Mother day special : SOS ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਲਾਡ ਲਡਾਉਂਦੀਆਂ 'ਮਾਵਾਂ'

ਚਾਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਾਂਵਾਂ ਦੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਕੋਲ ਮਾਂ, ਭੂਆ, ਨਾਨੀ ਅਤੇ ਦਾਦੀ ਸਾਰੇ ਹਨ...

ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ 

ਅੱਜ ਮਦਰਸ-ਡੇ ਹੈ। ਉਂਝ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਹਰ ਦਿਨ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ ਪਰ ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ’ਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਮਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕ ਵੱਖਰੇ-ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਤਿਕਾਰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਖਾਸ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਾਬਿਲ-ਏ-ਤਾਰੀਫ ਹਨ ਸਗੋਂ ਸਵੈ ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾ ‘ਸੇਵ ਅਵਰ ਸੋਲਸ’ ਦੇ ਤਹਿਤ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ’ਚ ਐੱਸ. ਓ. ਐੱਸ. ਵਿਲੇਜ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਹਰ ਸਟੇਟ ਦਾ ਆਪਣਾ ਇਕ ਐੱਸ. ਓ. ਐੱਸ. ਵਿਲੇਜ ਰਾਜਪੁਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੰਡ ’ਚ ਉਹ ਬੱਚੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਥੇ ਹਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋਵੇਗੇ ਉਹ ਕਿਵੇਂ, ਉਹ ਇੰਝ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਠੀਕ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਪਿੰਡ ’ਚ ਮਾਂ, ਭੂਆ, ਮਾਸਾ, ਦਾਦੀ, ਨਾਨੀ ਸਭ ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ। ਯਾਨੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਉਹ ਅਨਾਥ ਹਨ।

ਦਰਅਸਲ, ਡਾ. ਹਰਮਨ ਮਾਈਨਰ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੀਆ ’ਚ ਸੰਸਥਾ ਸੇਵ ਆਵਰ ਸੋਲਸ (ਐੱਸ. ਓ. ਐੱਸ.) ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਡਾਕਟਰ ਹਰਮਨ ਮਾਈਨਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੈਣ ਨੇ ਪਾਲਿਆ। ਦੂਸਰੀ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ’ਚ ਜਦੋਂ ਸਭ ਕੁਝ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਥੇ ਇਸ ਜੰਗ ’ਚ ਕਈ ਬੇਟੇ ਬੇਸਹਾਰਾ ਵੀ ਹੋਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਡਾਕਟਰ ਹਰਮਨ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਵਰਗੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮਮਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਬਾਅਦ ਯੂਰਪ ਆਸਟ੍ਰੀਆ ’ਚ 1949 ’ਚ ਐੱਸ. ਓ. ਐੱਸ. ਪਿੰਡ ਦੀ ਨੀਂਹ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਐੱਸ. ਓ. ਐੱਸ. ਪਿੰਡ ਰਾਜਪੂਰਾ ’ਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ’ਚ ਇਹ ਪਿੰਡ ਕਈ ਬੇਸਹਾਰਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਦੀ ਮਮਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਐੱਸ. ਓ. ਐੱਸ. ਪਿੰਡ ਬਣੇ ਹੋ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ’ਚ ਬਕਾਇਦਾ ਘਰ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਥੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਹਰ ਘਰ ’ਚ ਇਕ ਮਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਟਾਫ ਵਰਕਰ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਵਰਗਾ ਲਾਡ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਵਾਂ ਕੋਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਉਮੀਦ ਨਾਲ ਭਰੇ ਕਈ ਸੁਪਨੇ ਹਨ।

ਹਰਬੰਸ ਕੌਰ

1994 ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨ। ਪਿਓ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਗਿਆ ਸੀ। ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਅਤੇ ਭੈਣ ਵਿਆਹੇ ਗਏ ਸਨ। ਪਿਛਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚਾਚੇ ਤਾਏ ਮਿਲਾ ਕੇ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਇਕੱਠਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਨਵਾਂ ਘਰ ਬਣ ਰਿਹਾ ਸੀ। 25 ਸਾਲ ਦੀ ਸਾਂ ਅਤੇ ਘਰ ਦੇ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਸਨ। ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਸੀ ਅਤੇ ਤਲਾਸ਼ SOS ਪਿੰਡ ਲੈ ਆਈ। ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਰਾਦਾ ਸੀ ਕਿ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਉਣਾ। ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 5 ਜੂਨ 1996 ਤੋਂ ਮੈਂ SOS ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਹਾਂ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਹੈ। SOS ਪਿੰਡ ਅਨਾਥ ਆਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅਸੀਂ ਤਨਖ਼ਾਹ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਕੋਈ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਹਰ ਰੁੱਤ ਵੇਖੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ 28 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬਣੀ ਹਾਂ। 

