421 ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਲਾਗਤ 4.73 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਧੀ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਭਾਸ਼ਾ) - ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਖੇਤਰ ਦੀ 150 ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਖਰਚ ਵਾਲੇ 421 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਲਾਗਤ ’ਚ ਤੈਅ ਅਨੁਮਾਨ ਤੋਂ 4.73 ਲੱਖ ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਦੇਰੀ ਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਧੀ ਹੈ।

ਅੰਕੜਾ ਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਮੰਤਰਾਲਾ 150 ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਾਲੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਫਰਵਰੀ-2022 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ 1,565 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ’ਚੋਂ 421 ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਧੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 647 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਨ੍ਹਾਂ 1,565 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਮੂਲ ਲਾਗਤ 21,86,542.05 ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਵਧ ਕੇ 26,59, 914.61 ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂਦੀ ਲਾਗਤ 21.65 ਫ਼ੀਸਦੀ ਜਾਂ 4,73, 352.56 ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਵਧੀ ਹੈ।

ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ , ਫਰਵਰੀ-2022 ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ’ਤੇ 13, 26, 569. 75 ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜੋ ਕੁੱਲ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਲਾਗਤ ਦਾ 49.87 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹੈ । ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹਾਲਿਆ ਤੈਅ ਹੱਦ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵੇਖੋ ਤਾਂ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਹੋ ਕੇ 553 ’ਤੇ ਆ ਜਾਵੇਗੀ । ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ 631 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਚਾਲੂ ਹੋਣ ਦੇ ਸਾਲ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਦੇਰੀ ਦਾ ਔਸਤ 42.60 ਮਹੀਨੇ

ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੇ 647 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ’ਚ 84ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਵਲੋਂ 12 ਮਹੀਨੇ , 124 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ 13 ਤੋਂ 24 ਮਹੀਨੇ ਕੀਤੀ, 327 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ 25 ਤੋਂ 60 ਮਹੀਨੇ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 112 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ 61 ਮਹੀਨੇ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੀ ਦੇਰੀ ’ਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 647 ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਦੇਰੀ ਦਾ ਔਸਤ 42 .60 ਮਹੀਨੇ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਦੇਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ’ਚ ਜ਼ਮੀਨ ਟੇਕਓਵਰ ’ਚ ਦੇਰੀ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਤੇ ਜੰਗਲ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀਆਂ ਮਿਲਣ ’ਚ ਦੇਰੀ ਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਕਮੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਵਿੱਤਪੋਸ਼ਣ, ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਨੂੰ ਮੂਰਤ ਰੂਪ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ’ਚ ਦੇਰੀ, ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ’ਚ ਬਦਲਾਅ, ਟੈਂਡਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ’ਚ ਦੇਰੀ, ਠੇਕੇ ਦੇਣ ਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਮੰਗਵਾਉਣ ’ਚ ਦੇਰੀ, ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੇ ਹੋਰ ਦਿੱਕਤਾਂ, ਅਚਾਨਕ ਭੂ-ਤਬਦੀਲੀ ਆਦਿ ਕਾਰਨ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ’ਚ ਦੇਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ।