ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਸਿਰਫ਼ ''ਛਾਤੀ ਦਾ ਦਰਦ'' ਹੀ ਨਹੀਂ, ਔਰਤਾਂ-ਮਰਦਾਂ ''ਚ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲੱਛਣ

ਹੈਲਥ ਡੈਸਕ- ਅਮਰੀਕਾ ਸਮੇਤ ਭਾਰਤ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਧਿਐਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਣਦੇਖਿਆ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਮਦਦ ਲੈਣ 'ਚ ਹਿਚਕਿਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ 'ਚ ਲੱਛਣ ਬਹੁਤ ਹਲਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਮਾਪਣ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਕਰਨ 'ਚ ਦੇਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਔਰਤਾਂ/ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦਾ ਰੋਗ ਦਾ ਆਮ ਲੱਛਣ ਛਾਤੀ/ ਸੀਨੇ 'ਚ ਦਰਦ ਜਾਂ ਬੇਚੈਨੀ ਹੈ। ਪਰ ਕਈ ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਅਜਿਹੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨਾਲ ਜੋੜਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਸਾਹ ਲੈਣ 'ਚ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ, ਬੀਮਾਰ ਲੱਗਣਾ, ਥਕਾਵਟ, ਜਬੜੇ ਅਤੇ ਪਿੱਠ 'ਚ ਦਰਦ। 

ਛਾਤੀ 'ਚ ਦਰਦ ਹੋਏ ਬਿਨਾ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣਾ ਘਾਤਕ ਹੁੰਦੈ
ਅਮਰੀਕਨ ਹਾਰਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਛਾਤੀ 'ਚ ਦਰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਘਾਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਮਰੀਜ਼ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮੱਸਿਆ ਪਛਾਣਨ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਇਹ ਕਹਿ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਮਾਗੀ ਫਿਤੂਰ ਹੈ। ਯੇਲ-ਨਿਊ- ਹੇਵਨ ਹਾਸਪਿਟਲ ਦੇ ਕਾਰਡੀਯੋਲਾਜਿਸਟ ਡਾ. ਐਲੇਗਜੇਂਡਰਾ ਲੈਂਕਸੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ 'ਇਕ ਔਰਤ ਜਬੜੇ 'ਚ ਦਰਦ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਲੈ ਕੇ ਕੋਈ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਗਈ। ਸਭ ਨੇ ਡੈਂਟਿਸਟ ਦੇ ਕੋਲ ਭੇਜਿਆ। ਡੈਂਟਿਸਟ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਦਾੜ੍ਹਾਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਉਦੋਂ ਵੀ ਦਰਦ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਈ।

ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਜਾਂਚ 'ਚ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਕਿ ਦਰਦ ਦਿਲ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਬਾਈਪਾਸ ਸਰਜਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਉਦੋਂ ਜਬੜੇ ਦਾ ਦਰਦ ਦੂਰ ਹੋਇਆ। ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਰੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਬਕਾਇਦਾ ਕੈਪੇਂਨ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਸੀਨਾ, ਚੱਕਰ ਆਉਣਾ ਜਾਂ ਆਮ ਥਕਾਵਟ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਜਨਰਲ ਥੈਰੇਪਿਊਟਿਕਸ ਐਂਡ ਕਲਿਨਿਕਲ ਰਿਸਕ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ 'ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਅਧਿਐਨ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ 36 ਫੀਸਦੀ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ 'ਚ 62 ਫੀਸਦੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਛਾਤੀ 'ਚ ਦਰਦ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਸਾਹ ਦੀ ਤਕਲੀਫ ਦੇ ਨਾਲ ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੈਸਟਾਈਨਲ ਲੱਛਣ ਜਿਵੇਂ ਉਲਟੀ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਅਪਚ ਹੋਣਾ ਦੱਸੇ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੋਕ ਛਾਤੀ 'ਚ ਦਰਦ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੀਨੇ 'ਚ ਦਬਾਅ ਜਾਂ ਜਕੜਨ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਨ। 

35 ਤੋਂ 54 ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਚੱਲਦੇ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧਿਆ
ਕਾਰਡੀਯੋਲਾਜਿਸਟ ਡਾ. ਜੈਸਲੀਨ ਟੈਮਿਸ-ਹੋਲੈਂਡ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ 'ਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛਾਤੀ 'ਚ ਦਰਦ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਲੱਛਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਔਰਤਾਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਲਈ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੀਆਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਨੌਜਵਾਨ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਉੱਚ ਰਕਤਚਾਪ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵਧਿਆ ਹੈ।