1996 ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪੰਜ ਬੱਚੇ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਕਰਮਜੀਤ, ਅਮਨਦੀਪ, ਨਿਸ਼ਾ, ਪੂਜਾ ਤੇ ਜੋਤੀ ਮੇਰੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਬੱਚੇ ਸਨ। ਕਰਮਜੀਤ ਅਮਨਦੀਪ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੰਮੀ ਬਠਿੰਡੇ ਤੋਂ ਜਲੰਧਰ ਗਾਂਧੀ ਨਵੀਤ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਗਈ ਸੀ। ਕਈ ਮਜਬੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਹੀ ਸਮਝ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਰਮਜੀਤ ਸੀਨੀਅਰ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਉਹਨੇ ਪਲਾਟ ਲਿਆ, ਘਰ ਬਣਾਇਆ, ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੈ। ਇੱਕ ਘਰ ਛੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨੂੰ ਦੂਜਾ ਘਰ ਅਸੀਂ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅੱਜ ਅਸਾਂ ਮਾਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਾਬਲ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਘਰ ਆਪ ਬਣਾ ਸਕਣ। ਨਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਬਿਊਟੀ ਪਾਰਲਰ ਚਲਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੋਤੀ ਨੇ ਨਰਸਿੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੁਧਿਆਣੇ ਨੌਕਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇਸ ਨੌਕਰੀ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਛੁੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਮਾਂ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੀ ਸਾਡਾ ਆਖਰੀ ਵਜੂਦ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਹਰਬੰਸ ਕੌਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਈਸੇਵਾਲ ਤੋਂ ਰਾਜਪੁਰੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫਰ ਇੱਕ ਜ਼ਨਾਨੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਮਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਣ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਸੋਹਣਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵੀ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਕਈ ਬੱਚੇ ਅੱਜ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਆ ਕੇ ਰਹੋ। ਇੰਝ ਮਾਂ ਹੁੰਦਿਆਂ ਮੇਰੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਘਰ ਹਨ। ਹਰਬੰਸ ਕੌਰ ਦੱਸਦੇ ਨੇ ਕਿ ਮੇਰੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਉਨਾਂ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ ਜਿੰਨਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫਿਕਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਫਿਕਰ ਕਰਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣੇ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਸਿਰਫ਼ ਡਿਊਟੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ। ਇਹ ਸਾਡੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਧੀਆਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਬੇਪਨਾਹ ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਇੰਝ ਹੀ ਚੱਲੇਗਾ।

ਮਾਧੁਰੀ ਸਿੰਘ

ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ 1995 ਵਿੱਚ ਮਾਧੁਰੀ SOS ਪਿੰਡ ਆਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ 28 ਸਾਲ ਸੀ। ਮਾਧੁਰੀ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਉਣਗੇ ਪਰ ਉਹ ਇਕ ਬੱਚਾ ਗੋਦ ਲੈਣਾ  ਜ਼ਰੂਰ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਖੂਬਸੂਰਤ ਨੌਕਰੀ ਆਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੀ ਥਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ 7 ਬੱਚੇ ਆ ਗਏ। 

ਮਾਧੁਰੀ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ SOS ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਇਸ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਆਏ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਨੌਕਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਬੱਚੇ ਸਾਨੂੰ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਲੇ। ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਬੱਚੇ ਇੰਝ ਦੇ ਮਿਲੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਆਪਣਾ ਬੱਸ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਕੇ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਸਾਡੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬੱਚੇ ਵੀ ਆਏ ਜਿਹੜੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬੱਚੇ ਵੀ ਆਏ ਜਿਹੜੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਵੱਡਾ ਕੀਤਾ,ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਕੂਲ ’ਚ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਸੁਣੀਆਂ, ਪੜ੍ਹਾਇਆ-ਲਿਖਾਇਆ, ਡਾਂਟਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਲਾਇਕ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਬਣੇ। 

ਮਾਧੁਰੀ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਕ SOS ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਇਕ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਉਹ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ SOS ਪਿੰਡ ਦੀ ਮਾਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਪਰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਮਾਧੁਰੀ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਤੱਕ 40 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕੋਈ ਅਹਿਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਨਾਥ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਬੱਚੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ ਜੋ ਮਾਂ ਹੋਣ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਵਾਉਣ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚੋਂ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਵੱਸ ਗਏ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਾਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਫੋਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੰਮੀ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਆ ਕੇ ਰਹੋ। ਮੇਰੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਾਨੀ ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਦਾਦੀ ਹਾਂ। ਇੱਕ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚ ਇੰਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਹੋਕੇ ਇੰਨੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵੇਖ ਲੈਣਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਉਹ ਤਸੱਲੀਬਖਸ਼ ਅਹਿਸਾਸ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਦੀ ਜ਼ਨਾਨੀ ਨੂੰ ਪੂਰਨਤਾ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਹੈ। 

ਬਿੰਦੂ :

1996 ਵਿਚ ਇਸ SOS ਪਿੰਡ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣੇ ਬਿੰਦੂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਨੌਕਰੀ ਸਮਝ ਕਰਨ ਆਏ ਸਨ। ਉੜੀਸਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਬਿੰਦੂ ਦੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਰੁਖ਼ਸਤ ਲੈ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸੱਤ ਭੈਣਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਪਰਿਵਾਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਅਤੇ ਲੋੜ SOS ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਮੁੱਕ ਗਈ।  ਬਿੰਦੂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਨੌਕਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ 32 ਸਾਲ ਸੀ। ਅੱਜ ਤੋਂ 25 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਉਮਰ ਵਿਆਹ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਲੰਘੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਔਕੜਾਂ ਵੀ ਆਈਆਂ। 

