ਕਰੋੜਾਂ ਦੀ GST ਚੋਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਟਲ ਅਤੇ ਰਿਜ਼ੋਰਟਸ, ਟੈਕਸੇਸ਼ਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੋਂ ਦੂਰ
07/16/2022 10:14:05 AM
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ (ਇੰਦਰਜੀਤ) - ਆਬਕਾਰੀ ਅਤੇ ਕਰ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਖ਼ਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ’ਤੇ ਸਿਕੰਜ਼ਾ ਕੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਕਿਸੇ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹੀ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇਗਾ? ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੀ ਮਾਪਦੰਡ ਅਤੇ ਮਾਪਦੰਡ ਕੀ ਹਨ? ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਰੋਕੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ 125 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਜਿਹੇ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਵਰਗ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ 70 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਲੋਹਾ, ਸਕਰੈਪ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਕਾਸਮੈਟਿਕ, ਮੋਟਰ-ਪਾਰਟਸ, ਦਵਾਈਆਂ, ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਆਦਿ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ।
ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜੇਕਰ ਹੋਟਲ-ਰਿਜ਼ੋਰਟ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਟੈਕਸੇਸ਼ਨ ਵਿਭਾਗ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਤਿੰਨ ਵਿਭਾਗ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੋਬਾਈਲ ਵਿੰਗ, ਜੀ. ਐੱਸ. ਟੀ. ਸਰਕਲ, ਆਡਿਟ ਵਿੰਗ ਅਤੇ ਆਬਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਹਨ। ਹੋਟਲ-ਰਿਜ਼ੋਰਟ ਵਿਚ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਜਾਂ ਗਿਆਨ ਦਾ ਕੋਈ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਜੇਕਰ ਆਬਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ਰਾਬ ਆਦਿ ਦੀ ਚੈਕਿੰਗ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਡਿਸਟਿਕ-ਆਡਿਟ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਹਦਾਇਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਹੋਟਲਾਂ ਅਤੇ ਰਿਜ਼ੋਰਟਾਂ ਦੀ ਚੈਕਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਸਾਨੂੰ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਉਕਤ ਮੋਬਾਇਲ ਵਿੰਗ ਦਾ ‘ਟੇਕ ਦਾ ਜਵਾਬ’ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਸਿਰਫ ਸੜਕ ’ਤੇ ਵਾਹਨ ਵਿਚ ਪਏ ਮਾਲ ਨੂੰ ਫੜਨਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਹੋਟਲਾਂ ਅਤੇ ਰਿਜ਼ੋਰਟਾਂ ਵਿਚ ਕਰੋੜਾਂ ਦੀ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ‘ਸਾਂਝਾ ਬਾਬਾ ਤੋ ਰੋਏ ਕੌਣ’ ਵਾਲੀ ਕਹਾਵਤ ਸੱਚ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਮਹਿਕਮੇ ਦੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਖਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? ਕਿੰਨਾ ਟੈਕਸ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨਾ ਟੈਕਸ ਲੈ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਕਸ਼ੇ ਦਿਖਾਉਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹੇਠਲੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਟੈਕਸ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਨਾ ਟੈਕਸ ਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਖਪਤ ਅਨੁਸਾਰ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਸਖਤ ਹੱਥ ਦਿਖਾਏ ਜਾਣਗੇ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ’ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੋਲਰੈਂਸ, ਟੈਕਸ ਇੰਨੀ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਟੈਕਸ ਮਾਫੀਆ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਟੈਕਸ ਦੀ ਚੋਰੀ
ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਹੋਟਲ ਅਤੇ ਰਿਜ਼ੋਰਟ ਦੇ ਮਾਲਕ ਫੰਕਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਭੋਜਨ ਪਰੋਸਣ ਲਈ ਕੈਟਰਾਂ ਤੋਂ ਆਈਟਮਾਂ ਮੰਗਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਦਰਾਂ ’ਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਖਪਤਕਾਰ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਖ਼ਰਚਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਜੇਕਰ ਕੈਟਰਰਾਂ ਤੋਂ ਸਾਮਾਨ ਮੰਗਵਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੌਦਾ 200 ਤੋਂ 400 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਪਲੇਟ ਜਾਂ ਗਾਹਕ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਤੈਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਰਿਜੋਰਟ ਦੇ ਮਿਆਰ ਅਨੁਸਾਰ ਖਪਤਕਾਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪਲੇਟ 800 ਤੋਂ 3500 ਤੱਕ ਵਸੂਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਆਮਦਨ ਦਾ ਕੋਈ ਪੈਮਾਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਟੈਕਸ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਜ਼ਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਹੋਟਲ-ਰਿਜੋਰਟ ਮਾਲਕ ਸਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਤੋਂ ਵਿਭਾਗੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਣਜਾਣ
ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਿਭਾਗੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਦੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਈ, ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸੇਸ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੰਗਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰਕੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਹਰ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਸੀ. ਸੀ. ਟੀ. ਵੀ. ਫੁਟੇਜ ਲਈ ਜਾਵੇ
ਵੱਡੇ ਹੋਟਲਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਹੋਟਲ ਰਿਜੋਰਟ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਫੜਨੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੀ. ਸੀ. ਟੀ. ਵੀ. ਕੈਮਰਿਆਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਲੋਕ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਦੀ ਫੁਟੇਜ ਦੇਖ ਸਕਣ ਅਤੇ ਇਸ ਕਰੋੜਾਂ ਦੀ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਰੋਕੀ ਜਾਵੇ।
ਬਿਲਿੰਗ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਹੇਰਾ-ਫੇਰੀ
ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹੋਟਲ ਰਿਜੋਰਟ ਮਾਲਕ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ 10 ਤੋਂ 12 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਖਾਣੇ ਦਾ ਬਿੱਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵੱਡੇ ਫੰਕਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਬਿੱਲ 50 ਲੱਖ ਦੇ ਕਰੀਬ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸੂਤਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਗਾਹਕ ਨੇ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਮਨਚਾਹੇ ਮੁੱਲ ’ਤੇ ਪੂਰੇ ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਬਿਲਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ, ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ 20 ਲੱਖ ਦੇ ਫੰਕਸ਼ਨ ਬਿੱਲ ਨੂੰ 2 ਲੱਖ ਦੇ ਜੀ. ਐੱਸ. ਟੀ. ਬਿੱਲ ਵਿੱਚ ਐਡਜਸਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 18 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਕਾਇਆ ਰਕਮ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਗਾਹਕ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਫੰਕਸਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ ਹੋਟਲ ਦੇ ਕਿਰਾਏ ਦਾ ਬਿੱਲ ਲੈ ਕੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਫੰਕਸ਼ਨ ਅਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿਟੀ ਪਾਰਟੀ, ਲੰਚ ਪਾਰਟੀ ਆਦਿ ਛੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਫੰਕਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਜਿਸ ’ਤੇ ਸਾਰਾ ਟੈਕਸ ਰਾਊਂਡ ਆਫ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
