ਅਚਾਨਕ ਕਿਉਂ ਆਉਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਚੱਕਰ, ਜਾਣੋ ਪੂਰੀ ਵਜ੍ਹਾ

ਹੈਲਥ ਡੈਸਕ - ਚੱਕਰ ਆਉਣਾ ਇਕ ਆਮ ਪਰਿਵਾਰਤੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਈ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਮਰ ’ਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਇਕ ਛੋਟੇ ਮਿਆਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗੰਭੀਰ ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦਿਮਾਗ, ਕੰਨਾਂ, ਹਾਰਟ, ਜਾਂ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ’ਚ ਕੋਈ ਗੜਬੜ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਹੈ ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਦੇ ਆਮ ਕਾਰਨਾਂ, ਲੱਛਣਾਂ ਅਤੇ ਇਲਾਜਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਹਾਲਤ ਦਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਚਾਹੇ ਇਹ ਘਟਣ ਡੀਹਾਈਡ੍ਰੇਸ਼ਨ, ਹਾਈਪੋਗਲਾਈਸੀਮੀਆ, ਜਾਂ ਵਰਟੀਗੋ ਕਾਰਨ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਹੀ ਕਦਮ ਲੈਣ ’ਚ ਸਹਾਇਕ ਹੋਵੇਗੀ।

ਕੀ ਹਨ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ :-

ਲੋ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ 
- ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ  ਘਟਣ ਕਾਰਨ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਚੱਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। 

ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਜਾਂ ਆਇਰਨ ਦੀ ਘਾਟ 
- ਸਰੀਰ ’ਚ ਹੇਮੋਗਲੋਬਿਨ ਦੇ ਘਟਣ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ਤੱਕ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਵਰਟੀਗੋ (Vertigo)
- ਇਹ ਇਕ ਹਾਲਤ ਹੈ ਜਿਸ ’ਚ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਘੁੰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਕਸਰ ਕੰਨਾਂ ਦੀ ਆਂਦਰੂਨੀ ਗੜਬੜਾਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੀਅਰ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ (Meniere’s disease) ਜਾਂ ਬੀਪੀਪੀਵੀ (BPPV) ਵਰਗੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਡੀਹਾਈਡ੍ਰੇਸ਼ਨ
- ਸਰੀਰ ’ਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਚੱਕਰਾਂ ਦਾ ਆਮ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਇਹ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਤਾਪਮਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਜਾਂ ਸਰੀਰਕ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਖੂਨ ’ਚ ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਘਟਣਾ
- ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਥਕਾਵਟ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਤੇ ਚੱਕਰ ਜਿਹਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ੂਗਰ ਵਾਲੇ ਰੋਗੀਆਂ ’ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਮ ਹੈ।

ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ
- ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ ਜਾਂ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦਿਮਾਗ ’ਚ ਬਲੱਡ ਸਪਲਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਚੱਕਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਸਾਈਡ ਇਫੈਕਟਸ
- ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਜਾਂ ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਚੱਕਰਾਂ ਦੇ ਸਾਈਡ ਇਫੈਕਟ ਵਜੋਂ ਅਸਰ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ
- ਮਾਈਗਰੇਨ, ਸਟਰੋਕ, ਜਾਂ ਦਿਮਾਗੀ ਗੜਬੜਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਚੱਕਰਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਘਾਟ
- ਦਿਲ ਜਾਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਘਟਣ ਕਾਰਨ ਚੱਕਰ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਹਾਰਟ ਦੀ ਗੜਬੜ
- ਹਾਰਟਬੀਟ ਦੇ ਅਸਮਾਨ ਆਉਣ ਜਾਂ ਹਾਰਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?

ਤੁਰੰਤ ਬੈਠੋ ਜਾਂ ਲੇਟ ਜਾਓ 
ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇਹ ਨੂੰ ਰਿਲੈਕਸ ਕਰਨ ਦਿਓ।

ਪਾਣੀ ਪੀਓ
ਜੇ ਡੀਹਾਈਡ੍ਰੇਸ਼ਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਜਰੂਰ ਪੀਓ।

ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਕਰੋ
ਸ਼ੂਗਰ ਜਾਂ ਆਇਰਨ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਸੇਵਨ ਕਰੋ।

ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਲਵੋ
ਜੇ ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਨਾਲ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਮਤਲਾਬ, ਬੇਹੋਸ਼ੀ, ਜਾਂ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਵਾਜ਼ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਵੋ।

ਦਵਾਈਆਂ ਜਾਂਚੋ
ਜੇ ਦਵਾਈ ਸਾਈਡ ਇਫੈਕਟ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ।