Fact Check: ਹੋਲੀ ਮੌਕੇ PhonePe ''ਤੇ ਮਿਲ ਰਿਹੈ ਕੈਸ਼ਬੈਕ, ਲਿੰਕ ਹੋ ਰਿਹਾ ਵਾਇਰਲ

Fact Check by BOOM

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਹੋਲੀ ਮੌਕੇ ਸਕ੍ਰੈਚ ਕੂਪਨ ਕਾਰਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਕਈ ਫਰਜ਼ੀ ਪੋਸਟਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੋਸਟਾਂ 'ਚ ਫਰਜ਼ੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੇ ਲਿੰਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ 'ਚ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਪੇਮੈਂਟ ਐਪ PhonePe ਤੋਂ ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਮਿਲੇਗਾ।

ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਕੈਮ ਲਿੰਕ ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਦੀ ਬਜਾਏ ਰਿਵਰਸ ਪੇਮੈਂਟ ਰਿਕਵੈਸਟ ਰਾਹੀਂ ਯੂਜ਼ਰ ਦੇ ਅਕਾਉਂਟ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।

ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪੋਸਟਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਕੈਮ ਦੇ ਲਿੰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਪੋਸਟਾਂ ਵਿੱਚ PhonePe ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਪੈਟਰਨਾਂ ਦੇ ਗ੍ਰਾਫਿਕਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ PhonePe ਤੋਂ ਮੁਫਤ ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।

ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਇਕ ਯੂਜ਼ਰ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਇਕ ਸਕੈਮ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਿਖਿਆ, 'ਤੁਹਾਨੂੰ PhonePe ਤੋਂ 3890 ਰੁਪਏ ਦਾ ਮੁਫਤ ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।'

Holli-Happy ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਫਰਜ਼ੀ ਪੇਜ ਨੇ ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਫਿਕ ਪੋਸਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘੁਟਾਲੇ ਦੇ ਲਿੰਕ ਦੇ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ, 'ਇਸ ਹੋਲੀ 'ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ PhonePe ਵੱਲੋਂ ਮੁਫਤ ਕੈਸ਼ਬੈਕ 3000 ਰੁਪਏ ਦਾ।'

ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਐਡ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ 'ਤੇ ਵੀ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਫਰਜ਼ੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੇ ਸਕੈਮ ਲਿੰਕ ਸਨ। ਇਸ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ 'ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ 'ਚ ਪੇਮੈਂਟ ਐਪ ਖੁੱਲ੍ਹਦੀ ਹੈ ਜਿਸ 'ਚ ਭੁਗਤਾਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਲੈਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੈਸੇ ਕੱਟ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਕੈਮ ?
ਅਜਿਹੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਪੋਸਟਾਂ ਨੂੰ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ 'ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵੈਬਪੇਜ ਖੁੱਲ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕੈਮ ਲਿੰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ 'ਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਨੂੰ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਕੱਟ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਉਦਾਹਰਣ ਰਾਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ-

ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਇਕ ਪੋਸਟ ਦਾ ਲਿੰਕ ਖੋਲ੍ਹਣ 'ਤੇ ਇਕ ਵੈੱਬਪੇਜ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ, ਜਿਸ 'ਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੁਦਰਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ 2000 ਰੁਪਏ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੈਸੇ ਲੈਣ ਲਈ ਇਕ ਸਕ੍ਰੈਚ ਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸਕ੍ਰੈਚ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ 679 ਰੁਪਏ ਦੀ ਇਨਾਮੀ ਰਾਸ਼ੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, PhonePe ਐਪ ਖੁੱਲ੍ਹਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ Sadab Khan VRN ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ 679 ਰੁਪਏ ਦੇ ਭੁਗਤਾਨ ਲਈ ਇੱਕ ਰਿਕਵੇਸਟ ਵਿੰਡੋ ਖੁੱਲ੍ਹਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕੱਟੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਉੱਥੇ ਹੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਫਰਜ਼ੀ ਲਿੰਕ ਬਣਾ ਕੇ ਸਕੈਮ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ URL ਲਿੰਕ (https://f.shopernova.com/aru/) 'ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮ (shopernova.com) ਅਤੇ ਲਿੰਕ ਦੋਵੇਂ ਜਾਅਲੀ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਡੋਮੇਨ ਨੂੰ ਏਜੰਸੀ ਫਾਰ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਆਫ ਡੋਮੇਨ ਨੇਮਜ਼ (ICANN) ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਦੇਖਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਡੋਮੇਨ 12 ਫਰਵਰੀ, 2025 ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਦਰਅਸਲ, ਘੁਟਾਲੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਜਿਹੇ ਫਰਜ਼ੀ ਸਕੈਮ ਲਿੰਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 'ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਧਨ ਯੋਜਨਾ' ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ 2000 ਰੁਪਏ ਮੁਫਤ ਮਿਲਣ ਦਾ ਝੂਠਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਕੇ ਫਰਜ਼ੀ ਸਕੈਮ ਪੋਸਟ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਾ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਵੀ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਘੁਟਾਲੇਬਾਜ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫਰਜ਼ੀ ਕੈਸ਼ਬੈਕ ਜਾਂ ਇਨਾਮਾਂ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦੇ ਕੇ ਭੁਗਤਾਨ ਰਿਕਵੇਸਟ ਰਾਹੀਂ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। PhonePe ਅਜਿਹੇ ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਟਰੱਸਟ ਐਂਡ ਸੇਫਟੀ ਬਲੌਗ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਦਾ ਹੈ।

(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ BOOM ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।)