ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿਉਂ ਫਟਦੇ ਨੇ ਬਦਲ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਬਚਾਅ? ਜਾਣੋਂ ਸਭ ਕੁਝ

ਵੈੱਬ ਡੈਸਕ - ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਦੀ ਮਾਫ਼ੀ ਭਰਿਆ ਪਿਆਰ, ਤਾਂ ਕਦੇ ਅਚਾਨਕ ਆਉਂਦੀ ਤਬਾਹੀ। ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਇਕ ਖਤਰਨਾਕ ਰੂਪ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ ਬਦਲ ਫਟਣਾ। ਇਹ ਇਕ ਅਚਾਨਕ ਵਾਪਰਨ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਇੰਨੀ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਹੜ੍ਹਾਂ, ਮਿਟੀ ਦੇ ਧਸਣ ਅਤੇ ਜਾਨਮਾਲ ਦੇ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਵਾਪਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਸਾਲ ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਕਈ ਬੇਕਸੂਰ ਜਿੰਦਗੀਆਂ ਨਿਗਲ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅਖ਼ਿਰ ਬਦਲ ਕਿਉਂ ਫਟਦੇ ਹਨ? ਇਹ ਘਟਨਾ ਕਿਵੇਂ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਕਿੱਥੇ-ਕਿੱਥੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸੀਂ ਇਸ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਇਸ ਕੁਦਰਤੀ ਕਹਿਰ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਪੂਰੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਦੇ ਤਰੀਕੇ।

ਕਦੋਂ ਫਟਦਾ ਹੈ ਬਦਲ?
ਬਦਲ ਉਦੋਂ ਫਟਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਕ ਥਾਂ 'ਤੇ ਹਵਾ ਵਿਚ ਨਮੀ ਹੱਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਠੰਡੀ ਹਵਾਵਾਂ ਉੱਚਾਈ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਬਦਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਨਮੀਲੇ ਬਦਲ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਇਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਖੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦ ਤਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਨਮੀ ਇਕੱਠੀ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਹੱਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਧੜੱਪ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਵਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੀ ਬਦਲ ਫਟਣਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਹ ਖਤਰਨਾਕ?
ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਇਤਨੀ ਤੇਜ਼ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਨਦੀਆਂ-ਨਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਧਸਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸੜਕਾਂ, ਘਰ ਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਜਾਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਬਚਾਅ?

ਮੌਸਮ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਓ
-  ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਂ ਅਪਡੇਟ ਵੇਖ ਲਵੋ।

ਉੱਚ ਖਤਰਨਾਕ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ
-ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਜਾਂ ਦਰਿਆਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਨਾ ਕਰੋ।

ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਿੱਟ ਰੱਖੋ
- ਘਰ 'ਚ ਟਾਰਚ, ਬੈਟਰੀ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੋਤਲ, ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਫਸਟ ਐਡ ਕਿੱਟ ਤਿਆਰ ਰੱਖੋ।

ਮੌਕਿਆਂ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਂ ਤੇ ਪੁੱਜੋ
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਫਟਣ ਜਾਂ ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਮਿਲੇ, ਤਾਂ ਉੱਚੀ ਥਾਂ ਤੇ ਜਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਇਲਾਕੇ ਵੱਲ ਤੁਰੰਤ ਚਲੇ ਜਾਓ।

ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰੋ
- ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਲਾਂ ਜਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਹੁਕਮਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨੋ, ਰਾਹਤ ਕੈਂਪਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖੋ।

ਬਦਲ ਫਟਣਾ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਹੈ, ਪਰ ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਸਾਡੇ ਹੱਥ ਵਿਚ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਵਾਂ, ਚਿਤਾਵਨੀਆਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਵਾਂ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੀਏ, ਤਾਂ ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਜਾਨ-ਮਾਲ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।