ਕੀ ਇੱਕੋ ਹੀ ਜਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਨਾਲ 2 ''ਬਾਲ ਆਧਾਰ'' ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਇਹ ਹੈ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ
Tuesday, Aug 26, 2025 - 06:36 AM (IST)

ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : UIDAI ਨੇ ਆਧਾਰ (ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ ਆਪ ਇਨਫੋਰਮੇਸ਼ਨ) ਨਿਯਮ, 2016 ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੋਧ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇੱਕੋ ਜਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਬਾਲ ਆਧਾਰ ਨਾਮਾਂਕਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਹੈ। ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਿਯਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ:
ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ 'ਚ ਕੀ ਬਦਲਾਅ ਹਨ?
ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਬਚ ਨਹੀਂ ਸਕਣਗੇ: ਹੁਣ ਇੱਕੋ ਜਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਦੋ ਬਾਲ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਹਰੇਕ ਬੱਚੇ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੀ ਬਾਲ ਆਧਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ।
ਮ੍ਰਿਤਕ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਕਰਨਾ:
UIDAI ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 1.17 ਕਰੋੜ ਆਧਾਰ ਨੰਬਰਾਂ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਇਹ ਕਦਮ ਡੇਟਾ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ UIDAI ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਜਨਰਲ (RGI) ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੇ 24 ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ 1.55 ਕਰੋੜ ਮੌਤ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਭੇਜੇ, ਜਿਸਦੀ ਤਸਦੀਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
UIDAI ਨੇ myAadhaar ਪੋਰਟਲ 'ਤੇ "Report Death of a Family Member" ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਸੇਵਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪਰਿਵਾਰ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਕੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਕਰਨ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਹੂਲਤ 24 ਰਾਜਾਂ/ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ; ਇਸ ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਬਾਕੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਫਲਿਪਕਾਰਟ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਤਿਓਹਾਰਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ 2.2 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰੇਗੀ ਭਰਤੀ
ਗਲਤ ਅਯੋਗ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ:
ਜੇਕਰ ਮੌਤ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਆਧਾਰ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਅਯੋਗ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ UIDAI ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਸਰਗਰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ:
- ਇੱਕ ਫਾਰਮ ਭਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
- ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
- ਇਹ ਇਸ ਦੁਰਘਟਨਾ ਭਰੀ ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- 100+ ਆਧਾਰ ਧਾਰਕਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਜਾਂਚ: UIDAI ਸਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ 100 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹਨ।
ਬਾਲ ਆਧਾਰ (5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ) ਲਈ ਨਾਮਾਂਕਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ:
- ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦਾ ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਦਾ ਜਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਵੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
- ਨਾਮਾਂਕਣ ਕੇਂਦਰ 'ਤੇ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
- ਬੱਚੇ ਦਾ ਨਾਮ, ਜਨਮ ਮਿਤੀ, ਲਿੰਗ, ਪਤਾ, ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ, ਈਮੇਲ ਆਦਿ।
- ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਦੇ ਵੇਰਵੇ।
- ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਸਹਿਮਤੀ ਫਾਰਮ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ।
- ਬੱਚੇ ਦੀ ਫੋਟੋ (ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਨਹੀਂ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ)।
- 1 ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਬੱਚੇ ਲਈ ਜਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ 'ਤੇ ਰੇਲਵੇ ਬਣਾਏਗਾ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ, ਦੇਸ਼ ਭਰ 'ਚ ਚਲਾਏਗਾ 380 ਗਣਪਤੀ ਸਪੈਸ਼ਲ ਟ੍ਰੇਨਾਂ
ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਰਾਏ
ਇਸ ਕਦਮ ਨਾਲ ਡੇਟਾ ਗਲਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੌਤ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਪੂਰੇ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। UIDAI ਨੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਗਲਤ ਡੀਐਕਟੀਵੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਰਿਕਾਰਡ ਸਿਸਟਮ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8
Related News
ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਦਮ: ਆਨਲਾਈਨ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਗੇਮਾਂ ''ਤੇ ਲੱਗੇਗਾ ਸਖ਼ਤ ਬੈਨ, ਸੰਸਦ ''ਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ ਨਵਾਂ ਕਾਨੂੰਨ
