Fact Check : ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਅੱਗ ''ਚ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਜਾਨ ''ਤੇ ਖੇਡ ਕੇ ਬਚਾਈ ਖਰਗੋਸ਼ ਦੀ ਜਾਨ ! ਇਹ ਹੈ ਸੱਚ

Fact Check By PTI

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਲਪਟਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਘਟਨਾ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰੀ ਸੀ।

ਪੀਟੀਆਈ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਨੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਪਾਇਆ। ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਦਸੰਬਰ 2017 ਵਿੱਚ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਵੈਂਚੁਰਾ ਕਾਉਂਟੀ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਹੁਣ ਗਲਤ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਦਾਅਵਾ
"ਸ਼ਹਿਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ ਫੈਲਣ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ," ਇੱਕ ਫੇਸਬੁੱਕ ਉਪਭੋਗਤਾ ਨੇ 12 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ #LosAngelesFire #LosAngeles ਹੈਸ਼ਟੈਗ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ। ਪੋਸਟ ਦਾ ਲਿੰਕ, ਆਰਕਾਈਵ ਲਿੰਕ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ਾਟ ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ।

'ਲੱਲੂਰਾਮ' ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ ਨੇ ਵੀ 11 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ #LosAngelesFire ਅਤੇ #California ਵਰਗੇ ਹੈਸ਼ਟੈਗਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲਿਖਿਆ, "ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਸੜਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤੀ।" ਲੋਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹਨ। ਪੋਸਟ ਲਿੰਕ, ਆਰਕਾਈਵ ਲਿੰਕ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ਾਟ ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ।

ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ X (ਪਹਿਲਾਂ ਟਵਿੱਟਰ) 'ਤੇ ਇੱਕ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ 12 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਇਹੀ ਵੀਡੀਓ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲਿਖਿਆ, "ਇਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਦੀ ਅੱਗ ਤੋਂ ਇੱਕ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ।" ਹੁਣ ਤੱਕ, ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ 449,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਦੇਖ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯੂਜ਼ਰ ਇਸਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨ ਕੇ ਲਾਈਕ, ਟਿੱਪਣੀ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੋਸਟ ਲਿੰਕ, ਆਰਕਾਈਵ ਲਿੰਕ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ਾਟ ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ।

ਜਾਂਚ
ਵੀਡੀਓ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦਾਅਵੇ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਜਾਣਨ ਲਈ, ਡੈਸਕ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਗੂਗਲ ਲੈਂਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਆਪਣੇ 'ਕੀ ਫਰੇਮਾਂ' ਦੀ ਰਿਵਰਸ ਇਮੇਜ ਸਰਚ ਕੀਤੀ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ 7 ਦਸੰਬਰ, 2017 ਨੂੰ ਬੀਬੀਸੀ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਮਿਲਿਆ।

ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਵਰਣਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਘਟਨਾ ਦਸੰਬਰ 2017 ਵਿੱਚ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਰੋਕੀ ਅਤੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ। ਪੂਰੀ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖਣ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ।

ਜਾਂਚ ਦੌਰਾਨ, ਡੈਸਕ ਨੂੰ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਮੀਡੀਆ ਆਉਟਲੈਟ 'ABC7' ਦੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵੀ ਮਿਲੀ। 7 ਦਸੰਬਰ, 2017 ਨੂੰ ਯੂਟਿਊਬ 'ਤੇ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਘਟਨਾ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਵੈਂਚੁਰਾ ਕਾਉਂਟੀ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ 'ਥਾਮਸ ਫਾਇਰ' ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਹਾਈਵੇਅ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਰੋਕੀ ਅਤੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਇੱਕ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ। ਪੂਰੀ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖਣ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ।

ਉਸ ਸਮੇਂ 'ਡੇਲੀ ਮੇਲ' ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। 8 ਦਸੰਬਰ 2017 ਨੂੰ 'ਡੇਲੀ ਮੇਲ' ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਸਕਰ ਗੋਂਜ਼ਾਲੇਜ਼ ਨਾਮ ਦੇ 19 ਸਾਲਾ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਇਸ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਅੱਗ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤੀ। ਗੋਂਜ਼ਾਲੇਜ਼ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਪੂਰੇ ਖਰਗੋਸ਼ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਂ 'ਤੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪੂਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਇੱਥੇ ਪੜ੍ਹੋ।

ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਨੇ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਅਤੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 24 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ। ਤੇਜ਼ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਕਾਰਨ, ਅੱਗ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸੰਘਣੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਆਦਿ ਸੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਹੋ ਗਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਇਸ ਅੱਗ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸੰਬੰਧਿਤ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਇੱਥੇ, ਇੱਥੇ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਪੜ੍ਹੋ।

ਸਾਡੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਹਾਲ ਹੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਦਸੰਬਰ 2017 ਦਾ ਹੈ। ਯੂਜ਼ਰ ਪੁਰਾਣੇ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸੰਬੰਧਿਤ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਨੂੰ ਝੂਠੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਦਾਅਵਾ
ਇਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਦੀ ਅੱਗ ਤੋਂ ਇੱਕ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ।

ਤੱਥ
ਪੀਟੀਆਈ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਡੈਸਕ ਨੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪੋਸਟ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਪਾਇਆ।

ਨਤੀਜਾ
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਹਾਲ ਹੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਦਸੰਬਰ 2017 ਦਾ ਹੈ। ਯੂਜ਼ਰ ਪੁਰਾਣੇ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸੰਬੰਧਿਤ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਨੂੰ ਝੂਠੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ PTI ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।)