‘ਬਾਲ ਵਿਆਹ’ ਇਕ ਕਲੰਕ! ਅੰਕੜੇ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ- ਹਾਲ ਹੀ ’ਚ ਜਾਰੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੱਗਭਗ 12 ਮਿਲੀਅਨ ਭਾਰਤੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ 84 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ 11 ਫ਼ੀਸਦੀ ਮੁਸਲਿਮ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ’ਚ ਵੇਖੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹਨ। ਬਾਲ ਵਿਆਹ ਇਕ ਕਲੰਕ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ’ਤੇ ਇਕ ਕਲੰਕ ਵਾਂਗ ਹੈ।

7.84 ਮਿਲੀਅਨ ਵਿਆਹੇ ਹੋਏ ਬੱਚਿਆਂ ’ਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਔਰਤਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੁੜੀਆਂ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੀਆਂ ਹਨ। 10 ਅਨਪੜ੍ਹ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚੋਂ 8 ਕੁੜੀਆਂ ਹਨ। ਅੰਕੜੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ’ਚ ਵਿਆਹੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਹਿੰਦੂ ਕੁੜੀਆਂ ਵਿਚੋਂ 72 ਫ਼ੀਸਦੀ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਕੁੜੀਆਂ ’ਚ ਇਹ ਅੰਕੜੇ 58.5 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਨ। 

ਜੈਨ ਔਰਤਾਂ ਦੇਰ ਨਾਲ (20.8 ਸਾਲ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ ਵਿਚ) ਵਿਆਹ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਈਸਾਈ ਔਰਤਾਂ 20.6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ 19.9 ਸਾਲ ਹੈ । ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੇ ਵਿਆਹ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਔਸਤ ਉਮਰ (16.7 ਸਾਲ) ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ, ਆਪਣੇ ਪੇਂਡੂ ਹਮਰੁਤਬਾ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ’ਚ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵਿਆਹ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਰ 1,000 ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 1,403 ਔਰਤਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਵਿਚ ਇਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕੁਏਨਟਿਨ ਵੌਡਨ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਮਿਆਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੱਕ ਘੱਟ ਪਹੁੰਚ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਜਲਦੀ ਵਿਆਹ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵੋਡਨ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ਬਾਲ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ (ਪਾਣੀ, ਬਿਜਲੀ) ਤੱਕ ਬਿਹਤਰ ਪਹੁੰਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਘਰੇਲੂ ਕੰਮਾਂ 'ਤੇ ਬਿਤਾਏ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।