ਬਿੰਦੂ ਮੁਤਾਬਕ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨ ਸੀ ਕਿ ਕੁਝ ਸਾਲ ਨੌਕਰੀ ਕਰਕੇ ਫੇਰ ਉਹ ਵਿਆਹ ਕਰ ਲੈਣਗੇ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਉਸ ਦਿਨ ਸਦਾ ਲਈ ਬਦਲ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੀ ਬੱਚੀ ਪਹੁੰਚੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਵੀ ਉਮਰ ਵਧੀ ਹੈ। ਬਿੰਦੂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਬੱਚੇ ਬਿਮਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ,ਲੜਦੇ ਹਨ, ਝਗੜਦੇ ਹਨ, ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਹੋਣ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗੂੜ੍ਹਾ ਮਹਿਸੂਸਿਆ ਹੈ। ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਦਾ ਤੁਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੀ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਕੀ ਮਾਂ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਵੱਧ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ। ਇਹ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦਾ ਦਬਾਅ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀ ਮਮਤਾ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਮਾਂ ਬਣਨਾ ਲੋਚਦੀ ਹੈ। ਬਿੰਦੂ ਮੁਤਾਬਕ ਇੱਥੇ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਅਜਬ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖਿੱਚੋਤਾਣ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਬਤੌਰ ਅਹੁਦਾ ਮਾਂ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਤਨਖਾਹ ਹੈ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਮਾਂ ਹੋਣ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਜੋ ਹਰ ਦਿਨ ਜੀਵਿਆ ਹੈ ਉਹ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਬਤੌਰ ਮਾਂ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਇਹ ਖਿੱਚੋਤਾਣ ਸਦਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਬੱਚਾ ਅਸਫਲ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਤੋਂ ਵੀ ਬਾਹਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ।

ਮਨਜਿੰਦਰ ਕੌਰ : 

ਮਨਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦਾ ਜਦੋਂ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਹ 18 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਅਣਸੁਖਾਵੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਅਖੀਰ ਜੀਊਣਾ ਹੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ 2007 ਦਾ ਸਾਲ ਸੀ ਜਦੋਂ 28 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮਨਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਟਾਫ ਨਰਸ ਭੈਣ ਨੇ SOS ਪਿੰਡ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਮਨਜਿੰਦਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਪਿੰਡ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਜਿਉਂਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। SOS ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਮਾਵਾਂ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਅਤੇ 2012 ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਦਾ ਦਰਜਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 6 ਕੁੜੀਆਂ ਆਈਆਂ। ਮਨਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਜਾਂ ਯਕੀਨਣ SOS ਪਿੰਡ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਿਰਫ ਡਿਊਟੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਇੱਥੇ ਬਾਕਾਇਦਾ ਸਾਡਾ ਘਰ ਹੈ। ਘਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਹੂਲਤ ਹੈ।

ਸਾਡਾ ਦਿਨ ਵੀ ਉਵੇਂ ਹੀ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਹੋਵੇ। ਖਾਣ ਪੀਣ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਾਡੀਆਂ ਫਿਕਰਾਂ ਵੀ ਓਨੀਆਂ ਹੀ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡਾ ਬੱਚਾ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਕਿਸੇ ਤਕਲੀਫ਼ ਵਿੱਚ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਉਹਨੂੰ ਕੋਈ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਬੱਚੇ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸੇ ਉਮਰ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ,ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਵੀ ਪੁੰਗਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਰਮਿਆਨ ਬੱਚੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਮਾਂ ਦੇ ਜਿਸ ਅਹਿਸਾਸ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦੀਆਂ ਹਾਂ ਉਹ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਵੱਧਕੇ ਹੈ। 

ਮਨਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਨੌਕਰੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਸਾਡੇ ਵੀ ਉਹੀ ਅਧਿਕਾਰ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੰਝ ਸਾਡੀਆਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਛੁੱਟੀਆਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਉਹ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਛੁੱਟੀ ਨਹੀਂ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਜਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਪਰ ਉਹ ਜਾਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨਿੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਦਿਨ ਹਰ ਪਹਿਰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਮਨਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਂ ਹੋਣ ਦੇ ਇਸ ਅਹਿਸਾਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹਦੇ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਮਾਂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟ ਕਰਨੀ ਹੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੌਕਰੀ ਨੂੰ ਬਣੇ ਬਣਾਏ ਨਿਯਮਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਨਿਭਾ ਸਕਦੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਮਤਾ ਦੀ ਛੋਹ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰੋਗੇ। ਇਹ ਮਾਵਾਂ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜਜ਼ਬਾਤੀ ਸਾਂਝ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਹੈ ਜੋ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਇਬਾਰਤ ਤੇ ਟਿਕੀ ਹੈ।