ਪੁਲਾਂ ਅਤੇ ਬੁੱਤਾਂ ਦਾ ਡਿੱਗਣਾ ਚੰਗਾ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ

ਮਹਾਨ ਮਰਾਠਾ ਯੋਧਾ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦਾ 35 ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਬੁੱਤ, ਜੋ ਗੁਰਿੱਲਾ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਹੁਨਰ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕੋਂਕਣ ਖੇਤਰ ਦੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰ ਮਾਲਵਨ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਡਿੱਗ ਗਿਆ। ਇਹ ਬੁੱਤ ਇਸ ਸਾਲ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਇਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕਰ ਸਕਣ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ, ਜੋ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜਿਹਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ। ਸਿਰਫ਼ 6 ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਆਫਤ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਇਸ ਭਿਆਨਕਤਾ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾ ਸਕਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨੋਰੋਗੀ ਹੀ ਅਸਲ ਦੋਸ਼ੀ ਸਨ।

ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ’ਤੇ ਲਗਭਗ 83 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਮਰਾਠਾ ਐਡਮਿਰਲ ਕਾਨਹੋਜੀ ਆਂਗਰੇ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਮਰਾਠਾ ਨੇਵੀ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਸੰਭਾਲੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲ ਯੋਜਨਾ 6 ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਬੁੱਤ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸੀ ਅਤੇ 6 ਫੁੱਟ ਦੇ ਬੁੱਤ ਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਵਿਧੀ ਅਨੁਸਾਰ ਆਰਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਵਲੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਉਚਾਈ ਕਿਸ ਨੇ ਵਧਾਈ ਅਤੇ ਕਿਉਂ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਮੀਡੀਆ ਵਲੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਮਿਲਣਾ ਸੀ, ਉਹ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਾਇਜ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਨਾਂ ਨਾ ਛਾਪਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨਗੇ।

ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਅਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਘੋਰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਰੂ-ਬ-ਰੂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਮਹਾਯੁਤੀ ਆਗੂਆਂ ਏਕਨਾਥ ਸ਼ਿੰਦੇ, ਸੂਬੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜੋ ਸ਼ਿਵਸੈਨਾ ਦੇ ਆਪਣੇ ਧੜੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਦੇਵੇਂਦਰ ਫੜਨਵੀਸ, ਜੋ 2 ਉਪ-ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ’ਚੋਂ ਇਕ ਹਨ, ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤਕ ਲੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਆਗੂ, ਸ਼ਰਦ ਪਵਾਰ ਦੇ ਭਤੀਜੇ, ਅਜਿਤ ਪਵਾਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਹੰਕਾਰ ਲਈ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਦੂਸਰੇ ਉਪ-ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਤ ਪਵਾਰ ਤਿੰਨ ਪੱਖੀ ਗੱਠਜੋੜ ’ਚ ਇਕ ਬੋਝ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।

ਅਜਿਤ ਦੇ ਚਾਚਾ ਅਜੇ ਵੀ ਮਰਾਠਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਸਾਬਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਚ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਇਕ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਆਗੂ ਫੜਨਵੀਸ ਨੇ ਗਲਤ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਅਜਿਤ ਐੱਨ. ਸੀ. ਪੀ. ਦੇ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆਉਣ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਣਗੇ ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਅਜਿਤ ਪਵਾਰ ਦਾ ਮਹਾਯੁਤੀ ’ਚ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ’ਤੇ ਤਿੱਖਾ ਹਮਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਕਰੀਅਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ’ਚ ਕੋਈ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਫਿਲਹਾਲ, ਇਹ ਸਿਰਫ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਵਾਪਸੀ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਹੀ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਬੁੱਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਂਦਿਆਂ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਮੁਹਾਰਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਮਾਨਦਾਰ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਆਈ. ਏ. ਐੱਸ. ’ਚ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੀ ਯੋਗਤਾ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਹਨ। ਕੰਮ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਬਾਅ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਚੋਣਾਂ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿਚ ਨਵੇਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਸ ’ਚ ਲੀਕੇਜ ਅਤੇ ਖਰਾਬੀ ਆ ਗਈ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਉਸ ਘਟਨਾ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗੀ, ਜਿਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਦੇ ਬੁੱਤ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਲਈ ਮੰਗੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ਮਰਾਠਾ ਯੋਧਾ ਇਕ ‘ਰੱਬ’ ਸੀ। ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਦੇਵਤਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਇਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਵੀ ਬਾਇਰਨ ਨੇ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਚਿਲੋਨ ਮਹਿਲ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ‘ਇਹ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਰੱਬ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।’ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਵਾਰ ਮੈਂ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇਕ ਸੁਰੰਗ ਰਾਹੀਂ ਕਾਵਲੂਨ ਤੋਂ ਮੇਨਲੈਂਡ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਤੱਕ ਕਾਰ ਰਾਹੀਂ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦਾ ਕਮਾਲ ਸੀ। ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਕੋਸਟਲ ਰੋਡ (ਤੱਟੀ ਸੜਕ) ਦਾ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇਕ ਸੁਰੰਗ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਹ ਲੀਕ ਹੋਣ ਲੱਗੀ।

ਜਦੋਂ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਚਲਾਈ ਤਾਂ ਕਈ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੇ ਉਸ ਸੁਰੰਗ ਰਾਹੀਂ ਕਾਰ ’ਚ ਸਫ਼ਰ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਲੀਕੇਜ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਤਸੱਲੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਘਟੀਆ ਕੰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਇੰਨੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਕਿਉਂ ਹਾਂ, ਜੋ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਇਸ ਨੂੰ ਲੀਡਰਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ’ਚ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਪੱਥਰ ’ਤੇ ਉਕਰਿਆ ਜਾਵੇ? ਬਿਹਾਰ ’ਚ ਅਜੇ ਤੱਕ ਮੀਂਹ ਦਾ ਆਪਣਾ ਸਾਲਾਨਾ ਕੋਟਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਪਹਿਲਾ ਮੀਂਹ ਪਿਆ ਤਾਂ ਦਰਜਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਪੁਲ ਢਹਿ ਗਏ! ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਰਾਜਕੋਟ ਵਿਚ ਇਕ ਪੁਲ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੁਲ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਸਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।

ਕੀ ਸਾਡੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਅਤੇ ਠੇਕੇਦਾਰ ਅਯੋਗ ਹਨ ਜਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਲਾਕਰ ’ਚ ਪਾਏ ਸਨ? ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਜਵਾਬਦੇਹ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮੋਦੀ ਦਾ ਖੁਦ ਨੂੰ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ ਵੀ ਇਮਾਨਦਾਰ ਰਹਿਣ, ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ’ਤੇ ਕੋਈ ਰਹਿਮ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਰਫ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਲੁਭਾਉਣ ਲਈ ਡਬਲ ਇੰਜਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਕ ਖੋਖਲਾ ਵਾਅਦਾ ਹੈ।

- ਜੂਲੀਓ ਰਿਬੈਰੋ