ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 23 ''ਚ ਏਸ਼ੀਆ, ਅਫਰੀਕਾ ਨੇ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ, ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਕਾਰਨ
Monday, May 15, 2023 - 12:45 PM (IST)
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 23 'ਚ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਮਾਲ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਅਤੇ ਵਧ ਰਹੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜੋਖਮਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਨਹੀਂ ਆਈ।
ਵਣਜ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ - ਚੀਨ (-27.9 ਫ਼ੀਸਦੀ), ਹਾਂਗਕਾਂਗ (-9.9 ਫ਼ੀਸਦੀ), ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ (-17.7 ਫ਼ੀਸਦੀ), ਜਾਪਾਨ (-11.5 ਫ਼ੀਸਦੀ) ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਬਰਾਮਦ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਘਾਟ ਆਈ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 23 ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ੀਰੋ ਕੋਵਿਡ ਨੀਤੀ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤੀ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਘਟੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਹੀਰਿਆਂ ਅਤੇ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਰੂਸ ਤੋਂ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਨ ਦੀ ਸਰੋਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, "ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਅਜਿਹੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੂਸ ਤੋਂ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਹੈ।" ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰਜ਼ੇ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਦੇ ਸੰਕਟ ਕਾਰਨ ਬਰਾਮਦ ਵੀ ਘਟੀ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ (-11.9 ਫ਼ੀਸਦੀ), ਨੇਪਾਲ (-17 ਫ਼ੀਸਦੀ) ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ (-27.8 ਫ਼ੀਸਦੀ) ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਘੱਟ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਗੈਰ-ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਸਮਾਨ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਘਟ ਗਈ ਹੈ।
ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਅਤੇ ਹੀਰਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਵਿਚ 16.1 ਫ਼ੀਸਦੀ ਘਾਟ ਆਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਆਰਥਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਕਾਰਨ ਰੂਸ (-3.3 ਫ਼ੀਸਦੀ), ਯੂਕਰੇਨ (-71.9 ਫ਼ੀਸਦੀ) ਅਤੇ ਬੇਲਾਰੂਸ (-32.8 ਫ਼ੀਸਦੀ) ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਪਾਰਕ ਨਿਰਯਾਤ 6.7 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 450.4 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਦੋਂਕਿ ਵਪਾਰਕ ਦਰਾਮਦ 16.5 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 714 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਘਾਟਾ 263.6 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਰਯਾਤ 26.6 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 322 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਅਤੇ ਆਯਾਤ 22.2 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 179.9 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਰਪਲੱਸ 142.5 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਰਹਿ ਗਈਆਂ।