ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਈਕੋ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਿਹਾ ਡ੍ਰੈਗਨ

ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਚੱਕਰ ਕੀ ਹੈ? ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਚੱਕਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਦਲਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜੋ ਧਰਤੀ ’ਚ ਮੌਜੂਦਾ ਸੋਮਿਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਪਾਣੀ, ਗੈਸਾਂ ’ਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ, ਕਾਰਬਨ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਚਕਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਪਾਣੀ, ਹਵਾ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਤੱਥ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਕਿ ਸਥਾਨਕ ਚੱਕਰ ਵਿਸ਼ਵ ਚੱਕਰਾਂ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਤੰਤਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਸੰਭਵ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਕੁਝ ਜੀਵ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਤਾਂ ਕੁਝ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਜੀਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਮੁੰਦਰ ’ਚ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਜੀਵ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੀਰਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਨੁੱਖੀ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਅਮਲ ਭਾਵ ਤੇਜ਼ਾਬੀਕਰਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ’ਚ ਮਰੇ ਹੋਏ ਜੀਵ ਖਾ ਕੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਮੁੜ ਚੱਕਰਨ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਰਲ ਰੀਫਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ’ਚੋਂ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਅਮੋਨੀਆ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ ਪਰ ਅੱਜ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੀਰੇ ਦੀ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰਾਂ ’ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।

ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੀਰੇ ਦੀ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਰਵਾਇਤੀ ਦਵਾਈਆਂ ’ਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣਾ ਤੇ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੀ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਐਫ੍ਰੋਡਿਜਿਆਕ ਭਾਵ ਕਾਮਇੱਛਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਦਵਾਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ’ਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਊਸ਼ਨ ਕਟਿਬੰਧੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਰ ’ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੀਰੇ ਦੀ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ਇਸ ਦੇ ਚੀਨ ’ਚ ਖਾਏ ਜਾਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਮੀਰ ਚੀਨੀ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਲਈ 3000 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਾਲ 1980 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੀਰੇ ਦੀ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ਨਾਂਹ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚੀਨੀ ਦਰਮਿਆਨੇ ਵਰਗ ਦੀ ਖਰਚ ਸ਼ਕਤੀ ’ਚ ਉਛਾਲ ਆਇਆ ਜਿਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਸ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੀਰੇ ਦੀ ਸਮੱਗਿਲੰਗ ਇੰਨੀ ਵੱਧ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਕਿ ਅੱਜਕਲ ਇਹ ਅਲੋਪ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ’ਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੀਰਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ’ਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 17 ਦਸੰਬਰ, 2021 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਡੇਮਾਨ ਨਿਕੋਬਾਰ ਦੀਪ ਸਮੂਹ ’ਚ ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੇ 10 ਸਮੱਗਲਰਾਂ ਨੂੰ 500 ਕਿਲੋ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੀਰਿਅਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਖੇਪ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਕੋਸਟ ਗਾਰਡਨ ਨੇ ਫੜਿਆ। ਇਹ ਮਿਆਂਮਾਰੀ ਸਮੱਗਲਰ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅੰਡੇਮਾਨ ਨਿਕੋਬਾਰ ਦੀਪ ’ਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੀਰਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਆਏ ਸਨ। ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ’ਚ ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੇ ਰਸਤੇ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ਕਰ ਕੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ’ਚ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੀਰਿਆਂ ਨੂੰ ਚੀਨ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੀਨੀ ਲੋਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸ਼ਾਰਕ ਮੱਛੀ ਦੇ ਡੈਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਕਾ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਸੂਪ ਪੀਂਦੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ’ਚ ਸ਼ਾਰਕ ਮੱਛੀ ਦਾ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਸ਼ਿਕਾਰ ਵੀ ਚੀਨੀਆਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮੰਗ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਾਲ 2019 ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ’ਚ 12 ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਸ਼ਾਰਕ ਦੇ ਡੈਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਰ ਸਾਲ 7 ਕਰੋੜ 30 ਲੱਖ ਸ਼ਾਰਕ ਮੱਛੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸ਼ਾਰਕ ਮੱਛੀਆਂ ਅਲੋਪ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵਾਂ ’ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਚੀਨ ਦੇ ਕਸਟਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ ਚੀਨ ’ਚ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਾਰਕ ਦੇ ਡੈਨਾਂ ਦਾ ਸੂਪ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੀਨੀ ਕੁਲੀਨ ਵਰਗ ਆਪਣੀ ਅਮੀਰੀ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮਹਿੰਗੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟਾਂ ’ਚ ਅੱਜ ਵੀ ਸ਼ਾਰਕ ਫਿਨ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਮੀਟ ਅਤੇ ਸੂਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਰਕ ਦੇ ਚਮੜੇ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਬਟੂਏ, ਮਰਦਾਂ ਦੀਆਂ ਬੈਲਟਾਂ ਅਤੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਵਿਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸ਼ਾਰਕ ਮੱਛੀ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰਵਾਇਤੀ ਚੀਨੀ ਦਵਾਈਆਂ ’ਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਂਗਕਾਂਗ ’ਚ ਹਰ ਸਾਲ ਨੀਲੀ ਸ਼ਾਰਕ ਦੇ ਖੰਭਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ’ਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ’ਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਮਹਿੰਗੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟਾਂ ’ਚ ਅਮੀਰ ਚੀਨੀਆਂ ਦੀ ਜੀਭ ਦਾ ਸਵਾਦ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਸਤੰਬਰ 2021 ’ਚ ਕੰਬੋਡੀਆਈ ਮੈਰੀਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ 3493 ਸ਼ਾਰਕ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਖੰਭਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਖੇਪ ਦੇ ਨਾਲ 117 ਕਿ. ਗ੍ਰਾ. ਸ਼ਾਰਕ ਦੇ ਬਲੈਡਰ ਵੀ ਫੜੇ, ਜੋ ਖੁਫੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਭੇਜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੰਬੋਡੀਆਈ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ’ਚ ਮੱਛੀ ਫੜਨ ਦਾ ਕੰਮ ਤਾਂ ਸਥਾਨਕ ਨਿਵਾਸੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਾਲਕ ਇਕ ਚੀਨੀ ਸੀ ਜੋ ਪੁਲਸ ਦੀ ਪਕੜ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਭੱਜਣ ’ਚ ਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਇਸ ’ਚ ਕੰਬੋਡੀਆਈ ਮੈਰੀਨ ਵਾਤਾਵਰਣੀ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਰਕ ਦੇ ਡੈਨਾਂ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਦੱਖਣੀ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ’ਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਲੈਟਿਨ ਅਮਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਮੱਧ ਅਮਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਅਫਰੀਕੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ’ਚ ਸ਼ਾਰਕ ਮੱਛੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਕੰਢੇ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਚੀਨੀ ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਲਚਰਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਹੁਣ ਅਲੋਪ ਹੋਣ ਦੇ ਕੰਢੇ ’ਤੇ ਹਨ। ਉਹ ਹੈਗਫਿਸ਼, ਰੈਬਿਟਫਿਸ਼, ਐਂਗਲਰ ਫਿਸ਼ ਲਿਵਰ, ਸਕੇਟਫਿਸ਼, ਹਾਰਸ਼-ਸ਼ੂ ਕ੍ਰੈਬ, ਪੈਰੇਟਫਿਸ਼, ਪ੍ਰੋਕੁਪਾਇਨ ਫਿਸ਼, ਮਡਸਕਿਪਰ, ਜੈਲੀਫਿਸ਼, ਸਲਿਪਰ ਲਾਬਸਟਰ, ਸਵੈਂਪ ਇੱਲ, ਮੈਂਟਿੰਸ ਸ਼੍ਰਿੰਪ, ਜਾਇੰਟ ਕਾਮ, ਰੈੱਡ ਫ੍ਰਾਗ ਕ੍ਰੈਬ ਵੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਕੁਝ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਅਲੋਪ ਹੋਣ ਦੇ ਕੰਢੇ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਚੀਨੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਇੰਨਾ ਵੱਧ ਪੈਸਾ ਿਦੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚੀਨੀ ਵਪਾਰੀ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ਦੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਉਤਰ ਕੇ ਇਹ ਸਾਰੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਖਰੀਦ ਕੇ ਆਪਣੇ ਚੀਨੀ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੋਟਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਚੀਨ ’ਚ ਫੈਲੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ’ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣੀ ਅਸੰਭਵ ਜਿਹੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਚੀਨੀ ਲੋਕ ਪੈਂਗੋਲਿਨ, ਮਾਨਿਟਰ ਲਿਜ਼ਰਡ, ਜਾਇੰਟ ਸਾਲਾਮੈਂਡਰ, ਜੰਗਲੀ ਸੱਪ, ਉੱਲੂ, ਯੈਲੋ ਬ੍ਰੈਸਟੇਡ ਬਨਟਿੰਗ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਚੀਨੀਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਲੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਅਾਸਮਾਨ ਛੂਹਣ ਲੱਗੀਆਂ, ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ’ਚ ਪਕਾਏ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਕ ਪਲੇਟ ਉੱਲੂ ਦਾ ਮਾਸ 1800 ਯੂਆਨ ਦਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਪੈਂਗੋਲਿਨ ਦਾ ਮਾਸ ਇਕ ਪਲੇਟ 500 ਯੂਆਨ ’ਚ। ਓਧਰ ਮਾਨਿਟਰ ਲਿਜ਼ਰਡ ਦੀ ਇਕ ਪਲੇਟ ਦਾ ਮਾਸ 100 ਯੂਆਨ ਜਿੰਨਾ ਮਹਿੰਗਾ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਲਿੰਗ ’ਤੇ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਲਗਾਮ ਨਾ ਕੱਸੀ ਗਈ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤੀ ਚੱਕਰ ਤਾਂ ਖਤਮ ਹੋਵੇਗਾ, ਨਾਲ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਜੀਵ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ ਉਹ ਵੀ ਖਤਮ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਇਸ ਦਾ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਸਾਡੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ’ਤੇ ਪਵੇਗਾ। ਇਕ ਵੱਡੀ ਮਨੁੱਖੀ ਆਬਾਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵਾਂ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦਿਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵ ਖਤਮ ਹੋ ਗਏ ਉਸੇ ਦਿਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢਿਆਂ ਦੇ ਨੇੜੇ-ਤੇੜੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਵੱਡੀ ਮਨੁੱਖੀ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਹੋਂਦ ਖਤਰੇ ’ਚ ਪੈ ਜਾਵੇਗੀ।