Fact Check: ਮਹਾਕੁੰਭ ''ਚ ''ਅਗਨੀ ਇਸ਼ਨਾਨ'' ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਕਈ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ
Monday, Feb 10, 2025 - 03:50 AM (IST)
Fact Check By thequint
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਚ ਇਕ ਬਾਬਾ ਨੂੰ ਅੱਗ 'ਤੇ ਪਿਆ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਅਗਨੀ ਇਸ਼ਨਾਨ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦਾਅਵਾ : ਇਸ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਕੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ 'ਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਮਹਾਕੁੰਭ 2025 (Kumbh 2025) ਦਾ ਹੈ।
(ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਦਾਅਵੇ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋਰਨਾਂ ਪੋਸਟ ਦੇ ਆਰਕਾਈਵ ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੇ, ਇੱਥੇ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।)
ਕੀ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਸਹੀ ਹੈ? ਨਹੀਂ, ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਕੁੰਭ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਗੁਲਬਰਗਾ ਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ 'ਰਾਮਭਾਊ ਸਵਾਮੀ' ਨੇ ਦੱਤਾਤ੍ਰੇਯ ਮੰਦਰ 'ਚ ਅੱਗ 'ਚ ਲੇਟ ਕੇ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 15 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ 2008 ਤੋਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਮਹਾਕੁੰਭ 2025 ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਸੱਚ ਦਾ ਪਤਾ ਕਿਵੇਂ ਲਾਇਆ? ਅਸੀਂ ਗੂਗਲ ਲੈਂਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇਸ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ 'ਤੇ ਚਿੱਤਰ ਖੋਜ ਵਿਕਲਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਆਜ ਤਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ Youbube ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਉਹੀ ਵੀਡੀਓ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀਡੀਓ 18 ਨਵੰਬਰ 2009 ਨੂੰ ਆਜ ਤਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਵਰਣਨ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, "ਤੰਜਾਵੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਾਮਭਾਊ ਨੇ ਭਗਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨੇ, ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜਲਣ ਜਾਂ ਸੱਟ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚਮਤਕਾਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।"
ਇੱਥੋਂ ਇੱਕ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਅਸੀਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਸਮਾਨ ਕੀਵਰਡਸ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਸਾਡੀ ਖੋਜ ਵਿਚ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਬਾਬੇ ਦੀ ਅੱਗ 'ਤੇ ਪਏ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਇਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਡਾਕੂਮੈਂਟਰੀ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ, 'The Fire Yogi of Tanjore।'
ਇਹ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ 08 ਜੁਲਾਈ 2008 ਨੂੰ India Divine ਨਾਂ ਦੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ 'ਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਬਾਬਾ 'ਤੇ ਇਹ ਡਾਕੂਮੈਂਟਰੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ 'ਰਾਮਭਾਊ ਸਵਾਮੀ' ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਗੂਗਲ 'ਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਖਬਰਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਵੀ ਕੀਤੀ ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਕੁੰਭ ਦੇ ਅਗਨੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਈ ਖਬਰ ਜਾਂ ਵੀਡੀਓ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ।
ਸਿੱਟਾ: ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਬਾਬਾ 'ਰਾਮਭਾਊ ਸਵਾਮੀ' ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੁਰਾਣੇ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਮਹਾਕੁੰਭ 2025 ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹੋਏ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਂਚ ਲਈ ਸਾਡੇ ਵ੍ਹਟਸਐਪ ਨੰਬਰ 9540511818 ਜਾਂ ਮੇਲ ਆਈਡੀ webqoof@thequint.com 'ਤੇ ਭੇਜੋ। ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੱਚ ਦੱਸਾਂਗੇ। ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੀਆਂ ਬਾਕੀ ਤੱਥ ਜਾਂਚ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ।)
(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ thequint ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ)
