PAK ਦੀ ਇੱਕ ਵੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਛੂਹ ਨਹੀਂ ਸਕੇਗੀ, ਦੇਸ਼ ''ਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਥਾਵਾਂ ''ਤੇ ਲੱਗੇ ਹਨ ਭਾਰਤੀ Iron ਡੋਮ
Wednesday, May 07, 2025 - 12:40 AM (IST)
ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਰਗੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਵਾਈ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਉੱਨਤ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਰਾਡਾਰ ਅਤੇ ਕਮਾਂਡ ਸੈਂਟਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਡਰੋਨਾਂ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੋ ਪਾਸੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਕੋਲ ਖਤਰਨਾਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ, ਡਰੋਨ ਹਨ, ਅਟੈਕ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹਨ ਅਤੇ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੈ।
ਸਰਹੱਦਾਂ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਸਹੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਚੀਨ ਜਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਢੁਕਵਾਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਆਇਰਨ ਡੋਮ ਵਰਗੇ ਹਥਿਆਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਕੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਸਿਸਟਮ ਹੈ? ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਦੁਸ਼ਮਣ, ਦੋਵਾਂ ਕੋਲ ਹਨ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਥਿਆਰ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਕੋਲ ਘੱਟ ਦੂਰੀ ਦੀਆਂ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਨ। ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੇ ਰਾਕੇਟ ਹਨ। ਕੁਝ ਦੀ ਰੇਂਜ 300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ, ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਆਇਰਨ ਡੋਮ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਦੂਰੀ ਦੇ ਰਾਕੇਟ, ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੇ ਗੋਲੇ ਅਤੇ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਰੱਖਿਆ ਢਾਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਖਤਰਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਤਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੈਲਿਸਟਿਕ, ਕਰੂਜ਼ ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਸੋਨਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸਟੀਕ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਡਿਫੈਂਸ (BMD) ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਹਨ। ਛੋਟੀ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਪੁਲਾੜ ਤੱਕ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ।
ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ?
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਬਹੁ-ਪਰਤੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਜਿਵੇਂ- ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ (PAD), ਐਡਵਾਂਸਡ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ (AAD) ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਸਰਫੇਸ-ਟੂ-ਏਅਰ ਮਿਜ਼ਾਈਲ (LRSAM)। ਰੂਸ ਤੋਂ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ S-400 ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਬਿਹਤਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇਕਸੁਰਤਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਣ।
ਐਕਸ-ਰਾਡ ਅਤੇ ਸਵਾਤੀ ਰਾਡਾਰ
ਡੀਆਰਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਉੱਨਤ ਰਾਡਾਰ ਸਿਸਟਮ। 300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਟਾਰਗੇਟ ਡਿਟੈਕਸ਼ਨ, ਸਟੀਲਥ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ। ਇਹ ਰਾਡਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦੇ ਕੇ ਟਰੈਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਰੰਤ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ
ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਹਿਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੇਂਜਾਂ ਦੀਆਂ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਇੱਕ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਦੋ-ਪਰਤ ਵਾਲੀਆਂ ਇੰਟਰਸੈਪਟਰ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਹ ਹਨ-ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ (PAD), ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਬਹੁਤ ਉੱਚਾਈ 'ਤੇ ਉੱਡ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੂਜਾ ਐਡਵਾਂਸਡ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ (AAD) ਹੈ, ਇਸ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਘੱਟ ਉਚਾਈ ਵਾਲੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਵਾਈ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪੀਏਡੀ ਸਿਸਟਮ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਰੇਂਜ 300 ਤੋਂ 2000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ 80 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉੱਪਰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ 6174 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵੱਲ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਲੜੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਇੰਟਰਸੈਪਸ਼ਨ ਯਾਨੀ ਕਿ S-400 ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਸਿਸਟਮ
ਐੱਸ-400 ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ 72 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ 8X8 ਟਰੱਕ 'ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਲਈ ਇਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਮਾਈਨਸ 50 ਡਿਗਰੀ ਤੋਂ ਮਾਈਨਸ 70 ਡਿਗਰੀ ਤੱਕ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਸਥਿਰ ਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਦਾ ਪਤਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8
