S-400 ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਤੁਰਕੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਚਾਲ, ਕੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਰੂਸ ਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਥਿਆਰ?

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਮੀਕਰਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਤੁਰਕੀ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਚਿੰਤਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ- ਕੀ ਰੂਸ ਦਾ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ S-400 ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ?

ਤੁਰਕੀ S-400 ਤੋਂ ਪਿੱਛਾ ਛੁਡਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ
2017 ਵਿੱਚ ਤੁਰਕੀ ਨੇ ਰੂਸ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 2.5 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ S-400 ਟ੍ਰਾਇੰਫ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਖਰੀਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਸੌਦਾ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਨਾਟੋ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸੇ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਤੁਰਕੀ ਨੂੰ F-35 ਲੜਾਕੂ ਜੈੱਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ CAATSA (Countering America's Adversaries Through Sanctions Act) ਤਹਿਤ ਇਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਹੁਣ ਤੁਰਕੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਬਹੁ-ਪਰਤੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ "ਸਟੀਲ ਡੋਮ" ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੁਰਕੀ ਦੀਆਂ ਰੱਖਿਆ ਕੰਪਨੀਆਂ ASELSAN, ROKETSAN ਅਤੇ MKE ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਤੁਰਕੀ ਨੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ, ਭਾਵ S-400 ਹੁਣ ਇੱਕ 'ਬੋਝ' ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਭਾਰਤ 'ਚ ਜਲਦੀ ਹੋਵੇਗੀ 'ਸਟਾਰਲਿੰਕ' ਦੀ ਐਂਟਰੀ, ਪਿੰਡ-ਸ਼ਹਿਰ ਹਰ ਥਾਂ ਚੱਲੇਗਾ ਹਾਈ-ਸਪੀਡ ਇੰਟਰਨੈੱਟ

ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਬਿਆਨ: "ਵੇਚ ਦਿਓ S-400, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ!''
ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ ਕੈਵਿਟ ਕੈਗਲਰ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ S-400 ਸਿਸਟਮ ਵੇਚਣ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਖਰੀਦਦਾਰ ਭਾਰਤ ਜਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਵਧ ਗਈਆਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਅਟਕਲਾਂ ਹਨ, ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਜਾਂ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਤੁਰਕੀ ਹੁਣ S-400 ਤੋਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਕੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ S-400 ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ, ਕਈ ਨੁਕਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ:

1. ਰੂਸੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ-
S-400 ਇੱਕ ਰੂਸੀ ਮਲਕੀਅਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ। ਰੂਸ ਨਾਲ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਵਿਵਸਥਾ ਹੈ ਕਿ S-400 ਨੂੰ ਰੂਸ ਦੀ ਪੂਰਵ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਤੀਜੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੇਚਿਆ ਜਾਂ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਅਤੇ ਰੂਸ ਲਈ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਲੋੜੀਂਦਾ ਖਰੀਦਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।

2. ਭਾਰਤ-ਰੂਸ ਰਣਨੀਤਕ ਭਾਈਵਾਲੀ
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਪੁਰਾਣਾ ਰੱਖਿਆ ਸਹਿਯੋਗ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੰਜ S-400 ਸਕੁਐਡਰਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ S-400 ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ S-500 ਦੇ ਵਾਧੂ ਬੈਚ ਖਰੀਦਣ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਇਹ ਸਿਸਟਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਦੇ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਗਾਹਕ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : 'ਬਾਹਰ ਆ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕੋਈ ਸਰਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਦੇਣਾ ਹੈ'... ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਬੁਲਾਇਆ, ਫਿਰ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਸੁੱਟ'ਤਾ ਤੇਜ਼ਾਬ

3. ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਕੀਕਤ
ਇੱਕ S-400 ਸਕੁਐਡਰਨ ਦੀ ਕੀਮਤ ਲਗਭਗ $500 ਮਿਲੀਅਨ (ਲਗਭਗ ₹4,200 ਕਰੋੜ) ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਅਜਿਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਸੌਦਾ ਕਰ ਸਕੇ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ, ਜੋ IMF ਕਰਜ਼ੇ ਅਤੇ ਡਾਲਰ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਹ ਖਰੀਦ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਵਿਵਹਾਰਕ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਲਈ ਕੀ ਹੈ ਖ਼ਤਰਾ?
ਜੇਕਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ S-400 ਵਰਗੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ S-400 ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਹਵਾਈ ਘੁਸਪੈਠ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਹੁਣ ਇਹੀ ਸਿਸਟਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।

ਕੀ ਭਾਰਤ ਤੁਰਕੀ ਦਾ S-400 ਖਰੀਦੇਗਾ?
ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੈਵਿਟ ਕੈਗਲਰ ਨੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਭਾਵੀ ਖਰੀਦਦਾਰ ਵਜੋਂ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰੂਸ ਤੋਂ ਇਸ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਆਰਡਰ ਦੇ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਤੋਂ ਹੋਰ ਯੂਨਿਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਰਕੀ ਆਪਣੇ ਵਿਹਲੇ S-400 ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਵਿਹਾਰਕ ਬਦਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ- ਬਸ਼ਰਤੇ ਰੂਸ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਵੇ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਮੀ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਝਟਕਾ, ਹਸੀਨ ਜਹਾਂ ਅਤੇ ਧੀ ਨੂੰ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇਣਗੇ ਹੋਣਗੇ ਇੰਨੇ ਪੈਸੇ

ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ
ਤੁਰਕੀ ਕੋਲ ਦੋ S-400 ਯੂਨਿਟ ਹਨ, ਜੋ ਅੱਜ ਤੱਕ ਸਰਗਰਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਇਹ ਯੂਨਿਟ ਇੱਕ ਗੁਪਤ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸਟੋਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਨਾਟੋ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਤੁਰਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ।
ਤੁਰਕੀ ਹੁਣ ਰੱਖਿਆ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰੂਸ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ

For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en

For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8