ਜਨਮਦਿਨ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ : ਅੱਜ ਵੀ ਫਿਜ਼ਾਵਾਂ ’ਚ ਮਹਿਕ ਰਹੀ ਹੈ ਉਸਤਾਦ ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ (ਬਿਊਰੋ)– ਸੂਫੀ ਸੰਗੀਤ ਉਸਤਾਦ ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸੰਗੀਤ ਅਧੂਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦਾ ਜਨਮ 13 ਅਕਤੂਬਰ, 1948 ਨੂੰ ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲਾਇਲਪੁਰ (ਹੁਣ ਫ਼ੈਸਲਾਬਾਦ) ’ਚ ਹੋਇਆ। ਨੁਸਰਤ ਦੇ ਪਿਤਾ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਵੀ ਇਕ ਗਾਇਕ ਸਨ। ਨੁਸਰਤ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ’ਚ ਪਿਤਾ ਦੀ ਛਾਪ ਸਾਫ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਫਤਹਿ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਬੱਚੇ ਤੇ ਇਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਗਾਇਕ ਤੇ ਕੱਵਾਲ ਸਨ।

ਖ਼ਾਨ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਜਿਸ ’ਚ ਚਾਰ ਵੱਡੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਤੇ ਇਕ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਫਾਰੂਖ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਹੋਸ਼ ਸੰਭਲੀ ਤਾਂ ਕੰਨਾਂ ’ਚ ਸੁਰੀਲੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਹੀ ਪਈਆਂ। ਘਰ ’ਚ ਪਿਤਾ ਮੁਹੰਮਦ ਫਕੀਰ ਹੁਸੈਨ ਤੇ ਚਾਚਾ ਮੁਹੰਮਦ ਬੂਟਾ ਕਾਦਰੀ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ। 10 ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ’ਚ ਹੀ ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਸਟੇਜਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। ਪਰਿਵਾਰ ’ਚ ਕੱਵਾਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਲਗਭਗ 600 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ’ਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਗਈ ਸੀ।

1971 ’ਚ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਮੁਬਾਰਕ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖ਼ਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਕੱਵਾਲ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨੇਤਾ ਬਣ ਗਿਆ ਤੇ ਪਾਰਟੀ ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਤੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਮੁਬਾਰਕ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ। ਕੱਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਖ਼ਾਨ ਪਹਿਲੀ ਜਨਤਕ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਇਕ ਸਟੂਡੀਓ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ’ਤੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਲੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਸਾਲਾਨਾ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਸ਼ਨ-ਏ-ਬਹਾਰਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਦੋ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਆਰੀਅਨ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਹੋਈ ਵਾਇਰਲ, ਕੈਪਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਹੋ ਰਿਹੈ ਟਰੋਲ

ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਉਰਦੂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀ, ਬ੍ਰਜ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ’ਚ ਗਾਇਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਚ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਟ ਗਾਣਾ ‘ਹੱਕ ਅਲੀ ਅਲੀ’ ਸੀ, ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਸ਼ੈਲੀ ’ਚ ਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਗਾਣੇ ’ਚ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਸਰਗਮ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ’ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਕਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ’ਚ ਗਾਣਿਆਂ ਦਾ  ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।

ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਔਰ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ’ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਜੋੜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਨ-ਸਕ੍ਰੀਨ ‘ਕੋਈ ਜਾਨੇ ਕੋਈ ਨਾ ਜਾਨੇ’ ਤੇ ‘ਜ਼ਿੰਦਾਗੀ ਝੂਮ ਕਰ’ ਵੀ ਗਾਇਆ ਸੀ। ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਨੂੰ ਜਿਗਰ ਤੇ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਲੰਡਨ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਏਅਰਪੋਰਟ ਤੋਂ ਲੰਡਨ ਦੇ ਕ੍ਰੋਮਵੈੱਲ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਥੇ 16 ਅਗਸਤ, 1997 ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਪਰ ਉਸਤਾਦ ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅੱਜ ਵੀ ਫਿਜ਼ਾਵਾਂ ’ਚ ਮਹਿਕ ਰਹੀ ਹੈ।

ਨੋਟ– ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਗੀਤ ਜਾਂ ਕੱਵਾਲੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਸੰਦ ਹੈ?