ਭਾਰਤ ਦਾ automobile sector ਵਿਕਾਸ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ’ਤੇ, ਈਵੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ
Thursday, Mar 27, 2025 - 01:52 PM (IST)
ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ - ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਜੋ ਕਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਾਰਾਂ ਦਾ ਦੀਵਾਨਾ ਸੀ, ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਮਾਣ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬਣਨ ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਸੈਕਟਰ ਨੇ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 2014 ’ਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਾਰ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨ (EV) ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਉਪਲਬਧ ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ’ਚ ਨੀਤੀਗਤ ਸੁਧਾਰਾਂ, ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਨ ਸੰਭਵ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੱਜ, ਭਾਰਤ ਗਲੋਬਲ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਸੈਕਟਰ ’ਚ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਅਸੀਂ ਕਾਫ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਜਾਂ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਹੈ।
ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਸਮੇਂ ’ਚ ਪਿੱਛੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਉਦਯੋਗ ਅਸਲ ’ਚ 1991 ’ਚ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਸਨੇ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਖੇਤਰ ’ਚ ਸਿੱਧੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਅੱਜ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵੱਡੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਅਸਲ ’ਚ ਦੇਸ਼ ’ਚ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈਆਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੱਡੀਆਂ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹੁਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲਜ਼ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਪੇਅਰ ਪਾਰਟਸ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਕਤੀ, ਮੁਹਾਰਤ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।
ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਕੋਲ ਉਪਲਬਧ ਇਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ 1991-92 ’ਚ 20 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 2023-24 ’ਚ ਲਗਭਗ 28 ਮਿਲੀਅਨ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਟਰਨਓਵਰ ਲਗਭਗ 240 ਬਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਆਟੋ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਲਗਭਗ 35 ਬਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲਗਭਗ 30 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ, ਭਾਰਤ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ।
ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦੋ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ, ਯਾਤਰੀ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਚਾਰ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਪੰਜ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ’ਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਸਲ ਚੁਣੌਤੀ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਹੈ। ਕਿੰਨੇ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਨੂੰ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਵੱਡੀ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੁਰਜ਼ੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਘਰੇਲੂ ਵਾਹਨ ਨਿਰਮਾਣ ’ਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਇੰਜਣ ਦੇ ਪੁਰਜ਼ੇ, ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ, ਬ੍ਰੇਕ ਸਿਸਟਮ, ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਕੰਪੋਨੈਂਟ, ਬਾਡੀ ਅਤੇ ਚੈਸੀ ਪਾਰਟਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ’ਚ ਹੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
