ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ : ਪਾਕਿਸਤਾਨ ''ਚ 2014 ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2023 ''ਚ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲੇ

ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ : ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ 2014 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਕਰੀਬਨ ਅੱਧੇ ਹਮਲੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਡਾਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 2023 ਵਿੱਚ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਕੰਫਲਿਕਟ ਐਂਡ ਸਕਿਓਰਿਟੀ ਸਟੱਡੀਜ਼ (ਪੀਆਈਸੀਐਸਐਸ) ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ 2014 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ। 

ਹਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 48 ਫ਼ੀਸਦੀ ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ 58 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸੱਟਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗੀਆਂ। 29 ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 329 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 582 ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਹਨ। ਡਾਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ "ਇਹ 2013 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ 47 ਆਤਮਘਾਤੀ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ 683 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।" 2022 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 93 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤਾਂ ਵਿੱਚ 226 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀਆਂ ਵਿੱਚ 101 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁੱਲ ਹਮਲਿਆਂ 'ਚ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ 2022 'ਚ 3.9 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2023 'ਚ 4.7 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹੋ ਗਿਆ।

ਖੇਤਰੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ 'ਤੇ ਜੇਕਰ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ (ਕੇਪੀ) ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਖਮਿਆਜ਼ਾ ਭੁਗਤਣਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ 23 ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 254 ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ 512 ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ। ਕੇਪੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਵੇਂ ਵਿਲੀਨ ਹੋਏ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸੰਘੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ (FATA) ਵਿੱਚ 13 ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲੇ ਹੋਏ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 85 ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ 206 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ। ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਹਮਲੇ ਹੋਏ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 67 ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ 52 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅੱਠ ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ 18 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ।

ਡਾਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਮਿਲੇ ਅੰਕੜੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਾਗਰਿਕ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪੀੜਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਹਨ। ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 48 ਫ਼ੀਸਦੀ ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ 58 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸੱਟਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਈਆਂ। ਡਾਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 2020 ਅਤੇ 2021 'ਚ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਦੋਵਾਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ-ਚਾਰ ਹਮਲੇ ਹੋਏ। ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 15 ਹਮਲੇ ਹੋਏ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 101 ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ 290 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਅਤੇ ਇਹ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਰੁਝਾਨ 2023 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।