ਪੋਲਜ਼ ਨਹੀਂ ਸਿਰਫ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲਜ਼

ਰਾਬਰਟ ਕਲੇਮੈਂਟ ਪੜ੍ਹੀ ਹੈ

ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਕਿ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਨੇ ਕਿਹਾ,‘‘ਮੈਂ ਅਤੇ 31 ਸਾਲਾ ਲੜਕਾ ਬਿਹਾਰ ’ਚ ਚੋਣ ਜਿੱਤਣਗੇ।’’ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਉਹ ਸਭ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਪਰ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਗਲਤ ਸਨ। ਚੋਟੀ ’ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਪਰ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ। ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਕ ਬਣਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੱਤਾ ’ਚ ਆਵਾਂਗੇ। ਮੈਂ ਬੋਲਿਆ,‘‘ ਸਿਰਫ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਕੋਈ ਦੂਸਰੀ ਚੋਣ ਨਹੀਂ।’’

ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਮੈਨੂੰ ਫਿਰ ਬੋਲੀ ‘‘ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਅਸਲੀ ਚੋਣ ਕਰਵਾਉਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਈ। ਪੋਲਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਖੜ੍ਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੋਕ ਝੂਠ ਵੀ ਤਾਂ ਬੋਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।’’

ਮੈਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ’ਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਪੋਲਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਖੜ੍ਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਹ ਮੈਂਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਮੈਂਨੂੰ ਹੀ ਵੋਟ ਪਾਈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਕ ਵੋਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਸਲੀ ਵੋਟ ਪੋਲਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ’ਤੇ ਮੈਂ ਬਟਨ ਦਬਾਇਆ ਸੀ ਇਹ ਗੱਲ ਮੈਂਨੂੰ ਸਿੰਘ ਅੰਕਲ ਨੂੰ ਦੱਸਣੀ ਹੋਵੇਗੀ।’’

ਸਿੰਘ ਅੰਕਲ?

‘‘ਹਾਂ ਮਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੀ ਹੋ ਕਿ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ? ਅਸੀਂ ਫੈਸਲਾ ਿਲਆ ਅਤੇ ਸਿੰਘ ਅੰਕਲ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਸਿੰਘ ਅੰਕਲ ਨੂੰ ਕਹਾਂਗੇ ਕਿ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦੇਣ ਕਿ ਸਿਰਫ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਹੀ ਮਾਇਨੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।’’

ਮਾਂ ਬੋਲੀ,‘‘ਪਰ ਕਿਉਂ? ’’

ਮੈਂ ਕਿਹਾ,‘‘ਪਿਛਲੇ 50 ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਮੇਰੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੋਣ ਸੀ। ਸ਼ਾਇਦ ਅਜ਼ਾਦੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੋਣ ਹੋਵੇਗੀ। ਅਸਲ ’ਚ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਐਗਜ਼ਿਟ ਮੂਵਮੈਂਟ ਕਹਾਂਗੇ। ’’

ਮਾਂ ਬੋਲੀ,‘‘ਐਗਜ਼ਿਟ ਮੂਵਮੈਂਟ? ’’

‘‘ਹਾਂ, ਮਾਂ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰਾ ਆਈਡੀਆ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ? ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੀ ਹੋ ਇਕ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਕ ਮੇਰੇ ਆਈਡੀਆਜ਼ ਕਿਵੇਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ? ’’

ਮਾਂ ਬੋਲੀ,‘‘ਪਰ ਮੇਰੇ ਬੇਟੇ...’’

ਮੈਂ ਬੋਲਿਆ,‘‘ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਮੂਵਮੈਂਟ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਅੰਕਲ ਜਿਪਸੀ ਨੂੰ ਵੀ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਿਕ ਅੰਕਲ ਸਰਜਿਓ ਨੂੰ ਵੀ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਸੀ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਅੰਕਲਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ’ਚ ਲਿਆ ਰਹੇ ਹਾਂ।’’

ਤੁਹਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਇਟਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਸ ਨਵੇਂ ਉੱਤਮ ਆਈਡੀਏ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਣਗੇ। ਇਕ ਨਵਾਂ ਆਈਡੀਆ ਜੋ ਸਿਰਫ ਕਿਸੇ ਚੋਣ ਦਾ ਨਹੀਂ ਸਿਰਫ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇਟਾਲੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਇਕ ਵਾਰ ਮੁੜ ਤੋਂ ਛੱਡ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਾਂ ਬੋਲੀ,‘‘ ਇਹ ਇਕ ਔਖੀ ਗੱਲ ਹੈ।’’

ਮੈਂ ਕਿਹਾ,‘‘ਤੁਹਾਡੀ ਐਗਜ਼ਿਟ ਵਾਲੀ ਸਮੱਸਿਆ।’’ ਉਹ ਬੋਲੀ,‘‘ਇਹ ਪੋਲਜ਼ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਨਹੀਂ, ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਜਾਣ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਪੋਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੁਹਾਡੀ ਐਗਜ਼ਿਟ। ਸਾਡੀ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਸੀਂ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਵਾਂਗ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਈਏ ਜਾਂ ਫਿਰ ਲੜੀਏ। ਹਰ ਸਮੇਂ ਤੁਸੀਂ ਮਾਰ ਖਾਂਦੇ ਹੋ। ਇੰਨੇ ’ਚ ਮਾਂ ਬੋਲੀ,‘‘ਤੁਸੀਂ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਕ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੋ।’’