ਚੀਨ ਮਕਬੂਜ਼ਾ ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਸਿਆਚਿਨ ਨੇੜੇ ਬਣਾ ਰਿਹੈ ਸੜਕ : ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਤੋਂ ਖੁਲਾਸਾ

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ- ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਮੁੜ ਵਿਵਾਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਚੀਨ ਸਿਆਚਿਨ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਦੀ ਉੱਤਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸੜਕ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚੀਨ ਇੱਥੇ ਕੰਕਰੀਟ ਦੀ ਸੜਕ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੜਕ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਸਿਆਚਿਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਜੰਗੀ ਮੈਦਾਨ ਹੈ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ 1963 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਕੋਲ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਇੱਥੇ ਸ਼ਕਸਗਾਮ ਘਾਟੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਚੀਨ ਇਸ ਘਾਟੀ 'ਚ ਆਪਣੇ ਹਾਈਵੇਅ G219 ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਚੀਨ ਦੇ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਆਚਿਨ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਦੇ ਇੰਦਰਾ ਕੋਲ ਤੋਂ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਹੈ। ਸੜਕ ਦੇ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟ  (36.114783°, 76.671051°) ਹਨ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੋ ਵਾਰ ਸਿਆਚਿਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਫੋਟੋਆਂ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸਪੇਸ ਏਜੰਸੀ ਦੁਆਰਾ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੰਡੀਆ ਟੂਡੇ ਓਪਨ-ਸੋਰਸ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (OSINT) ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਸੜਕ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜੂਨ ਤੋਂ ਅਗਸਤ ਦਰਮਿਆਨ ਬਣੀ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਫਾਇਰ ਐਂਡ ਫਿਊਰੀ ਕੋਰ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕਮਾਂਡਰ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਰਾਕੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਸੜਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦਾ ਕੂਟਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਫਾਇਰ ਐਂਡ ਫਿਊਰੀ ਕੋਰ ਕਾਰਗਿਲ, ਸਿਆਚਿਨ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਹੈ। ਉਹ ਉੱਥੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸੜਕ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਖਬਰ ਨੇਚਰ ਦੇਸਾਈ ਨਾਮ ਦੇ ਹੈਂਡਲ 'ਤੇ ਐਕਸ (ਟਵਿਟਰ) 'ਤੇ ਛਪੀ। ਇਹ ਹੈਂਡਲ ਭਾਰਤ-ਤਿੱਬਤ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਖੇਤਰ ਭਾਰਤ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ 

ਇਹ ਸੜਕ ਟ੍ਰਾਂਸ-ਕਾਰਾਕੋਰਮ ਟ੍ਰੈਕਟ 'ਤੇ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਉਹ ਇਲਾਕਾ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਇਸ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ। ਧਾਰਾ 370 ਹਟਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਵੇਂ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਟ੍ਰੈਕਟ ਲਗਭਗ 5300 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਜਿਸ 'ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ 1947 ਦੀ ਜੰਗ 'ਚ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਦੁਵੱਲੇ ਸਰਹੱਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਤਹਿਤ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਰਤ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਹਿੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮਕਬੂਜ਼ਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਅਤੇ ਸਰਹੱਦ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਚੀਨ ਇੱਥੇ ਹੋਰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰੇਗਾ।

ਇਹ ਨਵੀਂ ਸੜਕ ਭਾਰਤ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ 

ਭਾਰਤ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 2021 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸੜਕ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸੜਕ ਨੇ ਮੁਜ਼ੱਫਰਾਬਾਦ ਤੋਂ ਮੁਸਤਗ ਦੱਰੇ ਨੂੰ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਕਸਗਾਮ ਘਾਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਇਲਾਕਾ ਹੈ। ਐਸਸੀਐਮਪੀ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਸ ਸੜਕ ਨੂੰ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਦੇ ਯਰਕੰਦ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਹਾਈਵੇਅ ਜੀ219 ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ ਸੀ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਸ਼ਰਮਾ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ ਇਸ ਸੜਕ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਇਸ ਲਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ਕਸਗਾਮ ਘਾਟੀ ਤੋਂ ਖਣਿਜਾਂ ਦੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਲਈ ਕਰ ਸਕੇ।  ਜੋ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਚੀਨ ਦੇ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੜਕ ਚੀਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਫੌਜ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਪੜ੍ਹੋ ਇਹ ਅਹਿਮ ਖ਼ਬਰ-ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ 'ਚ ਵੀ ਦਾਖਲ ਹੋਣ 'ਤੇ ਰੋਕ

ਨਕਸ਼ੇ ਵਿਚ ਵੀ ਉਹ ਇਲਾਕਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਸੀ

ਚੀਨ ਦੀ ਨਵੀਂ ਸੜਕ ਅਘਿਲ ਦੱਰੇ ਤੋਂ ਲੰਘ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੋ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਤਿੱਬਤ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਸਤੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਯਾਤਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਘਿਲ ਪਾਸ ਅਤੇ ਸ਼ਕਸਗਾਮ ਵੈਲੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ 1962 ਦੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ। 1907 ਦੇ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਗਜ਼ਟ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਖੇਤਰ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ 1917, 1919 ਅਤੇ 1923 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਕਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਪੀਓਕੇ) ਦਾ ਪੂਰਾ ਹਿੱਸਾ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਵੇਗੀ। ਸ਼ਕਸਗਾਮ ਘਾਟੀ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।

ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8

ਨੋਟ- ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਕੁਮੈਂਟ ਕਰ ਦਿਓ ਰਾਏ।