ਹੁਣ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ''ਤੇ ਘੁੰਮਣਗੇ ਹੱਥ ਜਿੰਨੇ ਛੋਟੇ ਰੋਵਰ

ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ''ਤੇ ਉਂਝ ਤਾਂ ਕਈ ਰੋਵਰ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਰ ਦੋ ਰੇਵਰ ਲਾਲ ਗ੍ਰਹਿ ''ਤੇ ਐਕਟੀਵੇਟ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ''ਚ ਇਕ ਹੈ ਆਪਚਰਯੂਨਿਟੀ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਹੈ ਕਿਊਰੋਸਿਟੀ। ਆਪਚਰਯੂਨਿਟੀ ਨੂੰ 7 ਜੁਲਾਈ 2003 ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2004 ''ਚ ਇਹ ਮੰਗਲ ''ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਿਊਰੋਸਿਟੀ ਨੂੰ ਸਾਲ 2011 ''ਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਰੋਵਰ ਮੰਗਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾਂ ''ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਆਪਚਰਯੂਨਿਟੀ ਦੂਜੇ ਗ੍ਰਹਿ ''ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਤਹਿ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨਿਮਰਿਤ ਯਾਨ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਰੋਵਰ ਨੇ ਮੰਗਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾਂ ''ਤੇ 26 ਮੀਲ ਲਗਭਗ 42 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 11 ਸਾਲ ''ਚ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਆਪਚਰਯੂਨਿਟੀ ਨੇ ਮੰਗਲ ''ਤੇ ਇਹ ਪਤਾ ਲਾਇਆ ਕਿ ਮੰਗਲ ''ਤੇ ਕਦੀ ਜਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਸਨ।

ਰੋਵਰ ਅਜਿਹਾ ਰੋਬੋਟਿਕ ਮਿਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ''ਚ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ''ਤੇ ਵੀ ਉੱਤਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪਰਚਾਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰੋਵਰ ਉਥੋਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾਂ ''ਤੇ ਨਮੂਨੇ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਮੰਗਲ ''ਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੋਈ ਰੋਵਰ ਲੰਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੰਗਲਯਾਨ ਮੰਗਲ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਕਲਾਸ ''ਚ ਚੱਕਰ ਲਾ3 ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਥੋਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ''ਤੇ ਨਹੀਂ ਉੱਤਰਿਆ ਹੈ।

ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਈ ਰੋਵਰ ਭੇਜੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੋਵਰ ਨੇ ਮੰਗਲ ਦੇ ਕਈ ਭੇਦਾਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਦ ਕਿ ਉੱਥੋਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ''ਤੇ ਚੱਲਣਾ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕੰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੰਗਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 5.6 ਕਰੋੜ ਵਰਗ ਮੀਲ ਹੈ ਪਰ ਕੋਈ ਰੋਵਰ ਹੁਣ ਤੱਕ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤਹਿ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਵਰ ਮੰਗਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਲੱਭ ਕੇ ਧਰਤੀ ਤੱਕ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2015 ''ਚ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਧੂਮਕੇਤੂ ਪੀ67 ''ਤੇ ਰੋਸੇਟਾ ਯਾਨ ਤੋਂ ਮਿਲੇ ਨਾਂ ਦਾ ਰੋਵਰ ਉਤਾਰਿਆ ਸੀ, ਜਦ ਕਿ ਇਹ ਉੱਥੋਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ''ਤੇ ਉੱਤਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਿਸ਼ਕਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।