡ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟਸ ਦਾ ਪੀਰੀਅਡ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਬਦਮਾਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਮੈਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਉਮੀਦ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ। ਵਿਆਪਕ ਨਿੰਦਾ ਅਤੇ ਦੰਡਾਤਮਕ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਮੰਗ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ। ਗਲਤ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਰਦਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਘੇਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟਸ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਬਦਲਵੀਂ ਸਰਗਰਮੀ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਉਦੋਂ ਹੀ ਜਦੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਕਲਾਸਾਂ ਤੋਂ ਹਰ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੇ ਇਕ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਮੁਕਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਵਿਚ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਹਨ।

ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਟੀਚੇ ’ਤੇ ਕਾਇਮ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਕਦਮ ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ ਜੋ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਇਕ ਪੂਰਵ ਨਿਵਾਰਕ ਉਪਾਅ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਚਾਅ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਇਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਟਕੇ ਹੋਏ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਇਕ ਚੰਗੇ ਬਹੁਮਤ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਮਾਪੇ ਬਿਹਤਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਘੱਟ ਹਨ। ਅਸਲ ਫਰਕ ਉਦੋਂ ਹੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਜਦੋਂ ਹਰ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਤਾਕਤ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਭਜਾਉਣ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਸਿਖਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।

ਜੇਕਰ ਸਾਡੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਬਾਕਸਿੰਗ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਾਫ਼ੀ ਤਾਕਤ ਵੀ ਬਣਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਹਰ ਆਦਮੀ ਜੋ ਕਿਸੇ ਔਰਤ ’ਤੇ ਵਾਸਨਾ ਭਰੀ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਯਾਦ ਰੱਖੇ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਸੰਭਾਵੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕੋਈ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਆਓ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੀਏ।

ਆਸ਼ਾ ਅਈਅਰ ਕੁਮਾਰ