ਪਾਣੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਹੁਣ ਦਵਾਈਆਂ ਲਈ ਵੀ ਤਰਸੇਗਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਦੋਸਤ ਚੀਨ ''ਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ

ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ: ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਸਬੰਧੀ ਸੰਕਟ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ "ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਤਿਆਰੀ" ਉਪਾਅ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਗਾਮ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੰਧੂ ਜਲ ਸੰਧੀ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਐਲਾਨ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਸਬੰਧੀ ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਉਦਯੋਗ ਕੱਚੇ ਮਾਲ (ਐਕਟਿਵ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਸਮੱਗਰੀ - API)ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਇਲਾਜ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਲਗਭਗ 30-40% ਲਈ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਵਿਰੋਧੀ ਦਵਾਈਆਂ, ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦ, ਟੀਕੇ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰੇਬੀਜ਼ ਅਤੇ ਸੱਪ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਟੀਕੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਡਰੱਗ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (DRAP) ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਦਵਾਈਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੀ ਕੋਈ ਰਸਮੀ ਸੂਚਨਾ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ, ਪਰ ਸੰਭਾਵੀ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸੰਕਟਕਾਲੀਨ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। DRAP ਹੁਣ ਚੀਨ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿਕਲਪਕ ਸਰੋਤ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਵਿਕਲਪਕ ਸਰੋਤ ਨਾ ਲੱਭੇ ਗਏ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਦਵਾਈ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਇਲਾਜ, ਐਂਟੀ-ਰੇਬੀਜ਼ ਟੀਕੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜੀਵਨ ਰੱਖਿਅਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਉਦਯੋਗ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਘਨ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੁਣ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣਾ ਹੈ।
-