ਹਿਮਾਚਲ ’ਚ 91 ਲੱਖ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਿਰਲੀਆਂ ਤੇ ਸੱਪਾਂ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਲੇ : ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲਾ

ਜੈਤੋ (ਪਰਾਸ਼ਰ)- ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮੰਤਰਾਲਾ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰਿਤਿਆਲ ਨਗਰ ਵਿਖੇ ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਮਾਇਓਸੀਨ ਹੋਮਿਨਿਡ ਖੇਤਰ ’ਚ 91 ਲੱਖ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਿਰਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸੱਪਾਂ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਮੌਸਮ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਔਸਤ ਸਾਲਾਨਾ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ 15-18.6 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਤਾਪਮਾਨ ਹੈ। ਕਿਰਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸੱਪ ਠੰਡੇ ਖੂਨ ਵਾਲੇ ਸਕੂਵੇਟ ਸੱਪ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡ, ਭਰਪੂਰਤਾ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ’ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਕੁਆਮੇਟ ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪਿਛਲੇ ਪੌਣ-ਪਾਣੀ ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੂਚਕਾਂ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।

ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਇੱਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਵਾਡੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਜਿਆਲੌਜੀ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਇਕ ਨੈਟਰਿਸਿਡ ਸੱਪ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਡਾ. ਐੱਨ.ਪ੍ਰੇਮਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਰਮੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਸਹਿਗਲ, ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ , ਡਾ: ਰਾਜੀਵ ਪਟਨਾਇਕ, ਡਾ. ਕੇਵਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ , ਸ਼ੁਭਮ ਦੀਪ, ਡਾ. ਨਵੀਨ ਕੁਮਾਰ, ਪੀਯੂਸ਼ , ਸਰੋਜ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਡਾ. ਐਂਡਰੇਜ ਸੇਰਾਂਸਕੀ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।