ਲਗਾਤਾਰ ਚਲਦੇ ਧਰਨੇ ਮੁਜ਼ਾਹਰਿਆਂ ਤੋਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਉਭਰਿਆ ਪੰਜਾਬ, ਕਈ ਮਾਪਦੰਡਾਂ 'ਤੇ ਪਿਆ ਮਾੜਾ ਅਸਰ

ਪੰਜਾਬ ਡੈਸਕ/ ਜਲੰਧਰ- ਹਾਲੇ ਪੰਜਾਬ ਕਿਸਾਨ ਆਂਦੋਲਨ 2020-21 ਦੇ ਸੇਕ ਨੂੰ ਝੱਲ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ । 2020-21 ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਨਿਵੇਸ਼, ਉਦਯੋਗ, ਆਵਾਜਾਈ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਕਈ ਮਾਪਦੰਡਾਂ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੇ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਸਾਮਣੇ ਆਇਆਂ ਜਿਨਾਂ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ।

ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਲੰਮੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਉਭਰ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ ਹੈ , 13 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਲੜੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਭਾਜਪਾ ਪ੍ਰਤੀ ਤਿੱਖੇ ਹੋਏ ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਤੇਵਰ, ਦਿੱਤੀ ਇਹ ਪ੍ਰਤਿਕਿਰਿਆ

ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ

ਪੰਜਾਬ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਰਾਜ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਹੁਣ 16ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਕੁੱਲ ਰਾਜ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ (ਜੀ.ਐਸ.ਡੀ.ਪੀ.) ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਔਸਤ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਅੰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। 

ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਮਾਲੀ ਘਾਟਾ ਔਸਤਨ 70% ਦੇ ਨਾਲ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਲ 2019-2020 ਵਿੱਚ 85% ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ।ਪੰਜਾਬ ਦੁਆਰਾ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਏ ਗਏ ਕੁੱਲ ਕਰਜ਼ੇ ਦਾ 70% ਮਾਲੀਆ ਘਾਟੇ ਦੇ ਵਿੱਤ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਾਸ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਪੂੰਜੀ ਖਰਚੇ ਲਈ ਘੱਟ ਸਰੋਤ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

ਆਮਦਨ ਅਤੇ ਖਰਚੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਮੋਟੀਆਂ ਰਕਮਾਂ ਕਰਜ਼ੇ ਲੈ ਕੇ ਭਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦਹਾਲੀ ਵੱਲ ਧੱਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਸੋਚੈਮ (ASSOCHAM) ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਅਰਥਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਹਰ ਰੋਜ਼ 3500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹਨ।

ਨਿਵੇਸ਼

ਐਮਐਸਐਮਈ ਐਕਸਪੋਰਟ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਕੌਂਸਲ (MSME Export Promotion Council) ਅਤੇ ਕਨਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਆਰਗੈਨਿਕ ਫੂਡ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰਜ਼ ਐਂਡ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਏਜੰਸੀਜ਼ (COII) ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਸਾਲ 2022-23 ਵਿੱਚ 23,655 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਾਲ 2021-2022 ਵਿੱਚ 85% ਘਟ ਕੇ 3,492 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਹਿ ਗਿਆ । ਸਾਲ 2018-19 'ਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਗਭਗ 43,323 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ।

ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ

ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਰਿਹਾ ਪੰਜਾਬ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਤੋਂ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਹੈ ।  ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਵਾਈਟ ਪੇਪਰ 2022-2023 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 60,000 ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 2 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਸਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਣ ਹਨ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮਾੜੀ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ, ਉੱਚ ਲਾਗਤਬਿਜਲੀ ਆਦਿ। 

ਕਨਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ (CII) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 2015-16 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ  ਔਸਤਨ 6.7% ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸੌਖ 'ਤੇ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਪੰਜਾਬ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਸੂਚਕਾਂਕ ਦੇ ਹੇਠਲੇ 10ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 10% ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ 7% ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਮੱਠੀ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਜੰਤਰ-ਮੰਤਰ 'ਚ CM ਮਾਨ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਲਿਆ ਕਟਹਿਰੇ 'ਚ, ਲਾਏ ਇਹ ਵੱਡੇ ਇਲਜ਼ਾਮ

ਆਵਾਜਾਈ

NHAI ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਟੋਲ ਪਲਾਜ਼ਾ ਦੀ ਉਗਰਾਹੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਕਾਰਨ ਅਕਤੂਬਰ 2020 ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ 1269.42 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਕਾਰਨ 24 ਸੜਕੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਟੋਲ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 13 ਬਿਲਡ-ਓਪਰੇਟ-ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ (BOT) ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਤੇ ਗਿਆਰਾਂ BOT ਸਟੇਟ ਹਾਈਵੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਸਨ।

ਲੋਕ ਸੰਪਰਕ ਵਿਭਾਗ, ਉੱਤਰੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮਾਲ ਅਤੇ ਯਾਤਰੀ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਕਾਰਨ 891 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਮਾਲੀਏ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਕਮਾਈ ਦੇ 2200 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਰੇਲ ਰੋਕੋ ਕਾਰਨ ਕੋਲੇ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਘਟਣ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਬੰਦ ਹੋਣ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਲੋਡ ਸ਼ੈਡਿੰਗ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਸੀ। PSPCL ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਐਕਸਚੇਂਜ ਗਰਿੱਡ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਬਿਜਲੀ ਖਰੀਦਣ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 200 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਿੱਤੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਵਣਜ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਨਾ ਚੱਲਣ ਕਾਰਨ ਲੁਧਿਆਣਾ (ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ) ਵਿੱਚ 16,730 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਹੈ।

ਸਰੋਤ: ਪੰਜਾਬ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਵਣਜ ਵਿਭਾਗ 2 ਨਵੰਬਰ, 2020 ਤੱਕ

ਖੇਤੀਬਾੜੀ/ਵਾਢੀ

ਕੇਂਦਰੀ ਵਣਜ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 5 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2023 ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਨਾਲ ਅੰਕੜੇ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਸਨ ਕਿ 2017-18 ਅਤੇ 2021-22 ਦਰਮਿਆਨ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਵਿੱਚ $567 ਮਿਲੀਅਨ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ।

ਸਰੋਤ: ਇੰਡੀਆ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਸਟੈਟਿਸਟਿਕਸ, MoT, GOI

ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ

ਪੰਜਾਬ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਅਤੇ ਨਾਕਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੀ ਆਮਦ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਸੱਟ ਵੱਜੀ ਹੈ। ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੇ ਪੈਰ ਡਿੱਗਣ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪਰਵਾਸ

ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ 13 ਜਨਵਰੀ, 2024 ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਪਰਵਾਸ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 42% ਵਸਨੀਕ ਕੈਨੇਡਾ, 16% ਦੁਬਈ, 10% ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, 6% ਵਸਨੀਕ ਇਟਲੀ ਆਦਿ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਦੀ ਘਾਟ/ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਘੱਟ ਆਮਦਨੀ ਸਨ।

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਸਪਲਾਈ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਐਫਐਮਸੀਜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੁਧਿਆਣਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਬਠਿੰਡਾ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਸੰਗਰੂਰ, ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਅਤੇ ਤਰਨਤਾਰਨ ਵਿੱਚ ਰੇਲ ਪਟੜੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੰਦੋਲਨ ਅਧਰੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਰੱਦ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਜੰਮੂ, ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਮੇਤ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੀਆਂ ਆਰਥਿਕਤਾਵਾਂ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਿਆ।

ਜਨਵਰੀ 2020 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੁਆਰਾ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਮਾਹਰ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਗਭਗ 3.3 ਕਰੋੜ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਲਗਭਗ 85.7% ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੇ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਫਾਰਮ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਲੰਮਾ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨਾ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ 'ਚੁੱਪ' ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਫਾਰਮ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਧਰਨਿਆਂ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ 13 ਫਰਵਰੀ 2024 ਨੂੰ ਮੁੜ ਧਰਨੇ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਅਜਿਹੇ ਧਰਨਿਆਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਖਤਰਿਆਂ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਧੱਕਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਧਰਨਿਆਂ  ਕਾਰਣ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ  ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਤਰਸਯੋਗ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।

ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ

For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en

For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8