ਦੁਨੀਆ ''ਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਇੰਝ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ 33 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਦਾ ਸਫ਼ਰ

ਮੁੰਬਈ - ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਘੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਪਾਰ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਯੁੱਗ ਦਾ ਵੀ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ 'ਚ ਲੂਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਟਰੱਕ ਬਣਾਉਣ ਤੱਕ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੁੱਲ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਮੂਹ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ, ਜੋ ਕਿ 1868 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਫਰਮ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਗਭਗ 100 ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਸੂਚੀਬੱਧ 16 ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਕੀਮਤ 33 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ।

160 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਪਾਰਕ ਫਰਮ, ਹੁਣ 33 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਮੂਹ 

ਟਾਟਾ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ, ਜਿਸ ਨੇ 1868 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਫਰਮ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਸਟੀਲ ਕੰਪਨੀ, ਪਹਿਲੀ ਲਗਜ਼ਰੀ ਹੋਟਲ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਖਪਤਕਾਰ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਦਿੱਤੀ। ਟਾਟਾ ਸਮੂਹ ਨੇ ਖੁਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਕੰਪਨੀ ਟਾਟਾ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਬਣ ਗਈ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਦੇ ਟਰੱਕ ਮਿਲਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ 'ਚ ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਦੀਆਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਕੁੱਲ ਮੁੱਲ ਲਗਭਗ 33 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ।

ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਰਤਨ ਟਾਟਾ

ਰਤਨ ਟਾਟਾ 1991 ਵਿੱਚ ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਮੁਖੀ ਬਣੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਪਸਾਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਨੇ ਟੈਟਲੀ ਟੀ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੇ ਬੋਸਟਨ ਵਿੱਚ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਏਆਈਜੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਯੂਰਪ ਦੀ ਕੋਰਸ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਜੇ.ਐਲ.ਆਰ. ਦਾ ਵੀ ਰਲੇਵਾਂ ਕੀਤਾ। 

ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਕੀਤੇ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ 

ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਨਿਯਮਾਂ 'ਚ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਸ਼ਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੂਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਟਾਪੂਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਕੰਮਕਾਜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਰੁੱਪ ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਚ ਟਾਟਾ ਸੰਨਜ਼ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 26 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦੂਜੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਜੋਸ਼ ਭਰਨਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਦਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਦਾ ਬਾਕੀ ਸਮੂਹ ਦੇ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਵੇਚੇ ਕਈ ਕਾਰੋਬਾਰ

ਸੀਮਿੰਟ ਕੰਪਨੀ ਏ.ਸੀ.ਸੀ., ਕਾਸਮੈਟਿਕਸ ਕੰਪਨੀ ਲੈਕਮੇ ਅਤੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵੇਚਿਆ ਗਿਆ। ਕਰੀਬ 175 ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਲਈ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਗਰੁੱਪ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਰਾਇਲਟੀ ਲੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਲਗਭਗ 1 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਇਹ ਰਾਇਲਟੀ ਟਾਟਾ ਨਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਹੋਲਡਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਟਾਟਾ ਸੰਨਜ਼ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਚੇਅਰਮੈਨ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕੁਝ ਸਾਲ ਸਮੂਹ ਦੇ ਪੁਨਰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਹੋਏ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਵੱਡੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ।

ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਕਾਰੋਬਾਰ

ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਹਰ ਪਾਸੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਫੈਲਾਇਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਚਾਹ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਈਟੀ ਸੈਕਟਰ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। 2009 ਵਿੱਚ, ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸੁਪਨਾ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਕਾਰ – ਨੈਨੋ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ, ਕਾਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਕਾਰ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਇੰਨੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਕਾਰੋਬਾਰ

19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰੀ ਜਮਸ਼ੇਦਜੀ ਟਾਟਾ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਚੈੱਕ ਇਨ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਰੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਟਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਉਸੇ ਪਲ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਹੋਟਲ ਬਣਾਉਣਗੇ ਅਤੇ 1903 ਵਿੱਚ, ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਪੈਲੇਸ ਹੋਟਲ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਇਮਾਰਤ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ, ਅਮਰੀਕੀ ਪੱਖੇ, ਜਰਮਨ ਲਿਫਟਾਂ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬਟਲਰ ਸਨ।

ਪਹਿਲੀ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਮਿੱਲ

ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਲੈਂਕਸ਼ਾਇਰ ਕਪਾਹ ਮਿੱਲ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ 1877 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਮਿੱਲ ਖੋਲ੍ਹੀ।

ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਜਿਸ ਦਿਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਬਣੀ ਸੀ, ਉਸੇ ਦਿਨ ਮਹਾਰਾਣੀ ਮਿੱਲ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਮਸ਼ੇਦ ਜੀ ਦਾ ਭਾਰਤ ਲਈ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਸੋਚ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਸੀ। ਸਵਦੇਸ਼ੀ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਭਾਵ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਬਣੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਚਾਰ ਸੀ।

1907 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ਸਟੀਲ ਕੰਪਨੀ

ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੋਰਾਬ ਨੇ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਟਾਟਾ ਸਟੀਲ ਨੇ 1907 ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਸਟੀਲ ਪਲਾਂਟ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।