ਅਗਰਬੱਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਸੋਈ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਤੱਕ: ਘਰ ਅੰਦਰਲਾ ''ਸਾਈਲੈਂਟ ਪਾਲਿਊਸ਼ਨ'' ਬਣ ਰਿਹੈ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ

Saturday, Nov 01, 2025 - 01:38 AM (IST)

ਅਗਰਬੱਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਸੋਈ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਤੱਕ: ਘਰ ਅੰਦਰਲਾ ''ਸਾਈਲੈਂਟ ਪਾਲਿਊਸ਼ਨ'' ਬਣ ਰਿਹੈ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਿਰਫ਼ ਬਾਹਰੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮਾਹਰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀ ਹਵਾ ਵੀ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਗਰਬੱਤੀ, ਧੂਫਬੱਤੀ, ਰਸੋਈ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪਰਫਿਊਮ ਜਾਂ ਫਰੈਸ਼ਨਰ ਵੀ ਸਾਰੇ ਇਨਡੋਰ ਏਅਰ ਪਾਲਿਊਸ਼ਨ (Indoor Air Pollution) ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਇਹ 'ਸਾਈਲੈਂਟ ਕਿੱਲਰ' ਚੁੱਪਚਾਪ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਅਗਰਬੱਤੀ ਅਤੇ ਧੂਫਬੱਤੀ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਧੂੰਆਂ

ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਗਰਬੱਤੀ ਅਤੇ ਧੂਫਬੱਤੀ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਧੂੰਏਂ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰ ਜੈਵਿਕ ਮਿਸ਼ਰਣ (VOCs), ਕਾਰਬਨ ਮੋਨੋਆਕਸਾਈਡ ਅਤੇ PM 2.5 ਵਰਗੇ ਸੂਖਮ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਛੋਟੇ ਕਣ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਮਾ, ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਿਸ ਅਤੇ ਐਲਰਜੀ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸੀ. ਕੇ. ਬਿਰਲਾ ਹਸਪਤਾਲ (ਦਿੱਲੀ) ਦੇ ਪਲਮੋਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਵਿਕਾਸ ਮਿੱਤਲ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, “ਜੇਕਰ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ, ਬਜ਼ੁਰਗ, ਜਾਂ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅਗਰਬੱਤੀ ਅਤੇ ਧੂਫਬੱਤੀ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਾਹਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਾਂਗ ਹੀ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੈ।”

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਸਾਬਕਾ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕਪਤਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਅਜ਼ਹਰੂਦੀਨ ਨੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ 'ਚ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਚੁੱਕੀ ਸਹੁੰ

ਕਿਚਨ ਸਮੋਕ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ 'ਸਾਈਲੈਂਟ ਪਾਲਿਊਸ਼ਨ'

ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਸੋਈ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਵੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜੋਖਮ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਚਿਮਨੀ ਜਾਂ ਹਵਾਦਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਤਲਣ ਦੌਰਾਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਧੂੰਏਂ ਵਿੱਚ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕਾਰਬਨ ਕਣ ਅਤੇ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਆਕਸਾਈਡ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਧੂੰਆਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੀਓਪੀਡੀ (ਕ੍ਰੋਨਿਕ ਔਬਸਟ੍ਰਕਟਿਵ ਪਲਮੋਨਰੀ ਡਿਸੀਜ਼) ਵਰਗੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਅਨੁਸਾਰ, ਹਰ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 40 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਰੋਤ

ਕਮਰੇ ਦੇ ਫਰੈਸ਼ਨਰ ਅਤੇ ਧੂਫਬੱਤੀ : ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਰਸਾਇਣਕ ਖੁਸ਼ਬੂਆਂ VOC ਛੱਡਦੀਆਂ ਹਨ।
ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ: ਸੁਗੰਧ ਵਾਲੀਆਂ ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਰਾਫਿਨ ਜਲਾਉਣ ਨਾਲ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਗੈਸਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪੁਰਾਣਾ ਪੇਂਟ ਅਤੇ ਫਰਨੀਚਰ: ਫਾਰਮੈਲਡੀਹਾਈਡ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੋਰ ਰਸਾਇਣ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਲੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਹੁਣ ਇਸ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਸਰਕਾਰ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉਤਰੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ; 700 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ, ਲਾਇਆ ਕਰਫਿਊ

ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਬਚਾਅ: ਆਸਾਨ ਅਤੇ ਅਸਰਦਾਰ ਉਪਾਅ

- ਅਗਰਬੱਤੀ ਅਤੇ ਧੂਫਬੱਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੀਮਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਜਾਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਵਾਦਾਰ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਵਰਤੋ।
- ਖੁਸ਼ਬੂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੇਲ ਡਿਫਿਊਜ਼ਰ ਜਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
- ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਐਗਜ਼ੌਸਟ ਫੈਨ ਜਾਂ ਫਾਇਰਪਲੇਸ ਚਲਾਉਣਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ।
- ਚੰਗੀ ਹਵਾਦਾਰੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਖਿੜਕੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਰੱਖੋ।
- ਤੇਲ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਗਰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਵਧਦੇ ਹਨ।
- ਉਬਾਲਣ, ਭਾਫ਼ ਲੈਣਾ, ਜਾਂ ਬੇਕਿੰਗ ਵਰਗੀਆਂ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿਓ।
- ਘਰ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪੌਦੇ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਐਲੋਵੇਰਾ, ਮਨੀ ਪਲਾਂਟ) ਰੱਖੋ, ਜੋ ਹਵਾ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ

For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en

For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8


author

Sandeep Kumar

Content Editor

Related News